کتاب «پاکسازی آشفتگی‌های ذهن: پنج گام عملی و تأییدشده برای کاهش اضطراب، استرس و افکار سمی» اثر دکتر کارولین لیف با ترجمه دکتر علی علی‌پناهی از سوی انتشارات ذهن‌آویز منتشر شده است. جهان آشفتۀ امروزی، افکار سمی، افسردگی، اضطراب و آشفتگی ذهنی ما را تشدید می‌کند و ما نیز با ناتوانی در مدیریت آن‌ها، به پایداری‌شان دامن می‌زنیم، غافل از اینکه راه رسیدن به افکار سالم‌تر و دستیابی به خوشبختی، کوتاه‌تر از آن است که فکر می‌کنیم.

آشفتگی ذهنی امری است که همه‌ی ما گهگاه دچار آن می‌شویم و لزومی ندارد برای آن شرمنده باشیم. همه‌ی ما باید هر روز ذهنمان را پاکسازی کنیم، ازاین‌رو نوروسایکل یک نوع سبک زندگی است؛ برنامه‌ای پنج مرحله‌ای که از نظر علمی اثبات شده است و به شما کمک می‌کند تا ریشۀ اضطراب، افسردگی و افکار مزاحم را در زندگی خود بیابید و آن‌ها را از بین ببرید تا سلامت روحی و جسمی خود را دوباره بازیابید. رویدادهای زندگی همه‌جا رخ می‌دهند و شامل همه می‌شوند. همه‌ی ما هر روز تصمیماتی می‌گیریم که بر زندگی‌‌مان تأثیر می‌گذارند و به‌شکلی موجب آزار و ناراحتی خود یا عزیزانمان می‌شوند؛ اما دکتر لیف بر این باور است که هرچند نمی‌توان شرایط و رویدادهای زندگی را کنترل کرد؛ اما می‌توان واکنش خود به آن‌ها را کنترل کرد؛ مدیریت ذهن یعنی همین.

درواقع مدیریت ذهن فراتر از سبک زندگی و امری ضروری است، زیرا نمی‌توان سه ثانیه بدون فکر زندگی کرد. اگر آشفتگی‌های زندگی خود را مدیریت نکنیم، زندگی‌مان نیز آشفته خواهد شد. ما می‌توانیم برای کتاب‌ها و همایش‌ها در حوزه‌ی خودیاری، خودسازی، سلامتی، درس‌ها و آموزه‌های بزرگان هزینه و وقت زیادی صرف کنیم؛ اما اگر نتوانیم آنچه را آموخته‌ایم کاربردی کنیم، فقط یک مشت اطلاعات جمع‌آوری کرده‌ایم.

مدیریت ذهن با کمک پنج گامِ نوروسایکل می‌تواند تمام این اطلاعات ارزشمند را به اطلاعات کاربردی تبدیل کند. وقتی از مدیریت ذهن استفاده می‌کنیم یاد می‌گیریم چگونه توصیه‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده را در زندگی به کار بگیریم. وقتی با مدیریت ذهن آشنا می‌شویم با شیوة زندگی عملی خودمان، می‌توانیم با ارسال جملات انگیزشی در شبکه‌های مجازی به دیگران انگیزه بدهیم.

دکتر کارولین لیف دانشمند مغز و اعصاب شناختی است که دکترای خود را در رشتۀ آسیب‌شناسی ارتباطات گرفته است و آثارش پیرامون ذهن و قدرت فکر و مهار آن است. او در طول سال‌های فعالیتش در حوزۀ روان‌شناسی بالینی و کار با هزاران معلم و دانش‌آموز محروم در افریقا، نظریه‌ای را ارائه کرده است که نحوۀ تفکر ما را شرح می‌دهد. دکتر لیف همچنین روش‌های درمانی‌ای را به ما می‌آموزد که زندگی بیماران را متحول می‌کند. او به مردم کمک می‌کند تا قدرت ذهن را برای کنترل افکار و احساسات خود درک کنند، چگونه فکر کردن را فراگیرند و هدف خود را در زندگی بیابند.

او در بخش اول این کتاب، ذهن را بررسی می‌کند و درمی‌یابد اگر از آن درست استفاده نکنیم، چه اتفاقی خواهد افتاد و اینکه چرا مدیریت ذهن با استفاده از پنج گام و با توجه به تحقیقات اخیرش راهی است برای ازبین‌بردن آشفتگی‌های ذهن. بخش دوم به طرح عملی و کاربردی مدیریت ذهن یا همان نوروسایکل اختصاص دارد که نویسنده خودش آن را تهیه کرده ‌است.

اگر ذهن ما آشفته باشد، زندگی‌مان آشفته می‌شود و اگر زندگی ما آشفته شود، سلامت جسمانی و روانی ما آسیب می‌بیند. پنج گام ارائه‌شده در این کتاب راهی است برای مدیریت قدرت فکر. در اینجا یادآور می‌شویم که در هر کاری که مستلزم تفکر است می‌توان از نوروسایکل استفاده کرد. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا آماده هستید تا کم‌کم آشفتگی‌های ذهن خود را از بین ببرید؟

قسمتی از کتاب پاکسازی آشفتگی‌های ذهن اثر دکتر کارولین لیف

مهارت‌های خوب مدیریت ذهن می‌توانند سلامت فرد را تضمین کنند؛ اما تمرین‌های ذهنی کوتاه‌مدت مانند مراقبه که آرامش موقت به همراه دارند و مغز را آماده می‌کنند، به‌طورمعمول با مشکلات اصلی که عامل به‌وجودآمدن افکار هستند، کاری ندارند. ممکن است مراقبه با خود هوشیاری به همراه داشته باشد؛ اما این پرسش پیش می‌آید که با این هوشیاری چه‌کار می‌توان کرد؟ اگر هوشیاری درست مدیریت نشود، آسیبش بیشتر از فوایدش است. تحقیقات من که در فصل‌های بعد به آن‌ها خواهم پرداخت، حاکی از آن هستند که هوشیاری بدون شیوه‌ها و مهارت‌های مدیریت ذهن بر ذهن و سلامت تأثیر نامساعد خواهد گذاشت. اگر فرد با شیوه کار ذهن آشنا شود و بداند برای هدایت این هوشیاری چگونه از مدیریت ذهن و نوروسایکل برای ایجاد تغییر و تحول در مغزش استفاده کند، به جای اینکه فقط علایم و آثار مشکلات را از بین ببرد، با تأثیری که بر ریشه مشکلات می‌گذارد، تغییراتی پایدار ایجاد خواهد کرد و به‌این‌ترتیب به جای اینکه همه‌چیز را به دست تقدیر بسپارد، خود را عامل تأثیرگذار بر زندگی‌اش می‌داند و قبول می‌کند که اگرچه ممکن است زندگی سخت باشد و رویدادهای بد رخ دهند، اما او پُل‌ها و زیرساخت‌های محکم لازم را برای روبه‌روشدن با توفان آماده کرده ‌است.

این امر به این معنا نیست که ما ناراحت، عصبانی، نگران یا بدخلق نمی‌شویم. همه ما تحت تأثیر شرایط قرار می‌گیریم؛ اما یاد خواهیم گرفت که اگر گرفتار این هیجانات و احساسات شدیم، چگونه با روشی علمی که عملاً مغز را تغییر می‌دهد و انعطاف‌پذیری ما را بیشتر می‌کند، این هیجانات را مدیریت کنیم. این‌گونه است که احساسات و هیجانات نمی‌توانند چند روز یا چند هفته ما را آشفته کنند و به زندگی ما آسیب بزنند.

مثالی می‌زنم (این مثال درباره روابط با دیگران است؛ اما از پنج گام می‌توان در هر شرایطی استفاده کرد): فرض کنید کسی که به او اعتماد دارید با شما بد رفتار کند. شخصیت پیشین شما به‌دنبال آن است که بی‌درنگ با ارسال عبارتی تند واکنش نشان دهد؛ اما شخصیت جدید و کوانتومی شما، که با مدیریت ذهن آشناست، فوری مراحل متفاوت مدیریت ذهن را طی می‌کند، یعنی پنج گام روشِ نوروسایکل که در این کتاب، مشروح به آن پرداخته‌ام.

شما نخست مغز شگفت‌انگیز خود را آماده می‌کنید که در این روند هوشیاری، مراقبه، تنفس عمیق ضروری هستند. می‌توانید چند نفس عمیق بکشید یا کاری مشابه انجام دهید. این کار ساده ذهن شما را آماده می‌کند تا بیشترین بهره را از مغز و جسم خود ببرید و باعث می‌شود با آرامش کامل به بهترین شکل واکنش نشان دهید. در گام بعدی، از هوشیاری که بر اثر آمادگی شما فراهم شده است، و با پنج گام، وارد مرحله انعطاف‌پذیری می‌شوید