«از کاه کوه نساز» با زیرعنوان هنر ساده‌سازی زندگی و رهایی از استرس، اثر رافائل سانتاندرو از سوی انتشارات ذهن‌آویز منتشر شد.

«از کاه کوه نساز» یکی از آثار برجسته در زمینه‌ی روان‌شناسی کاربردی و خودشناسی است که به یکی از مهم‌ترین چالش‌های زندگی مدرن می‌پردازد: بزرگ‌نمایی مشکلات کوچک و غرق شدن در نگرانی‌های بی‌پایه. این کتاب با زبانی ساده و صمیمی به ما یاد می‌دهد که چطور ذهنمان را از افکار زائد، اضطراب‌های ساختگی و واکنش‌های افراطی پاکسازی کنیم. نویسنده در این اثر سعی دارد به خواننده نشان دهد که بسیاری از ناراحتی‌ها، استرس‌ها و بحران‌هایی که تجربه می‌کنیم، از واقعیت بیرونی سرچشمه نمی‌گیرند، بلکه از شیوه‌ی تفکر ما ناشی می‌شوند. ذهن ما اغلب تمایل دارد از یک مسئله‌ی کوچک، فاجعه‌ای بزرگ بسازد و این دقیقاً همان عادتی است که سانتاندرو در این کتاب به مبارزه با آن می‌پردازد.
این کتاب پر از مثال‌های ملموس، داستان‌های واقعی، تمرین‌های ذهنی و راهکارهایی است که همه با هدف تغییر نگرش ذهنی ما طراحی شده‌اند. سانتاندرو تلاش می‌کند تا به خواننده بیاموزد که اگر یاد بگیریم چگونه افکارمان را به چالش بکشیم و از واکنش‌های هیجانی شدید دوری کنیم، می‌توانیم با آرامش و منطق بیشتری زندگی کنیم. مخاطب اصلی کتاب، فقط کسانی نیستند که دچار مشکلات شدید روانی‌اند، بلکه هر فردی که می‌خواهد از اضطراب‌های بی‌دلیل رها شود، در موقعیت‌های بحرانی تصمیم بهتری بگیرد و روابط سالم‌تری بسازد، می‌تواند از این کتاب بهره‌مند شود. از کسانی که درگیر وسواس‌های ذهنی و دلشوره‌های بی‌پایه هستند، تا آن‌هایی که در زندگی روزمره از حساسیت بیش‌‎از‌حد رنج می‌برند، همگی می‌توانند در این کتاب راه‌حل‌هایی واقعی و قابل اجرا پیدا کنند.
رافائل سانتاندرو، نویسنده‌ی کتاب، یکی از چهره‌های شناخته‌شده‌ی روان‌شناسی در اسپانیاست که تخصصش در روان‌شناسی شناختی ـ رفتاری، یعنی CBT ، باعث شده آثارش هم از نظر علمی معتبر و هم از نظر کاربردی مؤثر باشند. او پیش از این نیز با کتاب پرفروش «هنر تلخ نکردن زندگی» به شهرت رسید و نشان داد که می‌تواند پیچیده‌ترین مفاهیم روان‌شناسی را با زبانی ساده، داستانی و جذاب برای مخاطب عام توضیح دهد. رویکرد او این نیست که فقط اطلاعات بدهد، بلکه خواننده را دعوت می‌کند تا خودش را بهتر بشناسد، شیوه‌ی فکر کردنش را اصلاح کند و از این طریق، کیفیت زندگی‌اش را بهبود ببخشد.
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی کتاب «از کاه کوه نساز»، زبان ساده و گاه طنزآمیز آن است. سانتاندرو با لحنی صمیمی و دور از زبان خشک علمی، مخاطب را با خودش همراه می‌کند. در کنار این سادگی، پایه‌های علمی محکم کتاب هم به آن اعتبار زیادی می‌بخشد. همه‌ی مفاهیم ارائه‌شده در کتاب براساس یافته‌های معتبر روان‌شناسی شناختی نوشته شده‌اند و در بسیاری از موارد با نتایج درمان‌های واقعی پشتیبانی می‌شوند. خواننده فقط با جملات زیبا یا شعارهای انگیزشی روبه‌رو نیست، بلکه با دیدگاهی علمی و مستند مواجه می‌شود که می‌تواند آن را در زندگی‌اش به‌کار بگیرد.
در بخش‌های مختلف کتاب، مثال‌هایی از بیماران واقعی یا موقعیت‌های روزمره آورده شده تا خواننده بتواند خود را جای شخصیت‌ها بگذارد و ارتباط ملموس‌تری با مطالب برقرار کند. همچنین، در پایان بسیاری از فصل‌ها تمرین‌هایی ارائه می‌شود تا خواننده بتواند به‌صورت عملی آموخته‌ها را تمرین کند و گام‌به‌گام ذهنش را آموزش دهد. این تمرین‌ها نه دشوار و نه وقت‌گیر هستند، بلکه کاربردی و روزمره‌اند؛ دقیقاً چیزی که در زندگی پرمشغله‌ی امروز نیاز داریم.
پیامی که سانتاندرو در تمام کتاب بر آن تأکید دارد، این است که افکار ما همیشه بازتاب واقعیت نیستند. بسیاری از افکاری که ما را مضطرب، هراسان یا ناامید می‌کنند، در حقیقت تفسیرهای افراطی و تحریف‌شده‌ای از واقعیت هستند؛ برای مثال، یک اشتباه ساده در محل کار می‌تواند در ذهن ما به‌عنوان نشانه‌ای از شکست شغلی تعبیر شود. یا یک تأخیر کوچک از سوی شریک زندگی، در ذهن مضطرب ما به خیانت یا طرد تعبیر می‌شود. نویسنده ما را متوجه می‌کند که باید یاد بگیریم بین رویدادهای بیرونی و برداشت‌های ذهنی‌مان تمایز قائل شویم. واقعیت اغلب بسیار ساده‌تر، بی‌خطرتر و قابل‌کنترل‌تر از آن چیزی است که ذهن مضطرب ما تصویر می‌کند.
خواندن این کتاب کمک می‌کند تا دیدگاه‌مان نسبت به زندگی تغییر کند. یاد می‌گیریم که همیشه قرار نیست اوضاع همان‌طور که می‌خواهیم پیش برود و این کاملاً طبیعی است. مهم این است که واکنش‌های ما متعادل، آگاهانه و واقعی باشد، نه ناشی از ترس‌های خیالی. این کتاب می‌تواند در شرایطی که با مشکلات، فشارها یا روابط دشوار روبه‌رو هستیم، به ما یاد بدهد چگونه از درگیری‌های ذهنی رها شویم و انتخاب‌های بهتری داشته باشیم.
درنهایت می‌توان گفت «از کاه کوه نساز» فقط یک کتاب روان‌شناسی نیست؛ یک راهنمای واقعی برای زندگی بهتر است. این اثر به ما نشان می‌دهد که می‌توان بدون انکار مشکلات، بدون نادیده گرفتن احساسات و بدون توسل به شعارهای توخالی، زندگی آرام‌تر، منطقی‌تر و رضایت‌بخش‌تری داشت. تنها کاری که باید بکنیم، این است که ذهنمان را بازسازی کنیم و عادت‌های فکری‌مان را زیر سؤال ببریم. این کتاب نقطه‌ی آغاز خوبی برای این مسیر است.

قسمتی از کتاب از کاه کوه نساز اثر رافائل سانتاندرو

عزت نفس واقعی فقط بر یک ویژگی استوار است: توانایی ما برای دوست داشتن )زندگی و دیگران(. این تنها چیزی است که اهمیت دارد؛ زیرا همان چیزی است که مردم را خوشحال می‌کند.
به خوشحال‌ترین و شادترین افراد نگاه کنید، افرادی که در زندگی موفق هستند. متوجه می‌شوید که آن‌ها، دربرابر چیزها و افراد، توانایی بسیار بالایی برای هیجان‌زده شدن دارند و این امر آن‌ها را از انرژی پاکی پر می‌کند. آن‌ها عاشق کارشان هستند و تقریباً همۀ افرادی را که در مسیرشان قرار می‌گیرند دوست دارند. آن‌ها به چیزهایی که کار نمی‌کنند توجه زیادی ندارند؛ زیرا مشغول لذت بردن از آنچه دارند هستند.
این افراد همه‌‌جا هستند: سبزی فروش سر کوچه، مسئول نظافت دفتر، مربی پیلاتس باشگاه... همیشه که بیرون می‌روید آن‌ها را می‌بینید. آن‌ها چگونه این کار را می‌کنند؟ بسیار ساده‌ است: آن‌ها می‌دانند چگونه آنچه را در دست دارند دوست داشته باشند.
از سوی دیگر، چقدر آدم زیبا، باهوش یا ماهر وجود دارد که نمی‌توانند با زندگی‌شان کنار بیایند و افسرده، عصبانی یا مضطرب هستند؟ میلیون‌ها نفر!
بدیهی است که ویژگی‌های فریبنده (زیبایی، هوش یا مهارت) از اختلالات عاطفی محافظت نمی‌کنند. درواقع، آن‌ها تقریباً هیچ‌چیزی نمی‌دهند (حداقل، هیچ‌چیز ارزشمندی). البته، آن‌ها جلب توجه می‌کنند و جامعه آن‌ها را به‌عنوان عوامل ضروری برای خوشبختی به ما می‌فروشد؛ اما این دروغ بزرگی است؛ دروغی برای فروش چیزها به ما.
زیبایی فیزیکی، هوش یا مهارت برای به دست آوردن برخی چیزهای مادی مفید است، اما هرگز خوشبختی واقعی را به همراه نمی‌آورد. این باور عمیق باعث می‌شود که بتوانیم به‌راحتی آن‌ها را کنار بگذاریم و هرگز دوباره به‌خاطر اینکه به اندازۀ کافی خوب نیستیم رنج نکشیم.
وقتی خودتان را متقاعد می‌کنید که ویژگی‌های فریبنده مهم نیستند، می‌توانید با صدای بلند بگویید: «برای من مهم نیست که زشت، احمق یا ناتوان باشم؛ تنها چیزی که مهم است توانایی من برای دوست داشتن است.» البته می‌توانیم به آرایشگاه برویم، انگلیسی یاد بگیریم یا ساز بنوازیم؛ اما همۀ این‌ها فقط یک ماجراجویی در زندگی است. چیزی برای بازی کردن که هرگز منبع نگرانی نیست؛ فقط همین: یک بازی برای لذت بردن.

از کاه کوه نساز را علی باغشاهی ترجمه کرده و این کتاب در 288 صفحه رقعی چاپ و ورانه کتابفروشی ها شده است.