«به نام مادر» عنوان کتابی است، نوشته‌ی اری دلوکا، که نشر ماهی آن را به چاپ رسانده است. رمان حاضر نه‌تنها گویای علاقه‌ی نویسنده به داستان‌های مقدس و مطالعات او در این زمینه و آشنایی‌اش با زبان عبری است، بلکه به گفته‌ی خودش حاصل گذراندن عهد کودکی در ناپل و بالیدن در میان مردم و فرهنگی است که در آن مادر جایگاه ویژه‌ای دارد. دلوکا در مصاحبه‌ای می‌گوید، مادران ناپلی وقت آزاد خود را به قصه‌گویی برای یکدیگر می‌گذرانند. او که خود را بیشتر شنونده می‌داند تا بیننده، در دوران کودکی به این داستان‌ها گوش می‌سپرد، حکایاتی که از دیوار خانه‌ها می‌گذشت و در سرتاسر شهر دامن می‌گسترد. بدین‌ترتیب، قصه‌های ناپلی در تار و پود وجود دلوکا ریشه دوانده‌اند.

رمان کوتاه «به نام مادر» روایتی است از زندگی حضرت مریم در طول نُه ماهی که عیسی را در شکم خود حمل می‌کرد. داستان از زبان مریم بیان می‌شود و سادگی و مهر و عطوفت عمیق او به فرزندی را به تصویر می‌کشد که میلادش بشارت داده شده است. این اثر از شرایط زندگی مردم و آداب و رسوم دوره‌ی پیش از تولد مسیح حکایت می‌کند و اشاراتی دارد به احکام جاری در جامعه‌ی آن زمان و نیز ارجاعات متعددی به عهد قدیم و عهد جدید.

مریم، قهرمان کتاب، اسوه‌ی ایمان و شکیبایی و قدرت زنانه در جامعه‌ی مردسالار آن زمان است. نویسنده ایمان و مقاومت و عواطف مادرانه‌ی مریم را در برابر ناملایمات زندگی وصف می‌کند. در این کتاب، وفاداری یوسف و فداکاری‌های او برای دفاع از مریم و نیز ایمان و اعتمادی که به او دارد گویی بیانگر ایمان و عشق به مریم باکره و به‌طور‌کلی به نقش مقدس مادر است.

کتاب شامل چهار فصل است و نیز چهار سرود، یکی در ابتدای کتاب و سه دیگر در انتهای آن. پاراگراف‌های این رمان به صحنه‌های فیلم می‌مانند و نویسنده با فاصله‌گذاری میان آن‌ها گذر از صحنه‌ای به صحنه‌ی دیگر را نشان می‌دهد. به علاوه، داستان زبانی ادبی و کم‌وبیش دشوار دارد و نویسنده گاه از تشبیهات و توصیفات و اصطلاحات مهجور برده می‌برد. وی همچنین از توضیحات اضافی و تکرار مطالب می‌پرهیزد و گاه تنها به اشاره‌ای تلویحی به برخی مسائل بسنده می‌کند. این شیوه، که حاصل سبک نویسنده است، توجه بیشتر خواننده را می‌طلبد.

نثر کتاب آهنگین است و گویی سرشار از موسیقی‌ای درونی، نوایی که طنین آن از فصل نخست تا فصل پایانی به‌مرور افزایش می‌یابد. نثر فصل پایانی به شعر پهلو می‌زند و با سه سرود به پایان می‌رسد. بسیاری از جملاتی که خاصه در فصل آخر کتاب آمده‌اند عیناً در این سرودها تکرار می‌شوند و این خود گواهی است بر موسیقایی‌بودن نثر کتاب.

موسیقی کلام، اعجاز سخن و درون‌مایه‌ی داستان، یعنی حلول عیسی در جسم مریم که یکی از والاترین مفاهیم در فرهنگ مردم ایتالیا به شمار می‌رود با تأکید بر مقام متعالی مریم مقدس و شأن و منزلت و نقش پررنگ مادر، بسیاری از کارگردانان تئاتر را بر آن داشته است که بارها و بارها این اثر را به روی صحنه ببرند؛ حتی برخی از آن‌ها از حضور و خوانش خود نویسنده نیز بر صحنه بهره جسته‌اند. جایگاه کتاب حاضر چنان است که بخش‌هایی از آن با موسیقی و آواز گروه کُر به اجرا درآمده و محافل مذهبی مسیحی نیز برای آن اهمیت ویژه‌ای قائل‌اند.

قسمتی از کتاب به نام مادر:

همان شب یوسف خوابی دید و چندی بعد آن را برایم بازگفت. در خواب فرشته‌ای بر او پدیدار شده و به کارهای بایسته فرمانش داده بود. چون آن شب به بامداد رسید، اهل خانه را گرد آورد و رأی خود را بر ایشان آشکار کرد -گرچه میریام باردار است، یوسف در همان روز مقرر در ماه سپتامبر با او عهد زناشویی خواهد بست. آبستنی‌ام در زیر سایبان عقد در چشم همگان آشکار خواهد بود.

باری، یوسف پند هیچ‌کس نشنید، گرچه این ماجرا رسوایی بزرگی بود و ناگاه همه‌ی اهل قریه به دشمنان او بدل گشتند.

-میریام فریبش داده که می‌داند دخترک چه داستانی بافته و به خوردش داده است؟

-یوسف مردی ساده‌لوح است.

-یوسف که مرد نیست.

-یوسف قانون شریعت را شکسته است.

-حتی به قانون غیرت نیز توسل نجست. دست‌کم می‌توانست در پیشگاه کاهن به دخترک آب تلخ بنوشاند.

-برای چه؟ یوسف که غیرت ندارد. او مریم را چنین می‌خواهد -مملو از دیگری.

-چه جای شگفتی؟ یوسف از ما نیست. او از مردم جلیله نیست، بل از قوم یهوداست و اهل بیت‌لحم. باید با زن زانیه و طفل حرامزاده‌اش به همان‌جا بازگردد.

سیل دشنام از پی یوسف می‌خروشید. او به جای من خود را آماج سنگسار کرده بود. نمی‌توانستم در کنار وی باشم و بر دستانش بوسه نهم و خنده‌ای بر لبانش آورم، زیرا او هماره از خنده‌ی من می‌خندید.

ناگزیر دکان درودگری را که پیش‌تر دستیار نخستِ استاد درودگر آن بود ترک گفت و با چند ابزار به وام گرفته از این و آن خود دکان کوچکی گشود. یوسف چیره‌دست‌ترین بُرنده و تراشنده‌ی چوب بود و مردم ناچار کارهای خود را به او می‌سپردند. با مشتریان سخن نمی‌گفت، زیرا هیچ‌کس خواستار سخن گفتن با او نبود. تنها گفت‌وشنود کوتاهی بر سر بها و زمان تحویل سفارش‌ها در می‌گرفت.