کتاب «فلسفه ساموئل بکت»، نوشته‌ی جان کالدر، به همت نشر فلسفه به چاپ رسیده است. نوشته‌های ساموئل بکت به‌طور فزاینده‌ای، نقطه‌ی اوج ادبیات بزرگ قرن بیستم تلقی می‌شود -پس از مارسل پروست، جیمز جویس و فرانتس کافکا.

ساموئل بکت نویسنده‌ای است که ارتباطش با زمان و زمانه‌اش و بهره‌وری از تصاویر شاعرانه‌اش را می‌توان با ویلیام شکسپیر در اواخر رنسانس مقایسه کرد. جان کالدر اساساً کار بکت را از نظر فلسفه، الهیات و اخلاق در مورد زمان ما بررسی کرده است و به جنبه‌هایی از تفکر سوژه‌ای‌اش اشاره می‌کند که دیگران آن را نادیده گرفته‌اند یا ترجیح داده‌اند نبینند. ذهن هوشمندانه و نگاه تیزبین ساموئل بکت با شجاعت و شوخ‌طبعی، مفروضات و باورهای بنیادی را که اکثر مردم براساس آن زندگی می‌کنند از هم جدا کرده است.

طنز و گروتسک بکت می‌تواند گزنده باشد و شوخ‌طبعی‌اش ویرانگر است. بکت هیچ راه گریزی از تراژدی انسانی در امکانات رفاهی که ما برای محافظت از خود در برابر واقعیت می‌سازیم -حتی در هنر- پیدا نکرد. این موضوع محملی برای اکثر روشنفکران بود که جای باورهای سنتی را گرفته است. بااین‌حال، بکت پیامی اخلاقی را از میان چنین رویه‌ای بنا ساخته است؛ پیامی که در تضاد مستقیم با ارزش‌های جاه‌طلبی، کسب موفقیت و رفاه عمومی و امنیت است که معمولاً برای تحسین عوامانه نگه داشته می‌شود و به طمع، معنویت‌پرستی و ظلم به دیگران در طول تاریخ منجر شده است، برای چنین سیستمی به‌طور فزاینده‌ای بدیهی و طبیعی شده است، اخلاقی که بکت بنا نهاد رویارویی با چنان سیستمی است، به‌گونه‌ای که هم غیرمتعارف تلقی می‌شود و هم انقلابی و آنارشیستی. اگر با مطالعه‌ی فصول این کتاب، بسیاری از خوانندگان شوکه شوند، به این دلیل است که صداقت و سادگی و ژرفای اندیشه‌های فلسفی بکت -که از طریق رمان‌ها، نمایشنامه‌ها و شعرهایش و نیز از طریق دیگر نوشته‌ها و مکاتبات او بیان می‌شود- خود برای تفکر متعارف تکان‌دهنده است. بااین‌حال آنچه او برای گفتن دارد، نیز آرامش‌بخش است. او یک اخلاق و نسخه‌ی متفاوت برای زندگی ارائه می‌دهد -پیامی مبتنی بر شجاعت رواقی، شفقت و توانایی درک و بخشش و میهمان‌نوازی از رنج بشری، جان کالدر، بسیاری از آثار مهم نویسندگان بزرگ فرانسوی و اروپایی را منتشر کرده و تقریباً به‌تنهایی ادبیات مدرن را وارد زبان انگلیسی کرده است. تعهد او به تعالی ادبی بر دو نسل از نویسندگان، خوانندگان، کتابفروشان و ناشران بعد از خودش تأثیر گذاشته است.

کتاب «فلسفه ساموئل بکت» حاوی مطالب متنوع فلسفی، ارجاعات به متون فلسفی، اسطوره‌ای، مکاتب ادبی، نقل‌قول‌های بزرگان فکری و نیز ارجاعات به متون و آثار هنری دیگر فیلسوفان، نویسندگان، هنرمندان در حوزه‌های نقاشی، موسیقی، ادبیات، کتب مقدس، اشعار و... است.

قسمتی از کتاب فلسفه ساموئل بکت:

به‌سختی می‌توان کسی را تصور کرد که غریزه‌ای مطمئن‌تر از ساموئل بکت به‌واسطه‌ی درک هنر داشته باشد. بکت ذهنی داشت که می‌توانست جوهر هر اثر هنری را، فارغ از پیچیدگی‌های سبکی‌اش تشخیص دهد، همیشه در اولین برخوردش با یک اثر هنری این تشخیص و درک را به همراه داشت، اگر می‌خواست نقاش، آهنگساز یا مانند برتون یا انیماتور، رهبر مکتبی از هنرمندان و همچنین نویسنده‌ای شاخص باشد، به همان اندازه موفق می‌شد.

استعداد بکت مانند یک سنگ قیمتی بود که می‌توان آن را به روش‌های مختلف شکل داد. اگر او یک نقاش بود، عجیب‌ بودنش به‌عنوان نویسنده‌ای کاملاً عادی پذیرفته می‌شد و اگرچه تعداد کمی از آهنگ‌سازان برجسته وجود دارند که تقریباً معاصر وی باشند (مسایین و شوستاکوویچ) هریک به صورت فردی دو نام هستند که بهار و شکوفایی منحصربه‌فردی داشته‌اند، زمان تولد بکت، بین کسانی که اکسپرسیونیسم آوانگارد مکتب دوم وین را ایجاد کردند و موسیقیدانان بعدی که با سوررئالیسم و جنبش‌های معاصر آن مرتبط می‌شوند، هم‌زمانی دارد.

از مارسل میهالوویچی که او در نسخه‌ی اپرایی «آخرین نوار کراپ» با بکت همکاری کرد، مارسل می‌گفت که بکت تمام استعداد موسیقی مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک آهنگساز موفق را داراست.

کسانی که بکت را در نواختن پیانو دیده‌اند، می‌دانند که او به اندازه‌ی کسی که هیچ‌گاه تمرین رسمی نکرده بود، نوازنده‌ی پیانو زبردستی بود. درواقع این موسیقی بود که بیشتر او را آزار می‌داد، زیرا او آن را به‌خوبی درک می‌کرد. بکت به خود اجازه نمی‌داد که آن را به‌طور کامل دوست داشته باشد؛ زیرا نیروی عاطفی موسیقی، همان‌طور که او به‌خوبی می‌دانست، می‌توانست برای کسی که به اندازه‌ی بکت نسبت به موسیقی حساس باشد، بر او چیره شود و حواسش را از دغدغه‌های فکری پرت کند. شباهت ساختارهای نمایشی و بسیاری از نوشته‌های بکت با موسیقی نظرات قابل‌توجهی را به خود مشغول کرده و دلیل اینکه تلاش‌های فراوان برای موسیقی‌سازی اشعار او هنوز واقعاً موفق نبوده است، همین است، شعرها همیشه بیشتر از آنچه بازنمایی می‌شده، قدرتی معکوس را به نمایش گذاشته و این برای خود موسیقی مفید بوده است، نه برای خود شعرها.

فلسفه ساموئل بکت را سعید جهانپولاد ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۲۶۰ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۱۲۰ هزار تومان چاپ و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است.

خرید کتاب فلسفه ساموئل بکت