کتاب «زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در دوره‌ی سامورایی‌ها»، نوشته‌ی لویی فردریک، به همت انتشارات نگاه به چاپ رسیده است. طرز فکر ژاپنی‌ها، چه در زمینه‌ی سیاست و چه در زندگی روزمره، شاید با شیوه‌ی فکریِ غربی‌ها تفاوت داشته باشد. در حقیقت، از بعضی جهات نیز واقعاً متفاوت است. شاید روش فکری ژاپنی‌ها را نتوان دکارتی خواند، ولی هرچه هست بسیار کارایی دارد. این نکته را هم نباید از یاد برد که معیارهای ژاپنی‌ها در سده‌های میانه، روی‌هم‌رفته، شبیه ضوابط امروزی‌شان نبوده و حتی می‌توان گفت در همان دوره‌ی قرون وسطا معیارهای ژاپنی با معیارهای معاصران اروپایی‌شان تفاوت داشته است.

نویسنده می‌گوید: من برای نوشتن کتابی درباره‌ی ژاپن، عصر سامورایی‌ها را برگزیدم و می‌پذیرم که شاید دیگران به این انتخاب خرده بگیرند. البته، می‌دانستم که اطلاعات به‌جامانده از این دوره چندان قطعی نیست، ولی از سوی دیگر، می‌خواستم زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در سده‌های میانه را طوری به تصویر بکشم که از تسلسلی منطقی برخوردار باشد. پس به این نتیجه رسیدم که عصر سامورایی‌ها بهترین انتخاب برای موضوع این کتاب است.

بعضی خواننده‌ها ممکن است بگویند دنیای اشراف و نجبا با دنیای مردم عادی ژاپن کاملاً فرق داشت. شاید این ادعا درباره‌ی دوره‌ی هیان درست باشد، اما در عصر سامورایی‌ها اوضاع بسیار آشفته‌تر و پیچیده‌تر از دوره‌ی هیان بود، زیرا طبقه‌ی جدیدی پا به عرصه‌ی وجود نهاد و به قدرت رسید. اشراف و نجبا در کیوتو (پایتخت وقت ژاپن) همچنان به زندگی بی‌هدف و کسل‌کننده و یکنواخت‌شان ادامه می‌دادند، اما در همان زمان بقیه‌ی مردم کشور زندگی پرتحرک و پویا و فعالی داشتند.

دوره‌ی هیان از ۷۹۴ تا ۱۱۸۵ میلادی طول کشید و عصر تجمل‌پرستی بود و در کتاب‌هایی که از آن دوره به جا مانده، اساساً درباره‌ی زندگی اشراف و نجبای کیوتو سخن رفته است. در مقایسه با این‌گونه کتاب‌ها، آثاری که عمدتاً پیرامون ژاپن قرون‌وسطایی نگاشته شده‌اند، بی‌روح به نظر می‌رسند. البته، شواهدی از آن زمان به جا مانده که تصویری از ژاپن در سده‌های میانه را منعکس می‌کند، مانند بقایای معدودی از آثار معماری و تعدادی آثار هنری. بنابراین وقتی می‌خواهیم زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها را بررسی کنیم، درمی‌یابیم که شواهد فوق‌الذکر چندان ارزشی ندارند و در این زمینه کمک مؤثری نیستند. ازاین‌رو، می‌توان گفت عملاً یگانه منبع اطلاعاتی ما درباره‌ی زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در قرون وسطا همانا ادبیات ژاپنی است. در سده‌های میانه، آثار ادبی متعددی به زبانِ ژاپنی نوشته شده بود، ولی تعداد کمی از این آثار به زبان‌های اروپایی ترجمه شده‌اند. اما خوشبختانه، غیر از آثار مکتوب، تعداد زیادی اماکیمونو هم از آن باقی مانده و به دست ما رسیده است. اماکیمونو طومار مصوری است که به جای شرح حوادث یک داستان با کلمات، آن را با تصاویر به خواننده انتقال می‌دهد. داستان‌های نقل‌شده در اماکیمونوها چندان به زندگی اشراف درباری نمی‌پردازند، بلکه غالبا زندگی مردم عادی را روایت می‌کنند.

نویسندگان اماکیمونوها از طبقات گوناگون (راهبان، ادبا و نقالان) بودند. راهبان برای آنکه آموزه‌های دینی را به زبانِ ساده برای مردم شرح دهند اماکیمونو طراحی می‌کردند. ادبا و نقالان نیز از آن‌ها برای مصور ساختن آثارشان بهره می‌گرفتند. گاهی هم آثار نویسندگان پیشین را که با کلمات و در قالب کتاب نگاشته شده بود، به شکلی جدید و در قالب اماکیمونو بازنویسی می‌کردند. درهرحال، هدف از تهیه‌ی اماکیمونو آن بود که تعداد بیشتری از مردم به خواندن کتاب روی آورند.

نویسنده اضافه می‌کند: وقتی می‌خواهیم تصویری دقیق و واقعی از جامعه‌ی آن دوران ترسیم کنیم، به کوهی از مشکلات برمی‌خوریم. مع‌ذلک، شرح زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌های معمولی در عصر سامورایی‌ها (هر چند مختصر)، از نظر من، کاری بسیار مهیج بود. البته باید به این نکته هم توجه داشت که گستره‌ی مطالب این کتاب چندان وسیع نیست و لذا نمی‌تواند درباره‌ی موضوع مورد بحث بررسی همه‌جانبه و دقیقی به عمل آورد.

قسمتی از کتاب زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در دوره‌ی سامورایی‌ها:

در سده‌های میانه، خانه‌ی ژاپنی‌ها اساساً از چوب ساخته می‌شد و بر سه نوع بود: خانه‌ی اصیل‌زادگان، خانه‌ی شهروندان عادی و خانه‌ی کشاورزان. منازل جنگجوهای رده‌پایین شبیه خانه‌ی مردم عادی و کشاورزان بود و ابعاد و شکل و دیگر ویژگی‌هایش در نواحی گوناگون متفاوت بود، اما به استطاعت مالی صاحب‌خانه هم بستگی داشت. خانه‌ی نجبا در سده‌های میانه چندان فرقی با خانه‌شان در دوره‌ی هیان نداشت و فقط ابعادشان با یکدیگر متفاوت بود که آن نیز زاییده‌ی جایگاه اجتماعی صاحب‌خانه بود. در سده‌های میانه، خانه‌ها هنوز هم به سبک شیندن ساخته می‌شدند، ولی به اقتضای دوره‌ی جدید و نیازهای ویژه‌ی آن، تعداد بخش‌های داخلی خانه‌ها بیشتر شد. در شهر کاماکورا و نیز دیگر بلاد، اشراف و نجیب‌زادگان خانه‌هاشان را شبیه منازل اصیل‌زادگان کیوتو می‌ساختند.

نقشه‌ی خانه‌ها و کاخ‌ها و معابد در درجه‌ی اول به ویژگی‌های زمین خانه (از قبیل پستی و بلندی، شیب و نحوه‌ی قرارگیری لایه‌های آن) بستگی داشت. برای ساختن خانه همیشه لازم بود زمین آن را با دقت انتخاب کنند. در این کار نیز ژاپنی‌ها بنا به خصلت‌های قومی خویش، خود را به اصول تغییرناپذیر محدود نمی‌کردند و همواره بر این عقیده بودند که تأکید بر این‌گونه موارد دست‌وپاگیر است و کار را به شکلی رضایت‌بخش به سرانجام نمی‌رسانَد. اما تا جایی که به هنر مربوط می‌شد، تمایلی به پیروی اکید از ضوابط و مقررات نداشتند و معتقد بودند پافشاری بر رعایت این قبیل موازین، همیشه همه‌چیز را ثابت و یکنواخت و کسل‌کننده می‌کند و پویایی لازم را از همه‌چیز سلب می‌کند، حال آنکه انسان باید بکوشد پیوسته میان او و طبیعت هماهنگی ایجاد شود.

زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در دوره‌ی سامورایی‌ها را سعید درودی ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۴۵۶ صفحه‌ی رقعی با جلد سخت و قیمت ۱۹۵ هزار تومان چاپ و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است.

خرید کتاب زندگی روزمره‌ی ژاپنی‌ها در دوره‌ی سامورایی‌ها