آلن تورینگ: پدر هوش مصنوعی و کامپیوترهای امروزی، کتابی است به قلم بهرام صادقی بی‌غم که انتشارات گوتنبرگ آن را به چاپ رسانده است. آلن متیسون تورینگ یکی از تأثیرگذارترین چهره‌های علمی قرن بیستم است. او ریاضی‌دان، منطق‌دان، فیلسوف، رمزنگار، نظریه‌پرداز زیست‌شناسی و بنیان‌گذار نظریه محاسبات مدرن و هوش مصنوعی بود. اگرچه بخش زیادی از زندگی و دستاوردهایش تا مدت‌ها محرمانه باقی ماند، اما امروز تورینگ به‌عنوان پدر علم رایانه و یکی از تأثیرگذارترین متفکران تاریخ شناخته می‌شود.
آلن تورینگ در 23 ژوئن 1912 در لندن متولد شد. پدرش جولیوس ماتیسون تورینگ در دولت استعماری بریتانیا در هند خدمت می‌کرد و خانواده‌اش میان هند و انگلستان در رفت‌وآمد بودند. در دوران کودکی، آلن نشانه‌هایی از نبوغ خود را در ریاضیات و منطق نشان داد او در مدرسه‌ی شرچام تحصیل کرد و سپس به مدرسه‌ی معتبر شربورن رفت. 
علی‌رغم علاقه‌اش به علوم طبیعی و ریاضیات، نظام آموزشی کلاسیک مدارس انگلیسی تمرکز زیادی بر زبان و ادبیات داشت و همین باعث شد تورینگ در سال‌های ابتدایی چندان درخشان به نظر نرسد؛ اما در پشت ظاهر ساکت و گاه نامنظمش، ذهنی خارق‌العاده پنهان بود.

 

 بهرام صادقی بی‌غم

یکی از تأثیرگذارترین اتفاقات زندگی تورینگ در دوران نوجوانی‌اش، آشنایی با کریستوفر مورکوم، دوست صمیمی‌اش در مدرسه بود. این رابطه فقط اولین تجربه‌ی عاطفی تورینگ نبود، بلکه به‌شدت بر دیدگاه او نسبت به علم و زندگی نیز اثر گذاشت. در 1930، مرگ ناگهانی مورکوم از بیماری سل، ضربه‌ی روحی بزرگی به تورینگ وارد کرد و او را به جست‌وجوی مفاهیمی مانند روح، ذهن و ماهیت آگاهی سوق داد؛ موضوعاتی که بعدها در نظریه‌های هوش مصنوعی‌اش نقش مهمی ایفا کردند.
تورینگ در کالج کینگ دانشگاه کمبریج پذیرفته شد و در سال 1934 با افتخار فارغ‌التحصیل شد. او سپس به‌عنوان همکار پژوهشی همان کالج منصوب شد. در این دوران، تورینگ مقاله‌ای انقلابی نوشت با عنوان «در مورد اعداد قابل محاسبه با استفاده از ماشین» که در سال 1936 منتشر شد.
در این مقاله، تورینگ مفهومی به نام «ماشین تورینگ» را معرفی کرد که به‌عنوان مدل نظری تمام رایانه‌های امروزی شناخته می‌شود. او نشان داد که مسائل خاصی در ریاضیات وجود دارد که هیچ الگوریتمی برای حل آن‌ها وجود ندارد و به‌همین‌ترتیب پاسخ منفی به مسئله‌ی معروف «تصمیم‌پذیری» دیوید هیلبرت داد. 
در 1936، تورینگ برای ادامه‌ی تحصیل به دانشگاه پرینستون در امریکا رفت و زیر نظر آلونسو چرچ، یکی از برجسته‌ترین منطق‌دانان زمان خود، دکترای خود را دریافت کرد. با وجود پیشنهادهایی برای ماندن در امریکا، تورینگ به انگلستان بازگشت تا در دانشگاه کمبریج تدریس و تحقیق کند؛ اما با شروع جنگ جهانی دوم، مسیر زندگی‌اش به طول کامل تغییر کرد. 
با آغاز جنگ جهانی دوم، دولت بریتانیا یک مرکز رمزگشایی سری به نام بلچلی پارک راه‌اندازی کرد که وظیفه‌اش شکستن رمزهای آلمانی بود. تورینگ به‌عنوان یکی از اعضای اصلی تیم رمزگشایی انتخاب شد و به‌خصوص روی رمزنگاری ماشین انیگما تمرکز کرد؛ دستگاهی که نازی‌ها برای ارتباطات نظامی خود از آن استفاده می‌کردند.

 

تورینگ با طراحی ماشینی به نام Bombe موفق شد بخش بزرگی از رمزهای انیگما را بشکند. این کار نه‌تنها جان هزاران انسان را نجات داد بلکه طبق برخی تخمین‌ها، جنگ را حدود دو سال کوتاه‌تر کرد. بااین‌حال، به‌دلیل محرمانه بودن عملیات، موفقیت‌های او تا سال‌ها پنهان ماند.
برای چندین دهه، نقش تورینگ در پیروزی متفین و توسعه‌ی علوم کامپیوتر در سکوت باقی ماند. اما با گذشت زمان، توجه عمومی و علمی به دستاوردهای او جلب شد.
در 2009، نخست‌وزیر بریتانیا، گوردون براون، به‌طور رسمی از طرف دولت بابت رفتار ناعادلانه با تورینگ عذرخواهی کرد. در 2013، ملکه الیزابت دوم به‌صورت رسمی از او اعاده حیثیت کرد و عفو سلطنتی به نامش صادر شد. در 2019، بانک انگلستان اعلام کرد که تصویر تورینگ بر اسکناس 50 پوندی چاپ خواهد شد که در سال 2021 رسماً منتشر شد.
آلن تورینگ فراتر از یک نابغه‌ی علمی بود؛ او انسانی بود با رؤیاهای بزرگ، ذهنی تحلیل‌گر و دلی که از تبعیض آسیب دید. زندگی‌اش داستانی است از شکوه علمی، رنج انسانی و نهایتاً بازشناسی تاریخی. اگر امروز هوش مصنوعی، رایانه‌ها و رمزنگاری در قلب تمدن مدرن جای دارند، ما بخش بزرگی از این تحول را مدیون ذهن درخشانی به نام آلن تورینگ هستیم. کتاب حاضر، نگاهی به زندگینامه‌ی پر فراز و فرود اوست.

قسمتی از کتاب آلن تورینگ؛ پدر هوش مصنوعی و کامپیوترهای امروزی:
جنگ جهانی دوم با همه‌ی کشتارها و خرابی‌هایش تمام شد و برای بزرگان بریتانیا و متحدانش نقش آلن تورینگ کاملاً مشخص بود؛ اما این موضوع تا سالیان سال محرمانه باقی ماند و تا سال‌ها بعد مردم نفهمیدند که او چه خدمتی به بشریت کرده است. تخمین زده می‌شود که آلن باعث شد که جنگ جهانی دوم حداقل دو سال زودتر تمام و جان حداقل 14 میلیون نفر نجات داده شود. بعد از جنگ، در سال 1945، تورینگ مدیر پروژه‌ی ساخت ماشین‌حساب خودکار شد. این کامپیوتر الکترونیک خودکار می‌توانست برنامه‌های ذخیره‌شده در حافظه‌اش را اجرا کند. طرح او با اینکه از طرح انیاک امریکایی‌ها و پروژه‌های دیگر انگلستان بسیار جلوتر بود، اما به خاطر پاره‌ای از مشکلات مهندسی و مهم‌تر از آن مشکل بودجه و سیاست‌گذاری‌های علمی به جایی نرسید.
پدر علوم کامپیوتر مدرن، در سال‌های 1945 تا 1947 در منطقه‌ی همپتون لندن زندگی می‌کرد. در این زمان تورینگ در آزمایشگاه ملی فیزیک مشغول به طراحی موتور ماشین محاسبه‌ی خودکار بود. می‌توان گفت که تورینگ، بعد از جنگ، کار در حیطه‌ی ریاضی محض و مسائل تئوری را به‌طور کامل رها کرد و به کار روی صنعت کامپیوتر و ماشینی کردن تفکر و هوش مصنوعی پرداخت که البته در همین مسیر همواره از توانایی‌های بالای ریاضی خود بهره می‌گرفت. 
موفقیت او در ساخت نهایی ماشین بامب، برای شکستن رمزهای آنیگما، اعتقاد او به ماشین با هوش مصنوعی را محکم‌تر کرده بود؛ اما متأسفانه کار در اغلب پروژه‌های او به سرانجام نمی‌رسید. مشکل اینجا بود که در آن دوره‌ی سخت اقتصادی، تورینگ روابط عمومی لازم برای جلب بودجه را نداشت. کسی دکتر تورینگ را با آن قیافه‌ی پسرانه و لباس‌های نامرتب، در جلسات جدی نمی‌گرفت. تازه، او اغلب برای شرکت در جلسات اداری، به جای استفاده از وسایل نقلیه عمومی، مسیر را می‌دوید! مشخص است که ظاهر کسی که قبل از ورود به یک جلسه، ده کیلومتر دویده باشد، به هم ریخته است و انتظار نمی‌رود چنین کسی بتواند در جذب حمایت‌های دولتی برای انجام پروژه‌هایش موفق باشد.
او به‌دلیل سرعت فوق‌العاده بالای قطعات الکترونیکی در ماشین‌های ارتباط صوتی امن، معتقد بود که تنها راه رسیدن به هوش مصنوعی، الکترونیک است. آلن در فکر ساخت یک ماشین جهانی به نام ماشین تورینگ بود که تئوری آن را قبلاً در مقاله‌اش توضیح داده بود. همان‌طور که کریستوفر می‌توانست روی مسایل مختلف فکر کرده و حل کند، این ماشین نیز می‌توانست هر ماشین دیگری را شبیه‌سازی کند.