معرفی کتاب: ده درس برای دنیای پساکرونا
«ده درس برای دنیای پساکرونا» عنوان کتابی است به قلم فرید زکریا که انتشارات فاطمی آن را با ترجمهی منیژه شیخ جوادی به چاپ رسانده است. این کتاب در مورد همهگیری نیست، بلکه در مورد دنیایی است که با وجود این ویروس در حال شکلگیری است و مهمتر از آن، واکنش ما در برابر آن، همانند هر شوک بزرگی میتواند دارای عوارض جانبی باشد؛ بسته به شرایط جهان در آن زمان خاص و اینکه واکنش بشر با ترس یا انکار یا سازگاری توأم میشود. در این مورد خاص، شکلگیری آن به این حقیقت وابسته است که دنیا عمیقاً در هم گره خورده و بیشتر کشورها آمادگی لازم برای رویارویی با این شوک را نداشتهاند، بنابراین بسیاری از آنها، از جمله ثروتمندترین ملل جهان، بهگونهی بیسابقهای در تاریخ بشری، اجتماع و اقتصاد خود را تعطیل کردند.
این کتاب در مورد دنیای پساکروناست، نه ازآنرو که ویروس پشت سر ماست، بلکه ازآنرو که ما از آستانهی سرنوشتسازی عبور کردهایم. تقریباً هرکسی که تا این لحظه زنده مانده، از جنبههای مرگبار این همهگیری نجات یافته است؛ اما اکنون میدانیم که همهگیری به چه شکلی است. ما شاهد چالشها و بهای پاسخگویی به آنها بودهایم. کووید ۱۹ میتواند مقاومت کند، اما حتی اگر ریشهکن هم بشود، به یقین، همهگیریهای دیگری در آیندهی ما ظاهر خواهند شد. با این معلومات و تجربه، اکنون ما در عصر جدیدی زندگی میکنیم: عصر پساهمهگیری.
پیامدهای همهگیری چیست؟ به نظر گروهی، این همهگیری رویداد محوری تاریخ مدرن است؛ لحظهای که مسیر تاریخ را برای همیشه تغییر میدهد. سایرین معتقدند پس از پیدایش واکسن، ما بهسرعت به دنیای گذشته برمیگردیم. بااینحال، هنوز هم گروهی معتقدند همهگیری شکل تاریخ را عوض نمیکند، بلکه بر سرعت آن میافزاید. به نظر میرسد احتمال تحقق این باور بیشتر است. لنین گفته است: «دهههایی هستند که در آنها هیچ اتفاقی نمیافتد و بعد، هفتههایی هستند که در آنها دههها اتفاق میافتد.»
دنیای پساکرونا از جهات بسیار، شکل شتابزدهای از دنیایی خواهد بود که میشناختیم. اما وقتی زندگی بر چرخههای شتاب قرار گیرد، نمیتوانید انتظار سیری طبیعی داشته باشید و پیامدهایش میتواند مختلکننده و حتی مرگبار باشند. در دههی ۱۹۳۰، بسیاری از کشورهای در حال رشد با گامهای ثابت راه نوگرایی را میپیمودند؛ این حرکت مردم را از کشاورزی به جانب صنعت سوق داد. شوروی تصمیم گرفت این جریان را با بیپروایی تسریع کند. این تصمیم -واگذاری محصولات و زمینهای کشاورزی به دولت- منجر به قحطی و نابودی میلیونها کشاورز و تشدید نظام دیکتاتوری و تغییر شکل شوروی شد. دنیای وابسته به استروئیدها (هورمونی که از کلسترول ساخته میشود) میتواند عوارض جانبی غیرمنتظرهای داشته باشد و دچار صدمات سنگینی شود.
زندگی پساکرونا برای کشورها، شرکتها و بهویژه افراد بسیار متفاوت خواهد بود؛ حتی اگر اقتصاد و سیاست به شرایط عادی برگردد، انسان برنمیگردد.
قسمتی از کتاب ده درس برای دنیای پساکرونا:
آیا ما در بیان عواقب همهگیری اغراق میکنیم؟ آیا تأثیر کووید-۱۹ میتواند کمتر از آن باشد که تصور میکنیم؟ ممکن است. بشر ظرفیت خارقالعادهای برای جذب غم و درد دارد. چهبسا ناپایداری رویدادهایی که به شکل مداوم ترسناک و تهدیدآمیز به نظر میرسند، اثبات شود. مثلاً آنفلونزای اسپانیایی را در نظر بگیرید. پس از آنکه این همهگیری ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان، از جمله ۰۰۰/۷۰۰ امریکایی کشت، امریکا قدم به دههی بیست خروشان و عصر موسیقی جاز نهاد. براساس تخمینها در دورهی ممنوعیت الکل در امریکا در حدود ۰۰۰/۱۰۰ مشروبفروشی غیرقانونی در نیویورک وجود داشت. آیا این میلی سرکوب شده بود؟ یا واکنشی شیطانی و زادهی زوال جنگ جهانی اول و آنفلوانزا؟ دلیلش هرچه باشد، شواهد اندک حاکی از آن است که مردم بهگونهی متفاوتی نسبت به دوران همهگیری کار میکردند یا ارتباطات اجتماعی برقرار میکردند. هیچ پدیدهی عادی تازهای وجود نداشت، فقط همهچیز عادی بود. وارن جی هاردینگ، نخستین رئیس جمهور امریکا پس از همهگیری، حتی کمپینی برای بازگشت به زندگی عادی به راه انداخت.
اما تاریخ همواره خود را تکرار نمیکند. گاهی ناپیوستگیها میتوانند به همان اندازهی پیوستگیها تکاندهنده باشند و این میتواند در مقایسهی آنفلوانزای اسپانیایی با کووید-۱۹ صادق باشد. در دههی ۱۹۲۰، مردم به مزارع، کارخانهها و دفاتر خود برگشتند، زیرا گزینهی دیگری وجود نداشت. شما برای کار کردن ناچار به حضور در محل کارتان بودید. اگر در جستوجوی سرگرمی بودید، فقط میتوانستید به سینما و تالار اجرای موسیقی بروید. اگر قصد خرید لباس یا مواد غذایی را داشتید، باید به فروشگاهها مراجعه میکردید. اما دیگر نه؛ طی دو دههی گذشته، ما شاهد ظهور اقتصاد دیجیتالی بودهایم که انجام بسیاری از کارها را بدون حضور فیزیکی ممکن میکند. دیگر نه نیازی به مواجهه با ازدحام ترافیک در میان است، نه ساعتهای متوالی رفتوآمد. در سالهای اخیر، این تغییرات بهخوبی در پدیدههایی چون همایشهای ویدئویی مشاهده میشوند. امروز میتوان دیجیتالی زندگی کرد.
