
جایی دیگر/ نخستین اثر یان جی به زبانانگلیسی و چالشهای زبان
اولین کتاب یان جی، نویسندهی چینی به زبان انگلیسی، به بررسی قدرت و محدودیتهای زبان در روایت با نوعی شوخطبعی جذاب میپردازد.
به گزارش گاردین، در نخستین داستانِ مجموعه داستانِ «جایی دیگر» یک نویسندۀ جوان به نام پیگئون پس از یک زلزلهی فاجعهبار با گروهی از شاعرانی که حال طبیعی ندارند درگیر میشود. او به آنها میگوید که درک شعر برایش سخت است؛ اما آنها به او میگویند که مسئله ربطی به مقولهی «درک» ندارد. آنها به او میگویند: اثر داستانی همچون یک غذای لذیذ است، بدون توانایی خوردن آن! اما شعر؟ «از دل اون غذا درمیآد!»
نخستین اثر به زبان انگلیسی از این نویسنده با زبان، ناکامیهای آن و رابطهی آن با احساسات انسانی و واقعیت خام زندگی درگیر است. یان نویسندهی پرکار چینی، پس از نقلمکان به ایرلند در سال ۲۰۱۵ شروع به نوشتن به زبان انگلیسی کرد.
در نتیجهی این جهانوطنگرایی داستانهای جایی دیگر مضحک و پارودیکوار هستند. آنها در دورههای زمانی بسیار متفاوت و پر از ناهماهنگی رخ میدهند. تجسمها و موقعیتهای گوناگون در سراسر داستانها تکرار میشود. در یکی از داستانها خوردن گوشت طنین هولناکی به خود میگیرد، تا حدی به این دلیل که در دو داستان با ظرفهایی مواجه میشویم که از گوشت انسان ساخته شدهاند!
عناصر داستانیِ این مجموعه به سرگردانی، دادائیسم و... آغشته شدهاند و در مسیری حرکت میکنند که عمیقترین حقایق زندگی را منتقل میکنند. در داستانی، یک زن چینی در دوبلین در یک گردهمایی گروهی به نام «فیلمهای خارجی بدون زیرنویس» عاشق مردی میشود که دقیقاً همان چیزی است به نظر میرسد. در موقعیتی دیگر، قهرمان اثر بهسختی میتواند از سرطان مادرش و اندوه خودش صحبت کند و درنهایت از صحبت کردن چینی با شوهرش، مردی بریتانیایی که اتفاقاً به زبان چینی مسلط است، امتناع میکند. وقتی بالاخره به زبان مادریاش صحبت میکند، تلخترین لحظهی کتاب شکل میگیرد.
با اینکه بیشتر داستانهای این مجموعه مملو از ایده هستند، اما بعضی از آنها نکات و جزئیات مهمی را دربرمیگیرند که هرگز کاملاً منسجم نیستند.
اگر همانگونه که در داستان نخست این مجموعه میخوانیم، داستان مانند توصیف یک غذای لذیذ بدون توانایی خوردن آن است، یان را که درنهایت همین ایده را در یک اثر داستانی بیان میکند، چگونه میتوان ارزیابی کرد؟ در پایان، ارتباط واقعی تقریباً غیرممکن به نظر میرسد، بااینحال داستانهای او نشان میدهند که ما نمیتوانیم بههرحال از تلاش برای برقراری ارتباط خودداری کنیم، و این تلاش «ادبیات» است.