عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
معرفی کتاب: ساموئل خاچیکیان (قرار با ستاره)
کتاب «ساموئل خاچیکیان» به کوشش راضیه قلیپور اثری است از مجموعهی قرار با ستاره که نشر گویا آن را به چاپ رسانده است. اگر از علاقهمندان جدی هنر هفتم هستید، بیشک نام ساموئل خاچیکیان را بهعنوان فیلمسازی نوآور و جریانساز در سینمای ایران شنیدهاید. هنرمندی ارمنیتبار که عاشقانه و خالصانه بیش از نیم قرن در مقام کارگردان، تدوینگر، نویسنده و تهیهکننده در سینما فعالیت چشمگیری داشته است. او با نگاه خاص و خلاقانه خود دریچهی تازهای را هم به روی فعالان این عرصه و هم مخاطبان سینما گشود و سطح سینمای ایران را ارتقا داد. ساموئل بهعنوان یکی از پیشگامان سینمای ایران و ملقب به هیچکاکِ ایران، سینمای وحشت را پایهگذاری کرد و هنرمندان بسیاری را وارد دنیای سینما کرد.
این کتاب تلاشی است برای معرفی او به نسل امروز. به امید اینکه دوستداران سینما و فیلمسازی با زندگی و سیر تحول آثار یکی از بزرگان این عرصه آشنا شوند و به راز جاودانگی نامش روی پرده نقرهای پی ببرند.
ساموئل خاچیکیان که میان دوستان و همکاران با نام «سام ول» نیز شناخته میشد، کارگردان، تدوینگر، نویسنده، آهنگساز فیلم و تهیهکننده نامدار ایرانی و ارمنیتبار و از پیشگامان سینمای ایران به شمار میرود. او یکی از پرکارترین و تأثیرگذارترین کارگردانها و «استاد دلهره و وحشت» سینمای ایران است که ساخت فیلمهای جنایی را در ایران آغاز کرد. او در مصاحبهای در دهه هفتاد گفته است: «برعکس آنکه همواره میگفتند از هیچکاک متأثر هستم، تا همین اواخر چهار فیلم بیشتر از او ندیده بودم: روح، سرگیجه، پرندگان و یک فیلم دیگر که اسمش یادم نمیآید.»
او همچنین در خصوص انگیزه و دلیل روی آوردنش به ژانر جنایی این چنین گفته است: «از دوازده سیزده سالگی به داستانهای پلیسی علاقه داشتم. آگاتا کریستی، الری کویین، هبی کیث، شرلوک هولمز و ناک پیندرتون را میخواندم، هرچند گاهی اوقات احمقانه بودند؛ اما از گرههایی که در داستان آنها بود خوشم میآمد.»
خاچیکیان کسی است که با هنر و دانستهها و تواناییهایش کمک بسیاری به صنعت و هنر سینمای ایران کرده است و یکی از معدود فیلمسازان ایرانی محسوب میشود که صرفاً دنبال داستانگویی در سینما نبوده است و به شیوههای بهرهگیری از امکانات هنری و تکنیکی زبان سینما تمرکز داشته است. او همواره سعی داشته است که در فیلمهایش دست به نوآوری بزند؛ در طراحی صحنه، نورپردازی، تدوین و... آزمون و خطا کند و راههای جدید بیان تصویری را پیدا کند. جزء نخستین کارگردانان ایرانی بوده است که با دکوپاژ سر صحنهی فیلمبرداری میرفته و به این حرفه امتیاز بخشیده است. بهعنوان فیلمسازی نوآور نخستین آنونس (پیشپرده) تاریخ سینمای ایران را برای فیلم «دختری از شیراز» ساخت و دهها زمینه فنی دیگر را تجربه کرد. کمتر کارگردانی در سینمای ایران شناخت قابلقبولی از مقولهی موسیقی و آهنگسازی فیلم دارد اما ساموئل خاچیکیان در طول پنجاه سال عمر فیلمسازی، موسیقی فیلمهایش را معمولاً خودش برمیگزید و برخی از آنها را خودش ساخته بود.
بسیاری از بازیگران و چهرههای نامدار سینمای ایران با بازی یا حضور در آثار خاچیکیان به دنیای سینما آمدند؛ بازیگرانی همچون رضا بیکایمانوردی، پوری بنایی، بهروز وثوقی، جلال پیشواییان و... و کارگردانانی مثل مسعود کیمیایی، خسرو هریتاش، امیر نادری با همکاری بهعنوان دستیار یا عکاس در فیلمهای خاچیکیان وارد سینمای حرفهای شدند. برخی از فیلمهایش همچون ضربت و عقابها از آثار پرفروش زمان نمایش خود بودند. او در طول 50 سال کار و تلاش در سینمای ایران، 46 فیلم بلند سینمایی ساخت و بسیاری از فیلمهای کارگردانهای دیگر را تدوین کرد.
قسمتی از کتاب ساموئل خاچیکیان (قرار با ستاره):
فیلم «دلهره» از فیلمهای ساختهشده در ژانر مورد علاقه خاچیکیان یعنی جنایی است. بوتیمار با همکاری دوباره با خاچیکیان و بازی در این فیلم نام خود را بهعنوان بازیگر ثابت این ژانر در سینمای ایران تثبیت کرد. او در این فیلم از نورهای تیز و زوایای دوربین نامتعارف، عناصر و حرکات غافلگیرکننده همچون صدای رعد یا پریدن گربه در لحظات حساس بهره گرفته و از موسیقی بهعنوان مکمل صحنههای دلهرهآور فیلم استفاده کرده است. او درباره این فیلم گفته است: «من همواره دراینباره مطالعه کردهام که چهجور میشود تماشاچی را غافلگیر کرد یا او را علاقهمند کرد که فیلم دلهرهآور و گرهدار ببیند. دلهره زمانی مؤثر است که در گره باشد و بازشدن گره باعث جاخوردن تماشاچی شود. یک موقع هست که کسی به بیننده بگوید این اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی چیزی را به او نشان بدهیم که نامنتظره نیست؛ چیزی که فکر میکند شدنی است. بیننده همواره باید ترغیب شود که ماجرا را دنبال کند. اگر چنین حسی در بیننده ایجاد شود، کارگردان برده است. این فرق دارد با ترساندن. ترساندن خیلی راحت است و هنر زیادی لازم ندارد؛ بیشتر به حقهبازی میماند.» او همچنین در مصاحبهای گفته است یازده سال پس از ساخت دلهره، یک فیلم ایتالیایی دیده است که شباهت بسیاری به فیلم او داشته؛ به طوری که از حیرت در سینما فریاد میزند. این فیلم علاوه بر فروش خوب، نقدهای مثبت منتقدان سینمایی را نیز به همراه داشت.