شگفتی‌های جهان کتاب: میان دو زبان و دو فرهنگ؛ رازهای پنهان «ترک ـ آلمان کیتابه‌وی» در قلب استانبول
استانبول شهری است که در آن شرق و غرب، سنت و مدرنیته، دیروز و امروز در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. کافی است قدم در خیابان استقلال بگذارید تا با انبوهی از فروشگاه‌ها، کافه‌ها، رستوران‌ها و بناهای تاریخی مواجه شوید که هریک روایت‌گر بخشی از هویت چندلایه‌ی این شهر هستند؛ اما در میان همه‌ی این مراکز، یک مکان خاص وجود دارد که نه‌تنها برای علاقه‌مندان به قهوه و کتاب، بلکه برای هر کسی که به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت از هم‌نشینی فرهنگ‌هاست، جذاب جلوه می‌کند: «Turk-Alman Kitabevi & Cafe» یا همان «کتابفروشی و کافه‌ی ترک ـ آلمان».
این مکان فقط یک کافه‌کتاب معمولی نیست، بلکه پلی میان دو زبان، دو فرهنگ و دو سبک زندگی است. جایی که قهوه‌ی ترک در کنار شیرینی‌های آلمانی سرو می‌شود و قفسه‌های کتاب ترکی در کنار کتاب‌های آلمانی قرار گرفته‌اند. فضایی که هم برای یک دانشجوی محقق آرامش‌بخش است و هم برای یک توریست سرگردان در خیابان استقلال، جذاب و دلنشین.
پیدایش ترک ـ آلمان کیتابه‌وی در دهه‌های پایانی قرن بیستم بی‌ارتباط با روابط عمیق ترکیه و آلمان نبود. حضور پرشمار مهاجران ترک در آلمان و نیز تأثیر متقابل فرهنگی، فضایی فراهم آورد که دو زبان و دو سنت بتوانند در هم تنیده شوند. راه‌اندازی یک کافه‌کتاب با تمرکز بر ادبیات ترکی و آلمانی، پاسخی به این نیاز بود.
ایده‌ی اصلی آن، خلق مکانی بود که نه صرفاً فروشنده‌ی کتاب باشد و نه فقط محلی برای نوشیدن قهوه، بلکه ترکیبی از هر دو، با امکان تبادل فرهنگی. به‌همین‌دلیل، بنیان‌گذاران تلاش کردند تا فضایی را انتخاب کنند که در قلب زندگی اجتماعی استانبول قرار دارد: خیابان استقلال. این خیابان همیشه مرکز تجمع روشنفکران، نویسندگان، هنرمندان و گردشگران بوده است. وجود چنین مکانی در این بستر، خودبه‌خود جایگاه ویژه‌ای برایش رقم زد.
یکی از دلایل شهرت این کافه‌کتاب، طراحی و معماری داخلی آن است. در نگاه اول شاید ساختمانی ساده به نظر برسد، اما وقتی وارد می‌شوید، با فضایی مواجه می‌شوید که هم حال‌وهوای کتابخانه‌ای قدیمی را دارد و هم صمیمیت یک کافه‌ی مدرن را.
طبقه‌ی پایین بیشتر به قهوه‌خوری اختصاص دارد؛ میزها و صندلی‌های چوبی که با نظم در کنار هم چیده شده‌اند، قفسه‌های کتاب که درست پشت مشتری‌ها قرار گرفته و رایحه‌ی قهوه‌ی تازه‌دم، حسی گرم و خانگی ایجاد می‌کند؛ اما طبقه‌ی بالا دنیای دیگری است: مبلمان راحتی، نورپردازی ملایم، یک شومینه‌ی کوچک و فضاهایی که انگار برای ساعت‌ها مطالعه یا گفت‌وگو طراحی شده‌اند.
معماری اینجا به شکلی هوشمندانه عمل می‌کند؛ هیچ‌کجا تجمل بیهوده نمی‌بینید، اما هر گوشه‌ای به شکلی آگاهانه برای ایجاد حس آرامش طراحی شده است. ترکیب رنگ‌های گرم با نور ملایم، سبب می‌شود زمان در این مکان کندتر بگذرد.
قلب تپنده‌ی هر کتابفروشی، قفسه‌های کتاب آن است. در ترک ـ آلمان کیتابه‌وی، این قفسه‌ها بازتاب‌دهنده‌ی روح مکان‌اند: کتاب‌هایی به زبان ترکی و آلمانی، از رمان‌های کلاسیک گرفته تا ادبیات معاصر، از فلسفه و تاریخ تا رمان‌های پلیسی.
بسیاری از بازدیدکنندگان ترک ـ آلمان کیتابه‌وی در نظرات خود، به چند نکته‌ی مشترک اشاره می‌کنند: قهوه‌های عالی، کیک‌های خوشمزه و محیطی دنج. این ترکیب ساده اما حیاتی، راز موفقیت بسیاری از کافه‌کتاب‌هاست.
در ساعات صبح، اینجا آرام و خلوت است؛ جایی ایده‌آل برای کسانی که می‌خواهند روی پروژه‌ی تحقیقاتی کار کنند یا ساعتی کتاب بخوانند؛ اما بعدازظهرها، فضای کافه پر از صداهای دوستانه می‌شود: دانشجویانی که درباره‌ی درسی بحث می‌کنند، زوج‌هایی که قرار عاشقانه دارند، گردشگرانی که با شگفتی از تنوع کتاب‌ها عکس می‌گیرند.
این کافه‌کتاب فقط محل نوشیدن قهوه نیست؛ یک فضای اجتماعی است. آدم‌ها در اینجا می‌توانند گفت‌وگویی عمیق درباره‌ی ادبیات آلمانی داشته باشند یا صرفاً در سکوت کنار هم بنشینند و کتاب بخوانند.
اما در شهری که پر است از کافه‌ها و کتابفروشی‌ها، چه چیزی باعث می‌شود ترک ـ آلمان کیتابه‌وی چنین جایگاه ویژه‌ای داشته باشد؟ پاسخ در نقش فرهنگی آن نهفته است. این مکان صرفاً یک کسب‌وکار نیست؛ یک نقطه‌ی فرهنگی است که به هم‌نشینی و گفت‌وگوی میان‌فرهنگی کمک می‌کند.
استانبول به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، همیشه نقطه‌ی تلاقی فرهنگ‌ها بوده است؛ اما کمتر مکانی توانسته به‌طور ملموس این پیوند را در زندگی روزمره‌ی مردم نشان دهد. این کافه‌کتاب دقیقاً چنین کاری می‌کند: از طریق زبان، ادبیات و قهوه.
بازدید از این کافه‌کتاب تجربه‌ای است فراتر از نوشیدن قهوه یا خرید کتاب. شما وارد فضایی می‌شوید که تاریخچه‌ی مهاجرت، پیوندهای فرهنگی، عشق به ادبیات و هنر زندگی روزمره در آن در هم آمیخته‌اند.
ترک ـ آلمان کیتابه‌وی فقط یک کتابفروشی یا کافه نیست؛ نمادی است از پیوند فرهنگی، از امکان گفت‌وگو و هم‌نشینی. در قلب شلوغ‌ترین خیابان استانبول، جایی وجود دارد که می‌توانی لحظه‌ای از شتاب زندگی روزمره فاصله بگیری، قهوه‌ای بنوشی، کتابی ورق بزنی و حس کنی میان دو جهان در حرکتی.
این کافه‌کتاب نشان می‌دهد که کتابفروشی‌ها هنوز هم می‌توانند نقش اجتماعی و فرهنگی مهمی داشته باشند؛ می‌توانند پلی باشند میان انسان‌ها، زبان‌ها و فرهنگ‌ها. شاید به همین دلیل است که هرکسی که یک‌بار به ترک ـ آلمان کیتابه‌وی قدم گذاشته باشد، آن را به‌عنوان یکی از تجربه‌های فراموش‌نشدنی سفرش به استانبول در خاطر نگه می‌دارد.
