«روان؛ داستان ذهن انسان» کتابی است نوشته‌ی پل بلوم که نشر نوین توسعه آن را به چاپ رسانده است. چگونه مغز باعث ایجاد هوش و تجربه‌ی آگاهانه می‌شود؟ آیا فروید درست می‌گفت که همه ما گرفتار امیال جنسی ممنوعه هستیم؟ کارکرد احساساتی مانند انزجار، قدردانی و شرم چیست؟ روان‌شناس مشهور پل بلوم، به این پرسش‌ها و بسیاری دیگر در کتاب «روان؛ داستان ذهن انسان» پاسخ می‌دهد.

کتابِ روان یک راهنمای متخصص و پرشور برای صمیمی‌ترین جنبه‌های طبیعت ماست که معادل یک دوره‌ی دانشگاهی جدی را ارائه می‌کند و درعین‌حال جذاب و پر از حکایات به‌یادماندنی است؛ اما این کتاب بسیار بیشتر از یک مرور کلی از حوزه‌ی روان‌شناسی است. بلوم آنچه را روان‌شناسی می‌تواند درباره‌ی مهم‌ترین مسائل اخلاقی و سیاسی زمان به ما بگوید را ـ ازجمله اعتقاد به تئوری‌های توطئه، نقش ژن‌ها در توضیح تفاوت‌های انسانی و ماهیت تعصب و نفرت ـ آشکار می‌کند.

بلوم همچنین نشان می‌دهد که چگونه روان‌شناسی می‌تواند درخصوص مسائل مهم، بینش‌هایی عملی به ما بدهد ـ از درمان بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب تا بهترین راه برای داشتن زندگی شاد و رضایت‌بخش.

«روان؛ داستان ذهن انسان» راهنمایی جذاب برای مهم‌ترین موضوعاتی است که وجود دارد و داستان همه‌ی ماست. این کتاب راهنمای جامع بسیار خوبی برای حوزه‌ی روان مدرن است. اساساً در آن، تمام مکاتب اصلی روان‌شناسی به شیوه‌ای شایسته و قابل هضم توضیح داده می‌شوند و به‌گونه‌ای بیان شده‌اند که افراد عادی نیز بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.

پل بلوم پروفسور روان‌شناسی و علوم شناختی در دانشگاه ییل است. تحقیقات او به بررسی چگونگی درک کودکان و بزرگسالان از دنیای فیزیکی و اجتماعی با تمرکز ویژه بر اخلاق، مذهب، داستان و هنر می‌پردازد. او بیش از صد مقاله علمی در مجلاتی مانند ساینس و نیچر منتشر کرده است و نوشته‌های محبوب او در نیویرک‌تایمز، نیویورکر، ماهنامه آتلانتیک، اسلیت، نچرال هیستوری و بسیاری از نشریات دیگر منتشر شده است. او برنده‌ی جوایز متعددی برای تحقیق و تدریس خود شده است. پل بلوم همراه با همسر و دو پسرش در نیوهیون زندگی می‌کند.

قسمتی از کتاب روان؛ داستان ذهن انسان:

زبان پدیده‌ای به‌غایت مهم است. هر نظریه‌ی موفقی از ذهن باید با چالش تبیین نحوه‌ی فراگیری و به‌کارگیری زبان مواجه شود. این وضع در مورد نظریات فلاسفه‌ای نظیر لاک، هیوم و لایب‌نیتس و نیز درباره‌ی نظریه‌های روان‌شناختی طرح‌شده طی قرن گذشته صادق بوده است. درواقع همان‌طور که دیدیم، کل برنامه‌ی رفتارگرایی عمدتاً به سبب ناکامی اسکینر در عمل‌ کردن به وعده‌اش برای تبیین زبان یا به قول خودش رفتار کلامی، متلاشی شد.

چنین وضعی هم‌اکنون نیز صادق است. هم‌زمان با نگارش این سطور، روان‌شناسانی وجود دارند که از نظریه‌های مختلف در باب ذهن نظیر یادگیری بیزی و پردازش پیش‌گویانه حمایت می‌کنند. میزان جدی گرفته شدن چنین نظریه‌هایی طی یک دهه‌‌ی آتی تا حد زیادی به توانشان در رمزگشایی از اسرار زبان بستگی دارد.

پیش از پرداختن به چنین اسراری باید منظورمان از «زبان» را روشن کنیم. کلمه‌ی زبان برای انتقال مفاهیم مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. افراد درباره‌ی زبان پرندگان و شامپانزه‌ها، درمورد زبان بدن و درباره‌ی زبان‌های رایانه‌ای مثل R و Python سخن می‌گویند. علائم راهنمایی و رانندگی، مُد، موسیقی و DNA را هم می‌توان زبان قلمداد کرد. دیوید کریستال، زبان‌شناس بریتانیایی می‌گوید که کتاب‌هایی با نام‌های دستور زبان آشپزی و نحو جنسیت وجود دارند (او اضافه می‌کند: «اولی مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها بود، دومی هم همین‌طور.»)

اگر مایلید این چنین کلی در باب زبان سخن بگویید، مشکلی نیست. من که پاسبان نیستم؛ هرطور راحتید. اما ما در ادامه‌ی این کتاب بر پدیده‌ای محدودتر تمرکز خواهیم کرد؛ این پدیده اغلب «زبان طبیعی» خوانده می‌شود. زبان طبیعی به نظام‌های ارتباطی مثل انگلیسی، هلندی، هندی و ترکی اشاره دارد، یعنی زبان‌هایی که کودکان انتخاب می‌کنند و تقریباً همه‌ی افراد از آن‌ها به‌عنوان ابزار اصلی ارتباطی خود بهره می‌گیرند. اگر نسخه‌ی صوتی این کتاب را می‌شنوید، در حال ارتباط ‌گرفتن از طریق زبان هستید. اگر کتاب را می‌خوانید، از نظامی دیگر ـ کلمات نوشتاری ـ بهره می‌برید، منتها همین نظام هم بر یک زبان طبیعی بنا شده است.