علیه مزخرفات / هنر شکاکبودن در دنیای دادهمحور
کتاب «علیه مزخرفات» نوشتهی مشترک کارل تی برگستروم و جِوین دی. وست به همت نشر ترجمان به چاپ رسیده است. «سیل مزخرفات» جهان را فرا گرفته و ما در حال غرق شدن در آن هستیم. سیاستمداران در قیدوبند حقایق نیستند. جهتگیریِ علم را مطالب چاپشده در مطبوعات تعیین میکنند. استارتاپهای سیلیکونولی مزخرفات را به هنر فاخر ارتقا میدهند. کالجها و دانشگاهها، به جای پاسداشت تفکر تحلیلی، مزخرفات را ارج میدهند. اکثر فعالیتهای اداری تبدیل شدهاند به تمرین پیچیدهی بههمبافتن و سر هم کردن مزخرفات. تبلیغاتچیها زیرکانه به ما چشمک میزنند و وعده میدهند که به ما کمک میکنند تا فریب مزخرفات را نخوریم. ما هم در پاسخ چشمکی میزنیم؛ اما درواقع با این کار سپر خود را رها میکنیم و در دام مزخرفاتِ درجهدویی میافتیم که آنها به خوردمان میدهند. مزخرفات، با گمراه کردن مردم دربارهی موضوعات مختلف، دنیای ما را آلوده میکنند و اعتماد ما را به هرگونه اطلاعات از بین میبرند. این کتاب تلاشی فروتنانه برای مقابله با این جریان است.
هری فرانکفورتِ فیلسوف رواج مزخرفات را مشخصهی اصلی زمانهی ما میداند. اثر ماندگار او که مقالهای است باعنوان در باب حرف مفت اینگونه آغاز میشود: از بارزترین ویژگیهای فرهنگ ما وجود خیل عظیم مزخرفات است. همه این را میدانند و هرکسی سهم خود را در آن دارد. بااینحال فکر میکنیم که باید این وضعیت را بیچونوچرا بپذیریم. حال آنکه هیچیک از ما درک روشنی از اینکه مزخرفات چیست، چرا اینچنین رایج است یا چه کارکردهایی دارد نداریم. همچنین نسبت به معنی آن درک درستی نداریم. به بیان دیگر، هیچ نظریهای نداریم.
اما واژهی مزخرفات به چه چیزی اشاره دارد؟ نابخردانه است که بکوشیم همانند بسیاری از تلاشهای بیثمری که برآناند مفاهیم فلسفی را با زبان روزمره تطبیق دهند، تعریفی ارائه دهیم که هرآنچه باید را در بر گیرد و هر آنچه نباید را کنار بزند.
نویسندگان کتاب میگویند: ما حرفهی خود را وقف این کردهایم که به دانشجویان آموزش دهیم چگونه دربارهی دادهها تفکری منطقی و کمّی داشته باشند. این کتاب برگرفته از دورهای است با همین عنوان، علیه مزخرفات، که در دانشگاه واشینگتن تدریس میکنیم. این کتاب به شما نشان میدهد که لازم نیست آماردان حرفهای یا کارشناس اقتصاد یا دادهپژوه باشید تا بتوانید در مواجهه با استدلالهای کمّی نقادانه بیندیشید. همچنین برای اینکه در دام مزخرفات نیفتید به دادههای وسیع و هفتهها تلاش نیاز ندارید. اغلب کافی است که استدلال منطقی ابتدایی را برای یک مسئله به کار بندید و در صورت لزوم استدلال خود را با اطلاعاتی که از طریق موتورهای جستوجو بهراحتی پیدا میشوند تقویت کنید.
آنچه ما را بر آن داشت که برای شناسایی و رد مزخرفات به افراد کمک کنیم انگیزههایی مدنی بوده است. این موضوع ربطی به ایدئولوژی چپ یا راست ندارد؛ افراد هر دو جناح ثابت کردهاند که در خلق و انتشار اطلاعات نادرست ید طولایی دارند. ما بر این باوریم که شناسایی خردورزانهی مزخرفات برای بقای لیبرال دموکراسی ضروری است.
هدف ما این نیست که به هرآنچه خوش نداریم انگ مزخرفات بزنیم. به همین دلیل، مثالهای این کتاب بهندرت شامل فاحشترین نمونههایی است که میشناسیم، بگذریم از مواردی که بیش از همه عصبانیتمان را برمیانگیزند. به جای آن، مثالهایمان را طوری انتخاب کردهایم که در خدمت اهداف آموزشی باشند، تلههای خاص را آشکار کنند و بر راهبردهای مناسب برای واکنش نشاندادن تأکید کنند. امیدواریم که این کتاب را بخوانید، بیندیشید و خودتان شروع کنید به افشاسازی مزخرفات.

قسمتی از کتاب علیه مزخرفات:
پژوهشی جدید دربارهی برنامههای سلامت کارمندان نشان داده که این موضوع تا چه اندازه میتواند مهم باشد. اگر برای یک شرکت بزرگ کار میکنید، احتمالاً در چنین برنامهای شرکت کردهاید. ساختار دقیق برنامهی سلامت سازمانها با هم تفاوت دارد، اما رویکرد همگی بر مبنای پزشکیِ پیشگیرانه است. برنامههای سلامت کارمندان اغلب شامل غربالگری بیماری، آموزش در حوزهی سلامت، تمرینات تناسب اندام، توصیههای تغذیهای، کاهش وزن و مدیریت استرس است. بسیاری از برنامههای سلامت میزان فعالیت کارکنان و سایر جنبههای سلامت آنها را زیر نظر میگیرند. برخی حتی از کارمندان میخواهند که از ابزارهای هوشمند ثبت فعالیت بدنی استفاده کنند که جزئیات دقیقی را دربارهی سطوح فعالیت فرد ارائه میدهند. اکثر آنها برای سوق دادن افراد به سوی رفتارهای سالم طرحهای تشویقی ارائه میدهند. برخی به کارمندان در ازای شرکت در فعالیتها یا رسیدن به تناسب اندام مطلوب پاداش میدهند. برخی دیگر، برای رفتارهای ناسالم جریمه تعیین میکنند، مثلاً برای افرادی که سیگار میکشند یا اضافهوزن دارند و... حق بیمهی بیشتری در نظر میگیرند.
برنامههای سلامت پرسشهایی اخلاقی درخصوص این سطح از کنترل و مالکیت کارفرمایان بر بدن کارمندان برانگیختهاند؛ اما پرسشی اساسی نیز وجود دارد: آیا این برنامهها تأثیری دارند؟ برای پاسخ به این پرسش، باید دربارهی اینکه برنامههای سلامت قرار است چه کاری انجام دهند به توافق برسیم. کارفرمایان میگویند این برنامهها را ارائه میدهند چون به کارمندان خود اهمیت میدهند و میخواهند کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشند؛ اما این حرف مزخرف است. یک زمین والیبال ساحلی در محوطهی شرکت ممکن است در فرایند جذب نیرو مؤثر باشد؛ اما منطق اصلی اجرای برنامهی سلامت این است که یک شرکت میتواند با بهبود سلامت کارمندان خود هزینههای بیمه را کاهش دهد، غیبت کارکنان را کاهش دهد و شاید حتی میزان خروج آنها از شرکت را کاهش دهد. همهی این موارد به افزایش منافع شرکت کمک میکنند.
هر روز شرکتهای بیشتری در حال پیوستن به این برنامه هستند. تا سال 2017، کسبوکار سلامت در محل کار فقط در ایالات متحده به یک صنعت هشت میلیارد دلاری تبدیل شد. یک گزارش نشان میدهد که نیمی از شرکتهایی که بیش از پنجاه کارمند دارند نوعی برنامهی سلامت کارمندان ارائه میکنند و میانگین هزینههای آن برای هر کارمند به بیش از 500 دلار در سال میرسد.