خرد و انقلاب

این اثر نخست با یک استدلال علمی و مطابق با روش‌های پذیرفته‌شده بحث فلسفی در جهان غرب، فلسفه و منطق دیالکتیکی هگل را به‌عنوان بنیاد فلسفی مارکسیسم، برای خوانندگان تشریح می‌کند و سپس با تجزیه و تحلیل مایه‌های اصلی آثار مارکس، نشان می‌دهد که مارکس از هرگونه جامعه‌پرستی بیزار بود و برای هیچ‌کس این جواز را صادر نکرده بود که افکار و شادکامی و آزادی‌اش را در پیشگاه جامعه قربانی کند. مارکوزه معتقـد است که به نظــر مارکــس، هــر نظامــی که در بــرابــر برخورداری و استقلال و آزادی افرادش کلیتی انتزاعی را قرار دهد و از آنان درخواست کند از جزئیت فردی‌شان در برابر کلیت صرف نظر کنند، مشروعیتی ندارد و افراد آن جامعه این حق را دارند که درصدد براندازی انقلابی آن نظام برآیند. هربرت مارکوزه، فیلسوف نومارکسیست و بلند‌آوازه‌ی آلمانی، کتاب خرد و انقلاب را به‌ویژه برای دانشگاهیان نوشته و روی سخنش بیشتر با دانشجویان و دانش‌پژوهان فلسفه و علوم اجتماعی است. این کتاب به نظر مارکوزه معرفی راستین و غیرمغرضانه‌ی فلسفه و منطق دیالکتیکی و دفاع از آن در برابر اندیشمندانی است که مارکس و مارکسیسم را زمینه‌ساز استالینیسم و هگل و هگل‌گرایی را بستر نازیسم پنداشته بودند.