درخت نخل و همسایه ها

منتقدان کتاب درخت نخل و همسایه‌ها را نقطه‌ی عطفی در رمان امروز عراق می‌دانند و به تصریح همگان، واجد همه‌ی خصلت‌ها و خصایص هنر رمان‌نویسی و سرآغاز دوره‌ی تازه‌ای از حیات داستان‌نویسی در عراق است. ستایش منتقدان از این رمان چنان بود که آن را نخستین رمان عراقی، به معنی دقیق هنری و تّام و تمامِ عبارت، برشمرده‌اند. این رمان سرنوشت مجموعه‌ای از انسان‌های شوربخت را ترسیم می‌کند که در حاشیه‌ی تاریخ سر می‌کنند. زمان روایت داستان به سال‌های آخر جنگ جهانی دوم و استعمار انگلیس برمی‌گردد و حوادث آن در اماکنی روی می‌دهد که نخستین ویژگی آن‌ها فقر همه‌جانبه است. امروزه این کتاب را یکی از صد رمان برتر در جهان عرب می‌شمارند. غائب طعمه فرمان (۱۹۲۷-۱۹۹۰) نویسنده‌ی عراقی و از نمونه‌های درخشان رمان‌نویسی در ادب معاصر عربی است. در کارنامه‌ی کاری او مجموعه‌داستان‌های حاصل آسیاب و مولودی دیگر و رمان‌های پنج صدا، وقت زادن حادثه، قربان، سایه‌هایی بر پنجره، دردهای آقای معروف، مطلوب و موکول به آینده و قایق تفریحی دیده می‌شود. وجه مشخص آثار این نویسنده اختیار موضوعات و شخصیت‌ها از متن واقعیت و حیات اجتماعی مردم در ادوار مختلف تاریخی است. رمان‌های پنج صدا و سایه‌هایی بر پنجره از این نویسنده و با ترجمه‌ی موسی اسوار پیش از این توسط انتشارات هرمس منتشر شده است.