وقایع‌نگار بزرگ ویکتوریایی داستان‌نویسی فوق‌العاده و پرکار بود. گاردین نگاهی داشته به میراث ادبی سترگ او.

مسلماً چارلز دیکنز، نوع نگاه ما را به بریتانیای دوره‌ی ویکتوریایی شکل داد. شخصیت‌های متمایز و دمدمی او، که بسیاری از آن‌ها نسخه‌هایی از افرادی هستند که او با آن‌ها روبه‌رو شده است، شیوه‌های بسیار واضحی برای واکاوی مردم در عصر مدرن به ما داده‌اند. خواه آن‌ها یک هنرمند طفره‌طلب باشند یا قرینه‌ای از خانم هاویشام.

دیکنز علاوه بر ۱۵ رمان -آخرین رمان او ناتمام مانده است- پنج رمان، تعدادی نمایشنامه و داستان‌های کوتاه زیادی نوشته است. رمان‌های او بیشتر حول و حوش اختلاف دردناک بین فقر و ثروت‌اند و تا به امروز همچنان نو و تازه‌اند.

شاید شناخته‌شده‌ترین اثر او «الیور توئیست»، دومین رمان دیکنز باشد. اقتباس‌ها از این رمان فراوان بوده‌ است؛ چه در قالب موزیکال، چه نسخه‌های مختلف سینمایی و تلویزیونی. «الیور توئیست» مقدمه‌ای عالی برای قلمرو رنگارنگ دیکنز است، به‌ویژه دیالوگ‌های پر جنب‌و‌جوش و طنز این اثر.

«دیوید کاپرفیلد» زندگینامه‌ای‌ترین رمان دیکنز، داستانی است درباره‌ی پسری که برای تکمیل تحصیلاتش با موانعی روبه‌رو می‌شود و درنهایت تبدیل به یک نویسنده‌ی موفق می‌شود. رد پای زندگی شخصی دیکنز در این اثر هویداست؛ به‌ویژه روایت او از دو سال کار در کارخانه‌ی سیاه کردن چکمه‌ها در کودکی پس از فرستادن پدرش به زندان بدهکاران. این مصیبتی بود که هرگز او را رها نکرد و در همه‌ی چیزهایی که می‌نوشت به چشم می‌خورد.

دیکنز داستان‌های کوتاه زیادی نوشت و برخی از آن‌ها جزء بهترین نوشته‌های او هستند. داستان‌های کوتاه او اغلب جایی است که دیکنز به بهترین وجه زیرکی بُرنده‌اش را به نمایش می‌گذارد.

داستان دو شهر جاه‌طلبانه‌ترین اثر دیکنز به حساب می‌آید. بیشتر آثار دیکنز به‌صورت سریالی در روزنامه‌ها و مجلات منتشر می‌شدند. او به روایت و شخصیت‌ها اجازه می‌داد تا براساس آنچه خوانندگانش درباره‌ی آن‌ها فکر می‌کردند، شکل بگیرند. داستان دو شهر اثری است که به‌خوبی می‌توان این نکته را در آن بررسی کرد.

دیکنز به‌عنوان یک مبارز پرشور عدالت اجتماعی، بی‌شرمانه از داستان به‌عنوان عاملی برای تغییر استفاده کرد تا ایده‌های برابری، خیریه و انصاف خود را پیش ببرد. او در ابتدا قصد داشت تا جزوات سیاسی بنویسد؛ اما بعداً متوجه شد که یک اثر داستانی ممکن است راهی دلپذیرتر برای رساندن پیامش باشد و این شروع خلق شاهکارهای ادبی بسیاری شد.