
معرفی کتاب: آشنایی با روبر برسون
«آشنایی با روبر برسون» عنوان کتابی است که ژان_میشل فرودون پیرامون یکی از بزرگترین کارگردانان سینمای فرانسه، یعنی روبر برسون، به نگارش درآورده است. روبر برسون در تاریخ سینما جایگاهی منحصربهفرد دارد. بسیارند کسانی که او را بزرگترین هنرمند در عالم سینما میدانند، اما تمرکز کتاب حاضر بر جایگاهی است که آثار او کسب کردهاند، آثاری که برای شمار بسیار زیادی از کارگردانان، با هر سبکی که داشته باشند، مرجعی مهم به شمار میرود و همینطور برای شمار بسیار زیادی از دوستداران سینما، کسانی که از این گذشته ممکن است سلائق بسیار گوناگونی داشته باشند.
روبر برسون در رفیعترین معنای واژه، ایدهی سینما را مجسم میکند. این ایده، که به تمام جنبههای سینما مربوط میشود سرتاسر دورهها، کشورها و ژانرها را میپیماید. این ایده چنان قوی است که همچنین بهعنوان مرجع برای هنرمندان و متفکرانِ دیگر رشتهها قابل استفاده است. این جایگاه بیبدیلی که برسون خیلی زود بدان دست یافت و از آن هنگام کاملاً پابرجا ماند، پیش از هر چیز ناشی از زیبایی تکاندهندهی هریک از فیلمهایش است. سیزده فیلم بلند که بین سالهای ۱۹۴۳ تا ۱۹۸۳ ساخته شدهاند مجموعه آثاری تشکیل میدهند که انسجامی بینظیر دارند.
این آثار منحصربهفرد پیش از هر چیز عبارتاند از سیزده ماجراجویی در نگاه، عواطف و روح، سیزده اثری که باید با آزادی تمام یکبهیک با آنها روبهرو شد. هیچچیز بیمعناتر از آن نیست که اجازه دهیم هالهای که حول برسون است مرعوبمان کند، هرچند که این هاله بسیار قوی و موجه باشد. این فیلمها خیلی ساده داستانهایی را تعریف میکنند که مردمانی ساده از سر گذراندهاند. اما خود این داستانها ساده نیستند. همانطور که در جیببر گفته میشود، این داستانها با پیچوخمهایی عجیب مواجه میشوند و غالباً تراژیکاند. هیچچیز در آنها موجب دوری نمیشود، نه ارجاع فرهنگیشان و نه ارجاعات متعدد مذهبیشان. در سینمای برسون، زنان فوقالعادهاند و بینهایت زنانه هستند، حتی راهبهها، قدیسهها و زنان بزهکار؛ در سینمای برسون، مردان در نوری درونی میسوزند که آنها را نجات میدهد یا تباهشان میسازد، اما در هر حال آنها را فوقالعاده زنده نگاه میدارد. در سینمای برسون احساسات قوی هستند، روابط میان اشخاص از جنبهی کنشی است که صورت میگیرد، یعنی صورتها و بدنهای در حال عمل. اهمیت موتیف دستها، که فیلم به فیلم ادامه دارد، گواهی برای این مدعاست. در فیلمهای برسون پرسوناژها کارهایی انجام میدهند، خودشان عمل میکنند، در هر شرایطی سعی دارند هستی خود را در دست بگیرند.

قسمتی از کتاب آشنایی با روبر برسون:
محاکمهی ژان دارک عصارهای است از هنر سینما توگرافیک به روایت روبر برسون. جای تردیدی نیست که ژان، باکرهی اورلئان، برای روبر برسون مظهر یک آرمان است، آرمانی که در آن قهرمانی مادی و معنوی در جسم زنی بسیار جوان شکل میگیرد. در واقع ژان قهرمانی سینمایی به حد کمال است و منطقی است که بسیاری از سینماگران دوست داشتهاند داستانش را فیلم کنند، بسیاری از بزرگترین سینماگران. عشق روبر برسون به ژان لزوماً باید در بازیگری همتراز با این الزام تجسم مییافت، الزامی همزمان بسیار رفیع، بسیار ساده و بسیار جسمانی. برسون پاسخ کامل را با فلورانس دوله یافت، یا بهتر بگوییم، میان کارگردان و مدل بسیار جوانش تبانیای شکل گرفت کاملاً محکوم به انجام پروژهی این فیلم.