فهم سوسیالیسم/ آرزومندی برای یک زندگی بهتر
کتاب «فهم سوسیالیسم»، نوشته‌ی ریچارد د. ولف، به همت نشر نون به چاپ رسیده است. سوسیالیسم نوعی آرزومندی برای یک زندگی بهتر از آن چیزی است که سرمایه‌داری برای بیشتر مردم میسر می‌سازد. آرزومندهای سوسیالیستی هم‌سن خود سرمایه‌داری‌اند؛ زیرا محصول آن‌اند. هر جا و هر زمان که مشکلات و شکست‌های سرمایه‌داری انتقادات و منتقدانی را روی هم انباشت، صداهای سوسیالیستی بلند شد و همین حالا هم چنین است.
هر بحث جدی درباره‌ی سوسیالیسم باید با اذعان به تنوع غنی سوسیالیسم آغاز شود. هر جنبه‌ی خاصی از سوسیالیسم را که بخواهیم تحلیل کنیم، باید آن را درون پیچیدگی سوسیالیسم جای دهیم. این کار باعث می‌شود تا تفسیر خودمان را طوری عرضه نکنیم که گویی کل سوسیالیسم است. در این کتاب، روی جنبه‌های اقتصادی سوسیالیسم تمرکز شده، اینکه در رئوس کلی چه فرقی با سرمایه‌داری دارد. نویسنده می‌گوید: من بیشتر به انتقادات سوسیالیستی به سرمایه‌داری و پیامدهایشان در خصوص بدیل‌های سوسیالیستی علاقه‌مندم تا جزئیات چند آزمون اولیه در برپایی نظام‌های سوسیالیستی (مثل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی یا جمهوری خلق چین و...) که تاریخ تا اینجا پیش کشیده است. درنهایت کار و تحصیلاتم مقیدم می‌کند که روی اروپای غربی و امریکای شمالی تمرکز کنم. در نتیجه، برخی از جنبه‌های مهم سوسیالیسم به بحث گذاشته یا پوشش داده نمی‌شوند.
آرزو برای داشتن زندگیِ بهتر، مثل چیزی که سوسیالیسم پیش می‌کشد، چیز تازه‌ای نیست. در جوامع برده‌داری، برده‌ها امید و رؤیای زندگی‌ای را در سر می‌پرورانند که آن‌قدر سخت و خارج از کنترلشان نباشد. آن‌ها در آرزوی دستیابی به آزادی بودند. آن‌ها در پی دگرگونی اجتماعی‌ای بودند که بتواند مانع از این شود که کسی مال و دارایی کس دیگر باشد.
فهم سوسیالیسم بهترین و قابل‌اعتمادترین برخورد با این مسئله است که سوسیالیسم چیست، چه بوده و چه باید باشد. این کتاب روشن، موجز و گیراست. اکنون، در زمانه‌ای که سوسیالیسم در میان جوانان محبوب‌تر از سرمایه‌داری است، ادعانامه‌ی محکم و قدرتمندی داریم که چرا سوسیالیسم همان چیزی است که دموکراسی رادیکال به نظر می‌رسد.
ریچارد د. ولف امر اجتماعی را با در کانون قرار دادن مردم، جایگاه‌ها و اشتیاق‌هایی که دیگر اقتصاددان‌ها آن‌ها را کنار گذاشته‌اند به سوسیالیسم موکول می‌کند و بدیل سوسیالیستی معقول و عادلانه‌ای را نیز در مقابل بهره‌کشی سرمایه‌دارانه می‌گذارد.
ریچارد د. ولف (متولد ۱۹۴۲)، استاد ممتاز اقتصاد، از سال ۱۹۷۳ تا سال ۲۰۰۸، در دانشگاه ماساچوست درس داده است. او همچنین از بنیان‌گذاران انجمن تحلیل اقتصادی و سیاسی (AESA) و فصلنامه‌اش بازاندیشی مارکسیسم است.
قسمتی از کتاب فهم سوسیالیسم:
در طول تاریخ، انسان‌ها نظام‌های اقتصادی مختلفی داشته‌اند. گذار از این نظام‌های اقتصادی در تمام جهات وجود داشته است. دگرگونی‌های طبیعت (آب‌وهوا، ته کشیدن منابع، زلزله‌ها و...) بر این گذارها اثر گذاشت، همچنان که دگرگونی‌های فناوری‌ها و نزاع‌های اجتماعی (جنگ‌ها، مبارزات طبقاتی و مهاجرت‌ها). در همین راستا، در هر نظام مشخص، باور به اینکه این نظام‌ها غایی یا همیشگی است، درنهایت، اشتباه از کار درآمد.
تغییر هم مثل هر چیز دیگری پیوسته در نظام اقتصادی وجود دارد. نظام‌های اقتصادی خویشاوندی یا قبیله‌ای، با املاکی دارای مالکیت جمعی در موازات تولید و توزیع جمعی کالا و خدمات، جای خود را به نظام‌هایی در تملک و و اداره‌ی افراد می‌دهند و برعکس. هردوی این‌ها گاه جای خود را به نظام برده‌داری می‌دهند، و باز برعکس. این نظام‌ها نیز به نوبه‌ی خود گذار به نظام‌های فئودالی (ارباب/رعیت) یا سرمایه‌داری (کارفرما/کارگر) و مانند آن را تجربه می‌کند. نظام‌های سرمایه‌داری پیش از اینکه به لحاظ منطقه‌ای، ملی و حالا جهانی باب شود، به صورت محلی و به کرات پدید آمد و ناپدید شد. تصور اینکه نظام سرمایه‌داری کنونی برای همیشه می‌پاید با تاریخ هر نظام دیگری و نیز نظام‌های سرمایه‌داری‌ای که در گذشته به وجود آمد و سقوط کرد، منافات دارد. خوشبختانه، دانش جمعی ما از نظام‌های مختلف و گذار مابین آن‌ها می‌تواند گزاره‌های آینده را محدود کند و به آن شکل دهد.
به مجرد اینکه سرمایه‌داری مدرن با گذار از فئودالیسم و نظام اقتصاد فردی (خوداشتغال) در اروپا، نظام برده‌داری در بخش بزرگی از ایالات متحده و انواع نظام‌ها در باقی جهان پدیدار شد، با گذار دیگری دگرگون شد: سوسیالیسم. طرفداران سوسیالیسم به دنبال گذار از سرمایه‌داری بودند، حال آنکه مدافعان سرمایه‌داری می‌کوشیدند جلو چنین دگرگونی‌ای را بگیرند. طی دو قرن اخیر، موضوع متداول در سیاست، اقتصاد و فرهنگ درگیری طرفداران سرمایه‌داری و سوسیالیسم بر سر گذار از این دو نظام بود. در بیشتر طول قرن نوزدهم، سرمایه‌داری در اوج به نظر می‌رسید و امکان گذار به سوسیالیسم اندک می‌نمود. در پایان همان قرن، این امکان به طرز چشمگیری قوت گرفته بود. گذار به سوسیالیسم بدل به هدف صریح احزاب سیاسی سوسیالیستی شده بود که در آن زمان در مراکز اصلی سرمایه‌داری فعال بود. در سرتاسر قرن بیستم، سوسیالیسم سرمایه‌داری را در این‌سو و آن‌سوی جهان مثل سایه دنبال کرد. سوسیالیست‌ها هم در قلمروهای استعماری (سرمایه‌داری) و هم مستعمره‌ها (غیرسرمایه‌دارانه) شروع کردند به دیدن امکاناتی برای گذرا به سوسیالیسم.
فهم سوسیالیسم را فرهاد اکبرزاده ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۱۳۴ صفحه رقعی با جلد نرم چاپ و با قیمت ۴۹ هزار تومان عرضه شده است.
