
شبکههای اجتماعی و سیاستِ قدرت/ دسترسی عمومی به اطلاعات یا دادههای غلط
کتاب «شبکههای اجتماعی و سیاستِ قدرت» با زیرعنوانِ چگونه شبکههای اجتماعی در حال تغییر دادن دموکراسیها هستند، نوشتهی آمبر سینها، به همت نشر پیله به چاپ رسیده است. آمبر سینها وکیلی علاقهمند به حوزهی فناوری و اینترنت و همینطور جوانب حقوقی آن است. او روی تأثیر تکنولوژیهای نوظهور بر چهارچوبهای قانونی موجود و چگونگی مواجهه قانون با آن کار میکند. سینها در مرکز internet and society برنامههایی را در زمینهی حفظ حریم خصوصی، دادههای عظیم، هویت دیجیتال و هوش مصنوعی مدیریت میکند. آمبر در دانشکدهی حقوق ملی دانشگاه هند، بنگلور و دانشگاه کریست بنگلور سابقه تدریس دارد و پیش از کار روی سیاستهای عمومی بهعنوان وکیل شرکتی کار میکرده است.
کتاب حاضر، به زبان انگلیسی، در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و بسیاری از تاریخها و ارجاعات در کتاب مربوط یا تا آن بازهی زمانی است. این کتاب نشان میدهد که مسئلهی رابطهی قدرت با فضای مجازی و استفاده یا سوءاستفادههایی که از اینترنت میشود مسائلی را در همه کشورها ایجاد کرده است. بسیاری از مثالها، مشکلات و دغدغههایی که سینها در کتاب خودش بیان میکند شباهت زیادی به مسائلی دارد که ما هم در ایران با آن روبهرو هستیم. چه از سوی ساختار سیاسی و قانونسازان و چه از سوی جامعه. ایدهی اصلی که سینها در کتابش مطرح میکند این است که برخلاف تصور اولیه، اینترنت، فضای مجازی و بهویژه شبکههای اجتماعی نتوانستهاند به توسعهی دموکراسی، کاهش تنشهای سیاسیاجتماعی و افزایش نقش مردم در ساخت اجتماعی (با تمرکز بر مورد هند) کمک کند. او به اثرات سوء شبکههای اجتماعی در افزایش ادبیات افراطی، نفرتپراکنی و تقابل در جامعه هند و بیشتر از آن به سوءاستفاده احزاب و قدرت سیاسی در جهتدهی به افکار و استفاده از اطلاعات شخصی افراد با نفوذ در شبکههای اجتماعی برای رسیدن به اهداف سیاسی خود بهویژه در بزنگاه انتخابات، با آوردن نمونه و مثالهای فراوان، اشاره کرده است. یکی از محوریترین مباحثی که سینها در فصلهای کتاب دنبال میکند بحث اخبار جعلی و مغالطات است، اینکه سیاست قدرت چگونه در بسیاری از موارد بهصورت هدفمند با پشتیبانی از انواع مختلف این مغالطات، منافعش را پی میگیرد. سینها در نهایت به دنبال کشف راهحلهایی است که بتواند به واسطهی آن، مسیری را که پلتفرمهای رسانههای اجتماعی در انتشار اخبار و اطلاعات (مبتنی بر واقعیت یا جعل) طی میکنند شناسایی و در برابرش راهکارهایی ارائه کند. این کتاب در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و برخی از رخدادها و تاریخهایی که به آن اشاره شده مربوط به آن بازه زمانی است. مثلاً نویسنده ممکن است در جایی به کلمهی سال گذشته اشاره کرده باشد، بدیهی است باید مبدأ تاریخ مورد اشاره نویسندهی را سال ۲۰۱۹ در نظر گرفت.

قسمتی از کتاب شبکههای اجتماعی و سیاستِ قدرت:
مغالطات و سخنان تحریککننده، هم در شبکههای اجتماعی و هم در واتساپ، گسترش یافته است اما تفاوت آشکاری در رفتار کاربر در این دو پلتفرم وجود دارد. درحالیکه در یک شبکه اجتماعی مانند فیسبوک، محتوایی که میبینیم با واسطه الگوریتمهای آن است، واتساپ یک تجربه کاملاً متفاوت را ارائه میدهد -همهی پیامها یکی پس از دیگری نشان داده خواهند شد. اقدامات و پاسخهای ما در فیسبوک نیز بهواسطهی طراحی پلتفرم است، از شما انتظار میرود که دربارهی یک پست نظر دهید، آن را به اشتراک بگذارید یا با استفاده از ایموجیها واکنش نشان دهید؛ اما واتساپ چنین شکلی از تعاملات را در اختیار نمیگذارد. در یک گروه واتساپ، ما شاهد سیلی از پیامهای اعضای مختلف هستیم و نحوهی تعامل، به ما بستگی دارد. هنجارها و عملکردها در واتساپ بدون هیچ تجربهی الگوریتم شخصیسازی شده، تکامل یافته است. هر گروه هویت و هدف مشترک خود را دارد و نقض این هدف به شکل ضمنی یا صریح با واکنشهای جدی روبهرو میشود. همچنین میتوان قوانینی صریح در مورد به اشتراک گذاشتن و عدم اشتراک در گروهها داشت. مدیران گروه نقش فعالی در کنترل افرادی که این قوانین را نقض میکنند، دارند و اعضای گروه خودشان درباره محتوایی که احساس میکنند به آنها تعلق ندارد حکم پلیس را دارند. این جنبهی گروههای واتساپی ممکن است یادآور مباحث نظارت دقیق انجمن و فرومها در دهه اول شکلگیری وب باشد. در یک گروه خانوادگی با اعضای گسترده، پیامهای صبح بخیر، جوکها یا سرگرمیهای فورواردی ممکن است قابلقبول باشد اما پیامهای مخالف باورهای سیاسی آن گروه ناخوشایند است. پیامها و متنهای فورواردی برای یک گروه الزاماً به آسانی به گروههای دیگر منتقل نمیشود و مردم کاملاً آگاه هستند که کدام پیامها متعلق به کدام گروه است. گروهها ممکن است کدهای رفتاری خاص خود را داشته باشند؛ اما واتساپ تا اواخر سال ۲۰۱۸ هیچ تلاشی برای یافتن منبع دریافت اطلاعات آزاردهنده یا مخدوش نکرده بود. واتساپ در سپتامبر ۲۰۱۸ یک کارشناس مخصوص رسیدگی به شکایات و هشدارها به کار گرفت. ارتباط با این کارشناس از طریق واتساپ امکانپذیر نیست اما اگر امضا دیجیتالی داشته باشید میتوانید از طریق ایمیل با او ارتباط برقرار کنید. نتیجه این روند منجر به جریان آزاد و بدون کنترل هرگونه مغالطهای شد که گروهی میخواهند آن را ادامه دهد.
شبکههای اجتماعی و سیاستِ قدرت را مهسا جزینی و امیر پسندیدهپور به اتفاق ترجمه کردهاند و کتاب حاضر در ۲۲۴ صفحهی رقعی با جلد نرم و قیمت ۸۹۶۰۰ تومان چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.