
بزرگتر فکر کن/ راهورسم خلاقیتورزی
کتاب «بزرگتر فکر کن» نوشتهی شینا آینگار به همت نشر نوین به چاپ رسیده است. وقتی به مشکلی برمیخورید که راهحل مشخصی ندارد، چه میکنید؟ کتاب «بزرگتر فکر کن» به شکلی گامبهگام نشان خواهد داد که چگونه برای مشکلات پیچیدهی سر راهتان راهحلهایی سودمند بیافرینید.
نویسنده میگوید: کتاب پیشینم، «هنر انتخاب کردن» (۲۰۱۰)، یافتههای پژوهشی سالها مطالعه در باب پرسشی کلیدی را خلاصه میکند: چگونه از انتخابهایمان بیشترین بهره را ببریم؟ من در آن کتاب به شرح دوراهیهای مختلفی پرداختم که ما، در مسیر انواع انتخابهایمان با آنها روبهرو میشویم و شرح دادم که برای یافتن و انتخاب بهترینها از میان گزینههای مختلف چه کاری میتوانیم انجام دهیم؛ اما گاهی اوقات با مشکل بزرگتری مواجه میشویم: گاهی هیچ گزینهای برای انتخابکردن وجود ندارد. در این وضعیت ما باید انتخابهای نویی بیافرینیم، نه اینکه از میان گزینههای قبلیمان دست به انتخاب بزنیم.
من وقتی بیناییام را از دست دادم، بارها و بارها با این مشکلات بزرگ مواجه شدم؛ آیا میتوانم آشپزی را یاد بگیرم؟ آیا هرگز میتوانم بهتنهایی به نقاط دیگری از جهان سفر کنم؟ آیا میتوانم به یک دانشمند بدل شوم؟ آیا میتوانم بر روی صحنه، نمایشی اجرا کنم؟ امروز میدانم که پاسخ تمامی این سؤالات مثبت است، ضمناً از نحوهی انجامدادن این کارها هم مطلعم. دانش من دراینباره از مبارزات شخصیام و نیز بهرهگیری از گنجینهی یافتههای پژوهشی جدید در مورد حل مسئله ناشی میشود. محتوای این کتاب هم حول همین محور میچرخد: معرفی روشی برای آفرینش انتخابهای تازه برای حل تمامی انواع مسائل پیچیده. من این روش را بزرگتر فکر کردن نام نهادهام.
از ده سال پیش که مدیریت مرکز کارآفرینی در دانشکدهی کسبوکار کلمبیا را بر عهده گرفتم، این روش را بهطور رسمی آغاز کردم. در آنجا بود که دریافتم دورههای آموزشی متعددی در حوزهی کارآفرینی وجود دارد که به دانشجویان میآموزند چگونه ایدهای تازه را اجرا کنند -ولی به آنها نمیگویند چطور در وهلهی اول به چنین ایدههایی دست یابند. همهی ایدههای تازه با هم برابر نیستند. درست همانطور که همهی انتخابها با هم یکی نیستند. متوجه شدم که رشتهی نوآوری روشهایی را برای کسب ایدههای تازه معرفی میکند، منتها قدمت این روشها به بیش از نیم قرن قبل بازمیگشت. این روشها پیشرفتهای بزرگ اخیر در حوزهی علوم اعصاب تحت عنوان مدل «یادگیری+حافظه» را مدنظر قرار نمیدادند. حال آنکه این پیشرفتها ما را قادر میسازند تا ببینیم قوهی خیال در ذهن انسان چه کارکردی دارد.
کتاب حاضر به مدد شیوهی «بزرگتر فکر کن» رهنمودهایی در اختیارتان قرار میدهد. بخش نخست کتاب به شرح مبانی نظری این روش میپردازد و بخش دوم شش گامی را شرح میدهد که درواقع پیچ و مهرههای تشکیلدهندهی این روش محسوب میشوند.
آینگار میگوید: داستانهای بسیاری از افراد موفقی وجود دارند که آموختهاند برای مقابله با همهی انواع مشکلاتِ نیازمند نوآوری در تمامی حوزههای تلاش بشری -و حتی در زندگی شخصی- «بزرگتر فکر کردن» را به کار ببندند. من در این کتاب به شما نشان خواهم داد که چطور به نحوی خودآگاه ایدههایی خلاقانه بیافرینید -و مهمتر از آن، نشان خواهم داد که چگونه همه قادرند به محض درک نقشهی راهحل مسئلهی خلاق، به انسانهایی خلاق بدل شوند.

قسمتی از کتاب بزرگتر فکر کن:
اگر از فردی بپرسید که چه خواستهای دارد، احتمالاً او با پاسخ خود، هدف خاصی را برای شما ترسیم میکند. مثلاً میگوید: «من میخواهم برندهی جایزهی نوبل شوم»، «میخواهم رستوران خودم را راهاندازی کنم» یا به قول گیتس: «میخواهم قبل از سیوپنج سالگی به ثروت یک میلیارد دلاری برسم.» اما درواقع اینها صرفاً ابزارهایی برای رسیدن به هدف هستند. چرا میخواهید رستورانی راهاندازی کنید؟ قاعدتاً باید خواستهای وجود داشته باشد که این کار شما آن را برآورده میسازد. اگر نتوانید رستوران باز کنید، آیا مسیر دیگری هم وجود دارد که کماکان بتواند خواستهتان را برآورده کند؟
شما میتوانید بلافاصله ببینید که جستوجو برای یک خواسته، نشاندهندهی وجود عدم قطعیتی بزرگ در زندگی است. وقتی خواستهتان را در بستر روش بزرگتر فکر کردن مدنظر قرار دهید، میتوانید مسیرهای بسیاری را ببینید که راهحلی برای مشکل مدنظر شما ارائه میدهند. شاید شما مشکلی را بیابید که ارزش حل کردن داشته باشد، اما تنها راهحلهای بخصوصی خواستهی شما را برآورده میسازند. آیا تابهحال شده است که مشکلی را برای کسی توضیح دهید و وقتی او راهحلی برای این مشکل پیشنهاد میدهد با خودتان فکر کنید: «من نمیخواهم این کار را انجام دهم.»؟ این بدین سبب است که مشکل برای شما جذاب است، ولی راهحلش نه.
شما در روش بزرگتر فکر کردن قصد ندارید زمان و کوششهایتان را صرف حل مشکلی کنید که بدان اهمیت میدهید و سپس به راهحلی برسید که دوستش ندارید. وضعیت گیتس را قبل و بعد از گردهمایی آلتیر به خاطر بیاورید. شما نیازمند راهحلی هستید که هدف شما و اشخاص ثالث هم خواهان آن باشند. تصویر بزرگ ما خیلی زود تمامی این خواستهها را هویدا میسازد و بدین ترتیب، در هر مرحله از پیشروی به سوی راهحل، راهنمای شما خواهد بود.
بزرگتر فکر کن را میثم همدمی ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۲۷۲ صفحهی رقعی و با جلد نرم چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.