باشگاه جوایز: جایزه ادبی گنکور
برخی نام‌ها در جهان ادبیات چنان وزنی دارند که سرمنشاء اتفاق، یک جنبش جدید یا جایزه‌ای ادبی هستند که به مرور زمان اعتبار و ارزشش بالا و بالاتر رفته و سبب درخشش این نام‌ها در طول زمان شده است. ادمون دو گُنکور یکی از همین نام‌هاست. مردی که در ۲۶ می ۱۸۲۲، در شهر نانسی فرانسه متولد شد. منتقد ادبی، نویسنده، مالک یک مؤسسۀ انتشاراتی و پایه‌گذار فرهنگستان گنکور. ادمون دو گُنکور صاحب املاک زیادی بود، اما شور و علاقۀ دیوانه‌وارش به ادبیات سبب شد تا تمام املاکش را به نوعی وقف تأسیس و حفظ فرهنگستان گنکور نماید. جایزۀ گنکور با احترام به وصیت ادمون دو گنکور پایه‌گذاری شد. سال ۱۹۰۲ بود که به شکل رسمی، مجمع ادبی این جایزۀ هم تأسیس شد و روز ۲۱ دسامبر ۱۹۰۳، نیز برای نخستین‌بار جایزۀ ادبی گنکور اهدا شد.
جایزۀ ادبی گنکور نیز مانند هر جایزۀ ادبی دیگری، قوانین مخصوص به خود را دارد. این جایزه سالانه به بهترین کتاب داستانی اهدا می‌شود که در طی همان سال منتشر شده است. تاکنون و در بیشتر سال‌ها، از میان آثار ادبی ارسال‌شده، این جایزه به رمان تعلق گرفته است. فرهنگستان گنکور اعضای ویژه‌ای دارد که دوشنبه‌های اول هر ماه میلادی، در رستوران دروان پاریس، دور هم جمع می‌شوند و با هم دربارۀ مسائل ادبی، بحث و تبادل نظر می‌کنند. براساس یک عرف ماندگار، برندۀ جایزۀ گنکور در نوامبر و پس از صرف ناهار مشخص می‌شود.
کتاب‌های کاندید گنکور ۲۰۱۸
البته گنکور در کنار جایزۀ اصلی، جوایز دیگری نیز در زیرمجوعۀ خود دارد که جایزۀ گنکور داستان کوتاه، جایزۀ گنکور برای اولین رمان، جایزۀ گنکور شعر، جایزۀ گنکور زندگینامه‌نویسی و... جوایز گنکورِ کشوری و همچنین جوایز گنکور منطقه‌ای از آن جمله‌اند؛ برای مثال جایزۀ گنکور منطقه‌ای برای منطقۀ خاورمیانه نیز بخش مجزایی دارد که آثار ارسالی از ایران نیز در این بخش داوری می‌شوند. از دیگر قوانین جایزۀ گنکور، آن است که هریک از نویسندگان جهان ادبیات، در سراسر عمر خود، فقط یکبار برندۀ این جایزه می‌شوند. البته این قانون یک استثناء هم دارد: رومن گاری. گاری یکبار در سال ۱۹۵۶ و با رمان ریشه‌های آسمان، توانست این جایزه را از آن خود کند و بار دیگر، رمانِ زندگی در برابر خودِ او بود که جایزۀ گنکور را برای بار دوم، در دستان گاری قرار داد. البته نام مستعار رومن گاری، یعنی امیل آژار، روی جلد زندگی برای خود، خودنمایی می‌کرد.
مراسم ناهار هیات داوران در رستوران دروان پاریس
از جایزۀ گنکوری که در سال ۱۹۰۳ به ژان آنتوان نو تعلق گرفت تا گنکوری که در سال ۲۰۱۶ به لیلا سلیمانی، نویسندۀ ایرانی‌تبارِ فرانسوی تعلق گرفت، این جایزۀ ادبی راه پر پیچ‌و‌خمی را پیموده است. مسیری که همچنان ادامه دارد. جدول برندگان جایزه گنکور:
| ۱۹۰۳ | ژان آنتوان نو |
نیروی دشمن Force ennemie |
La Plume | Lauréat franco-américain d'expression française | |
| ۱۹۰۴ | لئون فرپیه |
مهدکودک La Maternelle |
Michel | ||
| ۱۹۰۵ | کلود فارر |
متمدنان Les Civilisés |
Paul Ollendorff | ||
| ۱۹۰۶ | ژروم و ژان تارو |
دینگلی، نویسنده برجسته Dingley, l'illustre écrivain |
Cahiers de la Quinzaine | ||
| ۱۹۰۷ | امیل موزلی |
سرزمین‌های لورن و ژان بربی یا کتاب فقر Terres lorraines et Jean des Brebis ou le Livre de la misère |
Plon | ||
| ۱۹۰۸ | فرانسیس دو میوماندر |
روی آب نوشته شده Écrit sur de l'eau... |
Émile-Paul Frères | ||
| ۱۹۰۹ | ماریوس-اری لبلوند |
در فرانسه En France |
Fasquelle | Nom de plume de deux cousins, écrivains originaires de La Réunion | |
| ۱۹۱۰ | لوئیس پرگاد |
از گوپیل تا مارگو De Goupil à Margot |
Mercure de France | ||
| ۱۹۱۱ | آلفونس دو شاتوبریان |
آقای لوردین Monsieur des Lourdines |
گراسه | ||
| ۱۹۱۲ | آندره ساوینگنون |
دختران باران Filles de la pluie |
گراسه (۲) | ||
| ۱۹۱۳ | مارک الدر |
فرزندان دریا Le Peuple de la mer |
Calmann-Lévy | ||
| ۱۹۱۴ | آدرین برتراند |
فریاد خاک L'Appel du sol |
Calmann-Lévy (2) | Décerné en 1916 | |
| ۱۹۱۵ | رنه بنجامین |
گاسپار Gaspard |
Fayard | ||
| ۱۹۱۶ | هنری باربوس |
آتش Le Feu |
فلاماریون | ||
| ۱۹۱۷ | هانری مالرب |
شعله در دست La Flamme au poing |
آلبن میشل (۲) | ||
| ۱۹۱۸ | ژرژ دوامل |
تمدن Civilisation |
Mercure de France (2) | ||
| ۱۹۱۹ | مارسل پروست |
À l'ombre des jeunes filles en fleurs |
گالیمار | À la recherche du temps perdu (vol. 2) | |
| ۱۹۲۰ | ارنست پروشون |
ننِه Nêne |
Plon (2) | Publié en 1914 aux éditions Clouzot | |
| ۱۹۲۱ | رنه ماران |
باتوالا Batouala |
آلبن میشل (۳) | Premier écrivain antillais récompensé | |
| ۱۹۲۲ | هنری بورو |
شکنجه آدم چاق Le Martyre de l'obèse |
آلبن میشل (۴) | ||
| ۱۹۲۳ | لوسین فابره | بیماری شعله‌ور Rabevel ou le Mal des ardents |
گالیمار (۲) | ||
| ۱۹۲۴ | تیری ساندر |
یاس وحشی، برزخ، فصل سیزدهم Le Chèvrefeuille, le Purgatoire, le Chapitre XIII |
گالیمار (۳) | ||
| ۱۹۲۵ | موریس ژنووا |
خرگوش وحشی Raboliot |
گراسه (۳) | ||
| ۱۹۲۶ | Henri Deberly | رنج‌های فدر Le Supplice de Phèdre |
گالیمار (۴) | ||
| ۱۹۲۷ | موریس بادل | ژروم، عرض جغرافیایی 60 درجه شمالی Jérôme 60° latitude nord |
گالیمار (۵) | ||
| ۱۹۲۸ | موریس کانستان-وایر |
مردی که به گذشته‌اش می‌نگرد Un homme se penche sur son passé |
Rieder | ||
| ۱۹۲۹ | مارسل آرلان |
نظم L'Ordre |
گالیمار (۶) | ||
| ۱۹۳۰ | هنری فوکنیه |
مالزی Malaisie |
Stock | ||
| ۱۹۳۱ | ژان فایار |
درد عشق Mal d'amour |
Fayard | ||
| ۱۹۳۲ | گی مازلن |
گرگ‌ها Les Loups |
گالیمار (۷) | Année du Voyage au bout de la nuit de Céline | |
| ۱۹۳۳ | آندره مالرو |
وضع بشر La Condition humaine |
گالیمار (۸) | ||
| ۱۹۳۴ | روژه ورسل |
کاپیتان کونان Capitaine Conan |
آلبن میشل (۵) | ||
| ۱۹۳۵ | ژوزف پی‌ره |
خون و نور Sang et Lumières |
گراسه (۴) | ||
| ۱۹۳۶ | ماکرنس وان در مرش |
قلب پاک L'Empreinte du dieu |
آلبن میشل (۶) | ||
| ۱۹۳۷ | شارل پلیسنیه |
پاسپورت‌های جعلی Faux Passeports |
Corrêa | Auteur belge, premier lauréat étranger | |
| ۱۹۳۸ | آنری ترویا |
عنکبوت L'Araigne |
Plon (3) | ||
| ۱۹۳۹ | فیلیپ آریا |
فرزندان لوس Les Enfants gâtés |
گالیمار (۹) | ||
| ۱۹۴۰ | فرانسیس امبریه |
تعطیلات بزرگ Les Grandes Vacances |
Nouvelle France | Réservé, le prix est attribué en 1946 | |
| ۱۹۴۱ | هانری پورا |
باد مارس Vent de Mars |
گالیمار (۱۰) | ||
| ۱۹۴۲ | مارک برنار |
همچون کودکان Pareils à des enfants |
گالیمار (۱۱) | ||
| ۱۹۴۳ | ماریوس گرو |
گذر انسان Passage de l'homme |
گالیمار (۱۲) | ||
| ۱۹۴۴ | الزا تریوله |
اولین خطا 200 فرانک جریمه دارد Le premier accroc coûte 200 francs |
Denoël | Première femme à recevoir le Goncourt | |
| ۱۹۴۵ | ژان-لویی بوری |
دهکده من در زمان آلمان‌ها Mon village à l'heure allemande |
فلاماریون (۲) | ||
| ۱۹۴۶ | ژان-ژاک گوتیه |
سرگذشت یک واقعه Histoire d'un fait divers |
Julliard | ||
| ۱۹۴۷ | ژان-لوئی کورتی |
جنگل‌های شب Les Forêts de la nuit |
Julliard (2) | ||
| ۱۹۴۸ | موریس دروئون |
اشراف‌زادگان Les Grandes Familles |
Julliard (3) | ||
| ۱۹۴۹ | روبر مرل |
آخر هفته در زویدکوت Week-end à Zuydcoote |
گالیمار (۱۳) | ||
| ۱۹۵۰ | پل کالین |
بازیهای وحشی Les Jeux sauvages |
گالیمار (۱۴) | ||
| ۱۹۵۱ | ژولین گراک |
ساحل سیرت‌ها Le Rivage des Syrtes |
Corti | refusé par l'auteur | |
| ۱۹۵۲ | بئاتریکس بک |
لئون مورن کشیش Léon Morin, prêtre |
گالیمار (۱۵) | ||
| ۱۹۵۳ | پیر گاسکار |
وحوش Les Bêtes |
گالیمار (۱۶) | ||
| ۱۹۵۴ | سیمون دو بووار |
Les Mandarins |
گالیمار (۱۷) | ||
| ۱۹۵۵ | روژه ایکور |
آب‌های آمیخته Les Eaux mêlées |
آلبن میشل (۷) | ||
| ۱۹۵۶ | رومن گاری |
Les Racines du ciel |
گالیمار (۱۸) | ||
| ۱۹۵۷ | روژه ویان |
قانون La Loi |
گلیمر (۱۹) | ||
| ۱۹۵۸ | فرانسیس والدر |
سن-ژرمن یا مذاکره Saint-Germain ou la Négociation |
گالیمار (۲۰) | Auteur belge | |
| ۱۹۵۹ | آندره شوارتس-بارت |
آخرین عادلان Le Dernier des Justes |
Seuil | ||
| ۱۹۶۰ | وینتیلا هوریا | خدا در تبعید متولد شد Dieu est né en exil |
Fayard | attribué mais non décerné à l'auteur en raison de son passé politique | |
| ۱۹۶۱ | جان کاریه | مهربانی خدا La Pitié de Dieu |
گالیمار (۲۱) | ||
| ۱۹۶۲ | آنا لنگفوس | چمدان‌های شنی Les Bagages de sable |
گالیمار (۲۲) | ||
| ۱۹۶۳ | آرمان لانو | وقتی دریا عقب‌نشینی می‌کند Quand la mer se retire |
Julliard (4) | ||
| ۱۹۶۴ | ژرژ کنشون | حکومت وحشی L'État sauvage |
آلبن میشل (۷) | ||
| ۱۹۶۵ | ژاک بورل | پرستش L'Adoration |
گالیمار (۲۳) | ||
| ۱۹۶۶ | ادموند شارل-رو | فراموش‌کردن پالرمو Oublier Palerme |
گراسه (۵) | ||
| ۱۹۶۷ | آندره پیر دو ماندیارگه | حاشیه La Marge |
گالیمار (۲۴) | ||
| ۱۹۶۸ | برنار کلیول | میوه‌های زمستان Les Fruits de l'hiver |
Robert-Laffont | ||
| ۱۹۶۹ | فلسین مارسو | دیوانه Creezy |
گالیمار (۲۵) | ||
| ۱۹۷۰ | میشل تورنیه | شاه جنگل Le Roi des aulnes aulnes |
گالیمار (۲۶) | ||
| ۱۹۷۱ | ژاک لورن | حماقت‌ها Les Bêtises |
گراسه (۶) | ||
| ۱۹۷۲ | ژان کاریر | شاهین ماهو L'Épervier de Maheux |
Pauvert | ||
| ۱۹۷۳ | ژاک شیسکس | غول L'Ogre |
گراسه (۷) | Premier lauréat suisse | |
| ۱۹۷۴ | پاسکال لینه | توری دوز La Dentellière |
گالیمار (۲۷) | ||
| ۱۹۷۵ | امیل آژار (رومن گاری) | زندگی در پیش رو La Vie devant soi |
Mercure de France (3) | Unique cas de double lauréat, | |
| ۱۹۷۶ | پاتریک گراند | شعله ور Les Flamboyants |
Seuil (2) | ||
| ۱۹۷۷ | دیدی دکواین | جان جهنم John l'Enfer |
Seuil (3) | ||
| ۱۹۷۸ | پاتریک مودیانو | خ‍ی‍اب‍ان ب‍وت‍ی‍ک‌ه‍ای ت‍اری‍ک Rue des Boutiques obscures |
گالیمار (۲۸) | ||
| ۱۹۷۹ | آنتوان میلر | پلاژی و گاری‌اش Pélagie-la-Charrette |
گراسه (۸) | Première lauréate canadienne | |
| ۱۹۸۰ | ایو ناوار | باغ انطباق Le Jardin d'acclimatation |
فلاماریون (۳) | ||
| ۱۹۸۱ | لوسین بودار | آن ماری Anne Marie | گراسه (۹) | ||
| ۱۹۸۲ | دومنیک فروندانز | در دست تقدیر Dans la main de l'ange |
گراسه (۱۰) | ||
| ۱۹۸۳ | فردریک تریستان | گمشدگان Les Égarés | Balland | ||
| ۱۹۸۴ | مارگریت دوراس | عاشق L'Amant | Éditions de Minuit | ||
| ۱۹۸۵ | یان کفلک | ازدواج‌های وحشی Les Noces barbares |
گالیمار (۲۹) | ||
| ۱۹۸۶ | میشل هاست | خدمتکار شب Valet de nuit | گراسه (۱۱) | ||
| ۱۹۸۷ | طاهر بن جلون | شب مقدس La Nuit sacrée | Seuil (4) | Premier lauréat marocain et donc africain | |
| ۱۹۸۸ | اریک اورسنا | نمایشگاه استعماری L'Exposition coloniale | Seuil (5) | ||
| ۱۹۸۹ | ژان ووترا | گامی بلند به‌سوی خدا Un grand pas vers le bon Dieu |
گراسه (۱۲) | ||
| ۱۹۹۰ | ژان روئو | میدان‌های افتخار Les Champs d'honneur |
Éditions de Minuit (2) | ||
| ۱۹۹۱ | پیر کومبسکو | دختران کالوره Les Filles du Calvaire |
گراسه (۱۳) | ||
| ۱۹۹۲ | پاتریک شاموازو | تکساکو Texaco | گالیمار (۳۰) | ||
| ۱۹۹۳ | امین معلوف | صخره تانیوس Le Rocher de Tanios |
گراسه (۱۴) | Premier lauréat libanais | |
| ۱۹۹۴ | دیدیه وان کووالار | بلیت یک‌طرفه Un aller simple | آلبن میشل (۸) | ||
| ۱۹۹۵ | آندره مکین | وصیت‌نامه فرانسوی Le Testament français |
Mercure de France (4) | Également prix Médicis | |
| ۱۹۹۶ | پاسکال رز | جنگنده زرو Le Chasseur Zéro | آلبن میشل (۹) | ||
| ۱۹۹۷ | پاتریک رامبو | نبرد La Bataille | گراسه (۱۵) | Également جایزه بزرگ رمان فرهنگستان فرانسه | |
| ۱۹۹۸ | پل کنستان | راز در برابر راز/خلوت Confidence pour confidence |
گالیمار (۳۱) | ||
| ۱۹۹۹ | ژان اشنوز | من راهی می‌شوم Je m'en vais | Éditions de Minuit (3) | ||
| ۲۰۰۰ | ژان ژاک شولتز | اینگرید کاون Ingrid Caven | گالیمار (۳۲) | ||
| ۲۰۰۱ | ژان کریستف روفان | برزیل قرمز Rouge Brésil | گالیمار (۳۳) | ||
| ۲۰۰۲ | پاسکال کنیار | سایه‌های سرگردان Les Ombres errantes |
گراسه (۱۶) | ||
| ۲۰۰۳ | ژاک پیر آمت | معشوقه برشت La Maîtresse de Brecht | آلبن میشل (۱۰) | ||
| ۲۰۰۴ | لوران گوده | خورشید خاندان اسکورتا Le Soleil des Scorta |
Actes Sud | ||
| ۲۰۰۵ | فرانسوا ویه‌گونس | سه روز با مادرم Trois jours chez ma mère | گراسه (۱۷) | Auteur belge | |
| ۲۰۰۶ | جاناتان لیتل | نیک خواهان Les Bienveillantes | گالیمار (۳۴) | Également جایزه بزرگ رمان فرهنگستان فرانسه | |
| ۲۰۰۷ | ژیل لوروا | آهنگ آلاباما Alabama Song | Mercure de France (5) | ||
| ۲۰۰۸ | عتیق رحیمی | سنگ صبور Syngué sabour. Pierre de patience |
P.O.L. | ||
| ۲۰۰۹ | ماری نادی | سه زن قدرتمند Trois femmes puissantes |
گالیمار (۳۵) | ||
| ۲۰۱۰ | میشل ولبک | نقشه و قلمرو La Carte et le Territoire |
فلاماریون (۴) | ||
| ۲۰۱۱ | الکسی ژنی | هنر جنگ فرانسوی L'Art français de la guerre |
گالیمار (۳۶) | ||
| ۲۰۱۲ | ژروم فراری | دربارهٔ سقوط روم Le Sermon sur la chute de Rome |
Actes Sud (2) | ||
| ۲۰۱۳ | پیر لمایتر | دیدار به قیامت Au revoir là-haut |
آلبن میشل (۱۱) | ||
| ۲۰۱۴ | لیدی سالویر | گریه نکن Pas pleurer | Seuil (6) | ||
| ۲۰۱۵ | ماتیاس آنار | قطب‌نما Boussole | |||
| ۲۰۱۶ | لیلا سلیمانی | آهنگ شیرین Chanson douce | |||
| ۲۰۱۷ | اریک وویار | صورتجلسه | |||
| ۲۰۱۸ | نیکولا متئو | فرزندان پس از آن‌ها | |||
| ۲۰۱۹ | ژان پل دوبوآ | همه انسان‌ها به یک شکل زندگی نمی‌کنند | |||
| 2020 | هروه لو تلیه | ناهنجاری | |||
| 2021 | محمد امبوگار | محرمانه‌ترین خاطره مردان | |||
| 2022 | بریژیت ژیرو | سریع زندگی کن | |||
| 2023 | ژان باپتیس آندره‌آ | مراقبش باش | |||
| 2024 | کمال داوود | حوری‌ها |
