کتاب «پرامپت‌نویسی هوش مصنوعی» نوشته‌ی استفانی دایموند و جفری آلن کتابی است در مجموعه مشهور فور دامیز که با هدف آموزش مهارت پرامپت‌نویسی و چگونگی تعامل مؤثر با هوش مصنوعی تولیدگر نوشته شده است.
این کتاب که انتشارات آوند دانش آن را به چاپ رسانده است، یکی از نخستین منابع جامع و در‌عین‌حال ساده‌ای است که می‌کوشد مفاهیم فنی را با زبانی روشن برای عموم علاقه‌مندان توضیح دهد. اهمیت این کتاب از آنجا ناشی می‌شود که پرامپت‌نویسی یا همان نوشتن دستورات هوشمندانه برای هوش مصنوعی، به‌سرعت به یکی از مهارت‌های ضروری عصر دیجیتال تبدیل شده است. همان‌طور که در گذشته سواد خواندن و نوشتن یا کار با کامپیوتر و اینترنت مزیتی مهم محسوب می‌شد، اکنون توانایی برقراری ارتباط درست با هوش مصنوعی، جایگاه مشابهی یافته است.
این کتاب مسیر یادگیری خواننده را از پایه‌ترین مفاهیم آغاز می‌کند و سپس او را گام‌به‌گام به سوی مهارت‌های پیشرفته‌تر هدایت می‌نماید. نویسندگان ابتدا تصویری کلی از هوش مصنوعی تولیدگر ارائه می‌دهند و توضیح می‌دهند که چگونه مدل‌های زبانی بزرگ، سیستم‌های تولید تصویر و ابزارهای هوشمند دیگر توانسته‌اند صنعت تولید محتوا و خلاقیت را متحول کنند. در این بخش، خواننده می‌آموزد که چرا پرامپت به‌عنوان رابط اصلی انسان و ماشین اهمیت دارد و چه نقشی در کیفیت خروجی ایفا می‌کند. هوش مصنوعی هرچند قدرتمند است، اما بدون دریافت دستور دقیق و هوشمندانه نمی‌تواند نتیجه‌ای رضایت‌بخش ارائه دهد. بنابراین، کلید اصلی بهره‌برداری از این فناوری در نحوه‌ی طراحی پرسش‌ها، درخواست‌ها و دستورها نهفته است. 

کتاب سپس به توضیح عملی شیوه‌های نگارش پرامپت می‌پردازد. نکاتی مانند وضوح هدف، ارائه‌ی زمینه‌ی کافی، مشخص کردن قالب پاسخ، تعیین محدودیت‌ها و استفاده از زبان دقیق در اینجا مطرح می‌شود. 
نویسندگان تأکید دارند که پرامپت خوب باید مانند یک گفت‌وگوی هوشمند طراحی شود، یعنی کاربر باید بتواند با آزمون و خطا، پرامپت‌های خود را اصلاح کند و به‌تدریج آن‌ها را به سطح مطلوب برساند. در این مسیر، مثال‌های متعددی ارائه می‌شود تا خواننده نه‌تنها درک تئوریک پیدا کند، بلکه به‌صورت عملی نیز بیاموزد چگونه دستورات خود را بسازد و تغییر دهد.
کاربردهای پرامپت‌نویسی در این کتاب به حوزه‌های گوناگون کشیده شده است. یکی از مهم‌ترین بخش‌ها مربوط به نویسندگان و بازاریابان است که می‌خواهند از هوش مصنوعی برای تولید متن، مقاله، پست‌های شبکه اجتماعی یا ایده‌های تبلیغاتی استفاده کنند. برای این گروه، پرامپت‌ها می‌توانند فرآیند خلق محتوا را تسریع کنند و الهام‌بخش ایده‌های تازه باشند. گروه دیگر، طراحان و هنرمندانی هستند که می‌خواهند با کمک ابزارهای تولید تصویر و هنر دیجیتال، آثار جدیدی خلق کنند. برای آن‌ها کتاب توضیح می‌دهد چگونه از ترکیب سبک‌ها، تعیین جزئیات تصویری و اصلاح مداوم پرامپت برای رسیدن به خروجی مطلوب بهره ببرند. همچنین اشاره می‌شود که پرامپت‌ها می‌توانند به سازندگان آثار هنری کمک کنند نمونه‌کارهای نوآورانه و متنوعی برای نمایش مهارت‌هایشان تهیه کنند.
از منظر حرفه‌ای، کتاب به خوانندگان می‌آموزد که پرامپت‌نویسی فقط یک مهارت فنی نیست، بلکه می‌تواند به ابزاری برای آینده‌سازی شغلی تبدیل شود. نویسندگان توصیه می‌کنند که افراد با استفاده از این مهارت برند شخصی خود را تقویت کنند، در بازار کار جایگاه بهتری به دست آورند و از فرصت‌های شغلی  نوظهور در حوزه‌ی هوش مصنوعی بهره‌مند شوند. در جهانی که سرعت تغییرات بسیار بالاست، داشتن توانایی تعامل مؤثر با AI نوعی بیمه شغلی محسوب می‌شود.

یکی از ارزشمندترین جنبه‌های کتاب، پرداختن به اخلاق و مسئولیت‌پذیری در استفاده از هوش مصنوعی است. نویسندگان یادآور می‌شوند که فناوری خنثی نیست و اگر بدون آگاهی به کار گرفته شود، می‌تواند تعصب‌ها، نابرابری‌ها و مشکلات اجتماعی را بازتولید کند. بنابراین هنگام نوشتن پرامپت و استفاده از AI باید به مسائلی چون شفافیت، احترام به حریم خصوصی، جلوگیری از تبعیض و ارزیابی تأثیرات اجتماعی توجه کرد. همچنین خواننده می‌آموزد که آزمون و نظارت بر خروجی‌ها بخش جدایی‌ناپذیر از کار با هوش مصنوعی است، زیرا این فناوری همواره امکان خطا یا تولید محتوای نادرست را دارد.
کتاب با بخش‌هایی جمع‌بندی می‌شود که شامل نکات کلیدی و چک‌لیست‌های کاربردی است. این بخش‌ها به خواننده کمک می‌کند سریعاً اشتباهات رایج را بشناسد، بداند چه زمانی استفاده از AI ارزشمند است و چگونه استراتژی‌های مؤثر برای بهره‌برداری از آن را طراحی کند. چنین جمع‌بندی‌هایی ویژگی ثابت مجموعه‌ی فور دامیز است و باعث می‌شود کتاب نه‌تنها برای مطالعه کامل، بلکه به‌عنوان مرجع سریع نیز قابل استفاده باشد.

قسمتی از کتاب پرامپت‌نویسی هوش مصنوعی:
هنگامی‌که هوش مصنوعی متن یا انواع دیگری از محتوا را تولید می‌کند، از فرایندی خاص پیروی می‌کند. برای مثال، هوش مصنوعی مولدِ متن نیاز دارد اطلاعات زیادی درباره‌ی زبان بیاموزد. این کار را با نگاه‌ کردن به حجم عظیمی از متون انجام می‌دهد. در مرحله‌ی آموزش، شبکه‌ی عصبی هوش مصنوعی متن‌ها را بررسی کرده، الگوها و ساختارها را شناسایی و درک می‌کند که چگونه کلمات به یکدیگر مربوط می‌شوند.
پس از مرحله‌ی آموزش، هوش مصنوعی آماده است تا متن خود را ایجاد کند. این کار را با یک کلمه یا یک جمله‌ی کوچک شروع می‌کند. سپس، با استفاده از آنچه آموخته، کلمات بیشتری اضافه می‌کند تا جملاتی بامعنا و مطابق با زمینه ایجاد کند. این شبیه کنار هم گذاشتن قطعات یک پازل است. جایی که هر کلمه یک قطعه است که باید درست در جای خود قرار گیرد.
هوش مصنوعی این کار را با حدس‌زدن کلمه‌ی بعدی انجام می‌دهد، براساس آنچه در مورد چگونگی استفاده از کلمات می‌داند؛ مثل زمانی‌که شما در حال صحبت‌ کردن هستید و به‌نوعی می‌دانید کلمه‌ی بعدی چه خواهد بود. هوش مصنوعی همین کار را انجام می‌دهد، اما از ریاضیات برای حدس‌های خود استفاده می‌کند. آنچه را در آموزش مشاهده کرده است، تجزیه‌وتحلیل می‌کند تا بهترین حدس ممکن را برای کلمه‌ی بعدی بزند. این‌گونه، هوش مصنوعی می‌تواند متنی تولید کند که طبیعی و روان باشد، دقیقاً مانند صحبت یا نوشتار یک شخص.
پرامپت‌نویسی هوش مصنوعی را بهروز خدارحمی ترجمه کرده و کتاب حاضر در 276 صفحه‌ی وزیری و با جلد نرم چاپ و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است.