کتاب «نظریه‌ی سیاسی و فیلم؛ از آدورنو تا ژیژک» نوشته‌ی ایان فریزر را نشر لِگا به چاپ رسانده است. این کتاب، یکی از آثاری است که به شکلی میان‌رشته‌ای به پیوند میان نظریه‌ی سیاسی و هنر سینما می‌پردازد و می‌کوشد میان این دو حوزه‌ی به‌ظاهر متفاوت، گفت‌وگویی زنده و پویا برقرار کند. فریزر بر این باور است که فیلم‌ها به‌عنوان پدیده‌های فرهنگی و هنری، فقط سرگرمی نیستند، بلکه حامل ایده‌ها، مفاهیم و دیدگاه‌هایی درباره‌ی قدرت، آزادی، عدالت، هویت، نابرابری و دیگر موضوعات محوری نظریه‌ی سیاسی‌اند. از این منظر، کتاب او می‌کوشد نشان دهد که سینما چگونه می‌تواند به درک عمیق‌تر از مباحث فلسفه‌ی سیاسی کمک کند و برعکس، چگونه نظریه‌ی سیاسی می‌تواند ابزارهایی برای خوانش نقادانه‌ی فیلم‌ها در اختیار ما بگذارد.
فریزر نخست به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد که چرا باید نظریه‌ی سیاسی را با فیلم پیوند زد؟ پاسخ او در چند نکته خلاصه می‌شود:
1. فیلم به‌مثابه متن سیاسی: همان‌طور که متون فلسفی یا ادبی حامل معناهای سیاسی‌اند، فیلم‌ها نیز واجد چنین معانی هستند. کارگردانان و فیلمنامه‌نویسان آگاهانه یا ناآگاهانه پرسش‌هایی بنیادینی درباره‌ی عدالت، قدرت، جامعه و فرد را در آثار خود مطرح می‌کنند.
2. قدرت تصویری و عاطفی سینما: برخلاف متون مکتوب که نیازمند خواندن و تفسیرند، فیلم‌ها با تصویر، صدا، ریتم و روایت بر مخاطب تأثیر می‌گذارند و احساسات او را برمی‌انگیزند. این قدرت می‌تواند مفاهیم نظری را ملموس‌تر و قابل‌درک‌تر کند.
3. سینما به‌عنوان عرصه‌ی عمومی: فیلم‌ها گستره‌ی وسیعی از مخاطبان را درگیر می‌کنند و به همین دلیل می‌توانند بستری برای بحث عمومی و شکل‌گیری افکار سیاسی باشند.
4. بازنمایی و نقد نظم موجود: بسیاری از فیلم‌ها، چه در ژانر درام و چه در ژانر علمی‌ ـ تخیلی یا اکشن، به بازنمایی ساختارهای قدرت یا نقد آن‌ها می‌پردازند. این امر آن‌ها را به آزمایشگاهی زنده برای نظریه‌ی سیاسی بدل می‌سازد. 

 

ایان فریزر

براساس این دلایل، فریزر وارد تحلیل فیلم‌های گوناگون می‌شود و هریک را با مفاهیم نظریه‌ی سیاسی پیوند می‌زند.
آنچه این کتاب را متمایز می‌کند، شیوه‌ی تحلیل میان‌رشته‌ای آن است. فریزر نه صرفاً فیلم‌ها را خلاصه می‌کند و نه فقط نظریه‌ها را شرح می‌دهد؛ بلکه میان آن‌ها رابطه‌ای دیالکتیکی برقرار می‌سازد. او نشان می‌دهد که: 
ـ نظریه‌های سیاسی می‌توانند کلیدهایی برای درک لایه‌های پنهان فیلم باشند.
ـ فیلم‌ها می‌توانند مثال‌های روشنی برای توضیح مفاهیم انتزاعی نظریه‌ی سیاسی باشند.
ـ گاهی فیلم‌ها حتی نظریه‌های جدیدی پیشنهاد می‌دهند یا نقدی بر نظریات سنتی مطرح می‌کنند.
این روش سبب می‌شود کتاب برای مخاطبان متنوعی جذاب باشد: هم کسانی که از منظر علوم سیاسی به سینما نگاه می‌کنند و هم کسانی که از منظر مطالعات فیلم به سیاست توجه دارند.
انتشار کتاب فریزر در زمانه‌ای که سیاست و رسانه به‌شدت در هم تنیده‌اند، اهمیتی دوچندان دارد. امروزه بخش بزرگی از ادراک عمومی از سیاست،، نه از طریق متون فلسفی یا سخنرانی‌های سیاسی، بلکه از طریق رسانه‌های تصویری شکل می‌گیرد. فیلم‌ها، سریال‌ها و حتی انیمیشن‌ها نقشی کلیدی در بازنمایی ایده‌های سیاسی دارند. بنابراین، توانایی خوانش انتقادی فیلم‌ها از منظر نظریه‌ی سیاسی، مهارتی ضروری برای شهروندان آگاه در جهان امروز است. 
از سوی دیگر، کتاب نشان می‌دهد که نظریه‌ی سیاسی همچنان زنده و کاربردی است. برخلاف تصور برخی که فلسفه‌ی سیاسی را صرفاً متونی کلاسیک و تاریخی می‌دانند، فریزر نشان می‌دهد که مفاهیم افلاطون، مارکس، نیچه یا فوکو هنوز هم می‌توانند برای فهم فرهنگ معاصر به کار آیند.

قسمتی از کتاب نظریه‌ی سیاسی و فیلم؛ از آدورنو تا ژیژک:
داستان فیلمِ «نیمه‌شب در پاریس» وودی آلن بر مدار گیل پندر می‌گردد، نویسنده‌ای جویای نام که شغلی نان و آب‌دار اما فاقد ارضاء روحی دارد: فیلمنامه‌نویسی برای فیلم‌های هالیوودی. او به همراه نامزد پولدار ولی بی‌فرهنگش اینز، و والدین دست‌راستی‌اش، جان و هلن، به پاریس سفر می‌کند. پس از گشت‌وگذار شبانه در مون مارتر، هنگامی‌که زنگ ساعت کلیسایی فرارسیدن نیمه‌شب را خبر می‌دهد، گیل سوار پژوای آنتیک می‌شود. این اتومبیل او را به پاریس دهه‌ی 1920 می‌برد و او در آنجا با شماری از بزرگ‌ترین هنرمندان و نویسندگان آن دوره که با تمام وجود می‌ستایدشان دیدار می‌کند. گیل رؤیای شبانه‌ای مانند رؤیاهای بیداری دارد، چراکه خواب نمی‌بیند. رؤیا باعث می‌شود او تجربه‌های آرمان شهری‌اش را به درون زندگی واقعی بازآورد و ارزش‌های بدقواره‌ی اطرافیانش را زیر سؤال ببرد و ضمناً خود اصیل‌تر خویش را تأیید کند.
از نظر بلوخ، هنگامی‌که به نظاره‌ی زندگی‌های خویش می‌ایستیم و از خود می‌پرسیم چه چیزی به زندگی معنا می‌بخشد غالباً کارمان به ترس و اضطراب می‌کشد. بلوخ، در مقابل، تصریح می‌کند که آدمیان باید امید ورزیدن را بیاموزند.

 

از نظر بلوخ، هنگامی‌که به نظاره‌ی زندگی‌های خویش می‌ایستیم و از خود می‌پرسیم چه چیزی به زندگی معنا می‌بخشد غالباً کارمان به ترس و اضطراب می‌کشد. بلوخ، در مقابل، تصریح می‌کند که آدمیان باید امید ورزیدن بیاموزند. به اعتقاد او، اصل امید چند ویژگی خصلت‌نما دارد: امید برتر از ترس است؛ شیفته‌ی موفقیت است نه شکست؛ نه منفعل است و نه چون شکست شولای نیستی پوشیده است؛ اصل امید ایجاب می‌کند که انسان‌ها از خویش برون آیند و پا در فرایند تحول و صیرورت بگذارند.
امید درعین‌حال در پیکره‌ی تفکری جان می‌گیرد که به اعتقاد بلوخ به معنای «خطر کردن برای فراسو رفتن» است، خطر کردنی که مستلزم درک امر نو است به جهت فراتر رفتن از انتزاع‌ها و از آنچه دربرابر ماست. بنابراین، به شرطی می‌توانیم رو به سوی آینده داشته باشیم که برای رسیدن به چیزهایی مبارزه کنیم و به چیزهایی پروبال بدهیم که به آن‌ها امید می‌ورزیم، نه چیزهایی که از آن‌ها بیم داریم.
نظریه‌ی سیاسی و فیلم؛ از آدورنو تا ژیژک را صالح نجفی ترجمه کرده و کتاب حاضر در 280 صفحه‌ی رقعی و با جلد نرم چاپ و عرضه شده است.