سایههای من/ راهنمایی برای واکاوی جهان درون
کتاب «سایههای من» نوشتهی کیلا شاهین را نشر مون به چاپ رسانده است. این اثر یک کتاب راهنماست که هدفش کمک به خواننده برای مواجهه با بخشی از خود است که معمولاً ناگفته، سرکوب شده یا نادیده گرفته میشود ـ همان سایهی به تعبیر روانشناسی یونگی.
سایه مجموعهی جنبههایی از خود است که بهخاطر فشارهای اجتماعی، معیارهای شخصی یا دفاعهای روانی کنار گذاشته شدهاند: خشم، حسادت، ترسهای عمیق، بخشهای نابالغ یا رفتارهایی که فرد برای پذیرفته شدن حذف یا پنهان کرده است. کار با سایه فرآیندی آگاهانه است برای شناخت، پذیرش و یکپارچهسازی این جنبهها تا انرژیِ سرکوبشده آزاد شود و فرد زندگی روانشناختی سالمتری بسازد. کیلا شاهین در این کتاب، این فرآیند را به شکل مجموعهای از نوشتارها، پرسشها و تمرینهای ساختاریافته به رهیافت روزمره تبدیل میکند.
در نگاه کلی، سایههای من ترکیبی از توضیح نظری کوتاه، پرسشهای هدایتشونده، تمرینهای بازتابی و صفحات نوشتاری است که خواننده را وادار میکند سراغ خاطرات، واکنشهای روزمره و الگوهای تکرارشوندهی زندگیاش برود. برخلاف کتابهای صرفاً نظری یا الهامبخش که صرفاً خواندنشان ایجاد انگیزه میکند، این کتاب بیش از همه ابزارِ عمل است: صفحاتی برای نوشتن، راهنمای پرسشها و مراحل هفتگی / روزانه که خواننده را به نوشتن واقعی و مواجهه با احساسات دعوت میکند. بنابراین اگر خواننده دنبال یک تجربهی فعال، ملموس و روزانه باشد، این کتاب بیشترین نفع را دارد.
کیلا شاهین
از منظر ساختار، کتاب از چند بخش تشکیل شده است: مقدمهای کوتاه که فلسفه و اهمیت کار با سایه را شرح میدهد، سپس فصلهایی که هرکدام موضوعات خاصی مانند خشم، شرم، تنهایی، الگوهای رابطهای و ترسهای بنیادین را هدف میگیرند و درنهایت صفحات عملی ـ شامل پرسشهای روزانه، تمرینهای نوشتاری و کارکردی برای ثبت پیشرفت. پرسشها اغلب باز و دعوتکنندهاند؛ بهعنوان مثال «چه بخشی از خود را وقتی عصبانی میشوی پنهان میکنی؟» یا «کدام خاطرهی کودکی هنوز هنگام تصمیمگیری به تو نیرو میدهد؟» این نوع پرسشها خواننده را از تفکر سطحی به تفکر عمیق هدایت میکنند. همچنین شاهین معمولاً تأکید میکند که کار با سایه نیازمند مهربانی به خود است: مواجهه با محتواهای دشوار باید با خودمراقبتی همراه باشد و هر زمان لازم شد به کمک یک تسکینِ سالم یا حمایت حرفهای بپردازیم.
یکی از نقاط قوت کتاب، قابل دسترس بودن زبان و طراحی آن برای استفادهی عملی است. شاهین از اصطلاحات پیچیدهی نظری فاصله میگیرد و ترجیح میدهد تجربهی خواننده در مرکز قرار گیرد. این رویکرد باعث میشود کتاب برای مخاطبانی که تازه با موضوع آشنا شدهاند نیز مناسب باشد. تمرینها طوری طراحی شدهاند که بتوان آنها را در قالب جلسات 10 تا 30 دقیقهای انجام داد. بنابراین برای افرادی که زمان محدود دارند نیز کاربرد دارد. شیوهی هدایت پرسشها از عبارات ملموس و روزمره بهره میبرد؛ این انتخاب زبانی باعث میشود خواننده کمتر از ورود به بخشهای ناراحتکنندهی خود واهمه داشته باشد و گامبهگام پیش رود.
تمرینهای کتاب تنوع خوبی دارند: نوشتن آزاد، بازنویسی خاطرات، مکالمهی فرضی با بخشی از خود، فهرستنویسی رفتارهای تکرارشونده و تمرینهای تنفسی یا خودمراقبتی مختصر. این تنوع برای حفظ انگیزهی خواننده مفید است؛ زیرا کار با سایه میتواند طاقتفرسا شود و تکرار یک نوع تمرین باعث خستگی روانی میگردد. همچنین وجود صفحاتِ مجزا برای ثبت پیشرفت و حالاتِ پس از تمرین، کمک میکند خواننده بازخوردی از مسیر خود دریافت کند و متوجهی تغییرات تدریجی شود.
از منظر رواندرمانیِ عملی، این کتاب میتواند مکمل خوبی برای مشاورهی فردی باشد. بسیاری از مراجعان در جلسات درمانی از بابت بیان جزئیات دردناک دچار مقاومتاند؛ داشتن یک دفتر راهنما که پرسشهای مشخصی مطرح میکند، میتواند به آمادهسازی ذهنی مراجع کمک کند و مطالب عمیقتری را برای کار در جلسه فراهم آورد. بااینحال، لازم است خواننده بداند که این کتاب جایگزین درمان حرفهای نیست؛ شاهین نیز در متنش به این محدودیت اشاره کرده است و تأکید میکند اگر تمرینها محتوای بسیار آزاردهندهای را فعال کنند، بهتر است از حمایت یک درمانگر بهره گرفته شود.
قسمتی از کتاب سایههای من نوشتهی کیلا شاهین:
یکی از جنبههای کلیدی کاوش سایه، شفقت به خود است. هنگامیکه شروع به کاوش سایه میکنید، رویارویی با بخشهایی از خودتان که رد یا پنهان میکنید، میتواند چالشبرانگیز باشد. مهم است که با نگرشی بدون قضاوت به کاوش سایهتان نزدیک شوید و با همان مهربانی و شفقتی که با یک دوست ارتباط میگیرید، با خودتان رفتار کنید. با انجام این کار، میتوانید محیطی امن و حمایتی برای کاوش و رشد ایجاد کنید. شفقت به خود شامل شناخت و پذیرش محدودیتها، شکستها و تجربیات رنج انسانی خودمان است، به جای خودانتقادی و قضاوت تند.
فرهنگ ما اغلب بر کمالگرایی و دستاوردهای فردی تأکید میکند که ممکن است اگر به آن معیارها دست پیدا نکنیم، دچار احساس بیکفایتی و خودانتقادی شویم.
شفقت به خویشتن، بنیان یک زندگی پرمعناست؛ چه، تنها از دریچهی مهر و همدلی با خود است که بهراستی میتوان دیگران را دید و پذیرفت.
سایههای من در 212 صفحهی خشتی کوچک و با جلد سخت چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.