نقد روان شناختی متن ادبی

مباحث کلی کتاب در سه بخش و با این مختصات عرضه می‌شود: 1ـ درآمدی بر اصول روان‌کاوی, 2ـ درآمدی به اصول روان‌کاوی متن ادبی, 3ـ عمده‌ترین روش‌های تحلیل ادبیات. بخش نخست کتاب عمدتا به آرای روان کاوی ‘فروید’ اختصاص دارد. نویسنده در پایان این بخش خاطر نشان می‌کند: ‘…. وقتی حقیقت آشکار گشت, گفته شد, بر زبان آمده و جذب ضمیر آگاه گردید, دارای خاصیت شفابخشی می‌شود. همان ابراز حقیقت, انسان را درمان می‌کند. چنین است اعتقاد عمیقا خوش‌بینانه فروید. این حقیقت شفا می‌بخشد, نه به‌خاطر اینکه حاضر گردیده و پیوسته مطرح است, بلکه وقتی از چنگال ضمیر آگاه رها می‌شود, نظام تکراری می‌گردد, پس دیگر نمی‌تواند از یاد برود, چون دوباره به درون دایره‌ی زمان برمی‌گردد, و در چنبره زمانه ناپدید می‌شود و از یاد می‌رود. توهم هرگز, و در هیچ موردی, بر حقیقت ترجیح ندارد. چون پرسش, که در پشت حقیقت پنهان می‌شود, مدام و به‌طور غیرمستقیم, آن‌قدر مطرح می‌شود تا آنکه با واژه‌ها بیان شود و افشا گردد از دیدگاه روان‌کاوی, حقیقت را به گفتار رساندن, همان رهایی و آزادی است’. بخش دوم کتاب نیز حاوی اطلاعاتی است در باب ‘نقد ادبی در فرانسه’, ‘بحران نقد, و نقد نویسندگان’, و ‘نقدهای تفسیری’. در بخش سوم ابتدا, تحلیل و بررسی زندگی و آرای ‘آندره ژید’ بر اساس تحقیقات ‘ژان دوله’ (استاد روان‌کاوی دانشکده‌ی پزشکی پاریس) آورده شده است. پس از آن, نکاتی چند در تشریح نقد روان‌شناختی ‘شارل مورون’ روش تحلیل روان‌شناختی متن براساس دیدگاه ‘بلمن نوئل’ و روان‌کاوی هستی شناختی ‘ژان پل سارتر’, مطرح می‌گردد.