سایه جنگل ها

در شهری غبارآلود، در میان انسان‌هایی که حتی سایه‌ی خود را گم کرده‌اند، ژان -پیِر مارتینه با نثری گزنده و شاعرانه جهانی می‌سازد از تنهایی و خستگی و فروپاشی آرام انسان‌ها. سایه‌ی جنگل‌ها داستان چند شخصیت است؛ زنی سرگردان، نویسنده‌ای شکست‌خورده، بازمانده‌ای از فاجعه، و مردی که از زباله‌ها زندگی تازه‌ای می‌سازد. هرکدام در مسیری بی‌انتها میان واقعیت و هذیان حرکت می‌کنند، در شهری که هیچ پناهی برایشان ندارد. مارتینه با نگاهی تلخ و درعین‌حال عمیقا انسانی، از آدم‌هایی می‌نویسد که در دل تاریکی، بی‌هیاهو به سمت خاموشی می‌روند؛ نه در فریاد، که در نوعی پذیرش آرام و دردناک. پایان این رمان، نه امید است و نه ناامیدی، بلکه وقوفی است بر بی‌معنایی مطلقِ زیستن و درعین‌حال، بر زیبایی شکننده‌ی آن. رمانی کوتاه اما پرقدرت، آمیخته با طنزی سیاه و نوری کم‌رمق، که نویسنده را در جایگاه یکی از صداهای منحصربه‌فرد ادبیات فرانسه‌ی قرن بیستم تثبیت می‌کند. ژان-‏پیر مارتینه زاده‌ی ۱۹۴۴ در فرانسه نویسنده‌ی رمان و داستان کوتاه بود و سبکش به سیاهی مطلق و بدبینی عمیق شهرت داشت. شاید پربیراه نباشد اگر نثر او را نزدیک به نثر سلین نویسنده‌ی شهیر فرانسوی بدانیم. پدرش استاد زبان اسپانیایی بود که خیلی زود درگذشت و مادرش را با سه کودک تنها گذاشت؛ دو تا از آن‌‏ها عقب‌‏مانده‌ی ذهنی بودند و خود مادر نیز در آستانه‌ی جنون بود. مارتینه پس از انتشار نخستین رمانش ژروم دکه‌ی روزنامه‌‏فروشی کوچکی خرید که با ورشکستگی مواجه شد. با وجود اعلام کناره‌‏گیری از ادبیات، دو رمان دیگر نیز منتشر کرد، یکی در ۱۹۸۶ (آنان که راه به جایی نمی‌‏برند) و دیگری در ۱۹۸۷ (سایه‌ی جنگل‌‏ها). هم‌زمان با نویسندگی به الکل اعتیاد پیدا کرد و در ژانویه‌ی ۱۹۹۳ در ۴۸‌سالگی در فقر و انزوا درگذشت. از سال ۲۰۰۶ آثار او از نو کشف و منتشر شد و کتاب‌‏هایش دست‌مایه‌ی پژوهش‌ها و پایان‏نامه‌‏های دانشگاهی در فرانسه و سوئیس قرار گرفت.