اضطراب (مفاهیم روانکاوی 2)

اضطراب چیست؟ بی‌تردید اضطراب صرفا به معنای ترس نامعقول نیست. در موارد بسیار، مضطرب نبودن نامعقول است. مثلا کسی که به تازگی تشخیص داده‌اند دچار بیماری سرطان است از هر جهت حق دارد مضطرب باشد. اگر اینطور نباشد ما بلافاصله نگران می‌شویم. البته شاید برخی از ترس‌های او نامعقول باشند اما اینکه او از این وضعیت ترسیده، نامعقول نیست. اغلب اضطراب‌های نامعقول در هراس‌ها مشاهده شده‌اند، مثل ترس از عنکبوت‌ها، طوفان، فضاهای باز و نظایر آنها. با وجود این برخی اوقات اضطراب‌های هراسناک مبنایی حقیقی دارند. تعریف مفیدترِ اضطراب که در آن نیازی به توسل به ترس‌های واقعی و یا تخیلی نیست این است که آن را «واکنش نسبت به عواملی بدانیم که چه در محیط و چه در درون شخص، هنوز ناشناخته‌اند». این واکنش ممکن است خاستگاه‌های آگاه یا ناآگاهی داشته باشد. تعریف بالا موضوع تردید را در هسته‌ مرکزی اضطراب قرار می‌دهد و آن را به تعریف «بیون» از اضطراب به‌مثابۀ «پیش‌آگاهی از هیجان» نزدیک می‌کند که اضطراب را به تجربه‌ای هیجانی و قریب‌الوقوع مرتبط می‌داند و بر ماهیت ناشناخته آن تأکید می‌کند. مفهوم پیش‌آگاهی از عنصری بنیادی در اضطراب خبر می‌دهد چراکه حاکی از حسی شبیه به دلهره است. به‌علاوه این مفهوم، تجربه اضطراب را قاطعانه در بدن فردی که آن را تجربه می‌کند، جای می‌دهد، زیرا هیجانات پیش از هر چیز حالاتی جسمانی هستند. همه می‌دانیم اضطراب چه حسی دارد: بال زدن پروانه در معده، کوبش ضربان قلب، احساسات ناخوشایند یا حس پریشان‌حالیِ مبهم اما پایدار (یا آن‌طور که بیون تمایل داشت تأکید کند، حس نَی-آسودگی.