کوه جادو (ادبیات کلاسیک جهان17)

کوه جادو رمانی از توماس مان (1875-1955)، نویسنده‌ی آلمانی، که در 1924 انتشار یافت. و در سال 1929 یعنى پنج سال پس‌از انتشار، جایزه‌ی ادبى نوبل را براى نویسنده‌ی خود به ارمغان آورد. هانس کاستروپ جوان بورژوازاده‌ای است (مان در اینجا نیز، چنان‌که در بودنبروک‌ها می‌بینیم، اگر نه به یک مکان هانسایی، دست‌ِکم به یک قهرمان ایالت هانسایی بازمی‌گردد) که برای اقامت چندروزه نزد پسرخاله خود یواخیم می‌رود که در آسایشگاه اووس تحت درمان است. ولی کاستروپ، همین که در معرض فضای مرگ‌آلود آسایشگاه قرار می‌گیرد، احساس می‌کند یا می‌پندارد که خود نیز بیمار است، و هفت سال در آنجا می‌ماند تا زمانی که جنگ جهانی 1914 او را از رؤیا بیرون می‌کشد و با خشونت به میدان‌های نبرد می‌برد… در این رمان می‌توان شش خصلت یا شش موضوع اساسی یافت. نخست اینکه، نویسنده سبکی ناتورالیستی به کار می‌برد که مخصوصا در توصیفاتش بسیار دقیق است، به این معنی که تسلیم میل خود به مسائل مربوط به بیماری می‌شود و چنان‌که در بودنبروک‌ها می‌بینیم، ولی بر سر تحلیل فرتوتی‌ها و احتضارها درنگ بسیار می‌کند. دوم اینکه، این جامعه‌ی اروپایی (آسایشگاه داووس از همه‌ی کشورها بیمار می‌پذیرد)، در ۲۰۰۰ متری بالای مرزها، در مجموع نماینده‌ی قومی است خارج از زمان، درعین‌حال متعلق هم به روزگار ابتدایی و هم به روزگار آینده. سوم اینکه، در اینجا مخصوصا سخن از کاستورپ، یعنی فردی است که نمونه‌ی نوعی آلمانی متوسط است؛ او همین که پای‌بند کوهستان می‌شود، فراغتی نامحدود پیدا می‌کند، از زندگی پرتنش و سطحی عصر ما به مشغله‌های قرن هجدهم روی می‌آورد و به‌این‌ترتیب، مانند ویلهلم مایستر (سال‌های کارآموزی ویلهلم مایستر) شروع می‌کند به پروردن و فرهیخته‌کردن خود. از این بابت، رمان مان مربوط می‌شود به سنت رمان پرورشی. کاستورپ طی این سال‌های آموزش چیز می‌خواند، گوش می‌دهد، مشاهده می‌کند و تقریبا به نظر می‌آید که نویسنده می‌خواهد بیهودگی دانشی را که از هواشناسی به روان‌کاوی می‌رود نشان دهد و تا حدی کنجکاوی برای کنجکاوی را محکوم می‌کند.