جنگ و صلح (2جلدی)

شاهزاده واسیلی لباس رسمی قیطان‌دوزی درباریان و جوراب ساقه‌بلند و کفش سبک رقص پوشیده بود، ستاره‌ها بر سینه‌اش می‌درخشید و صورت پهن و قیافه‌ای بشاش داشت. شاهزاده با زبان فرانسۀ سره و برگزیده‌ای صحبت می‌کرد که نیاکان ما نه‌تنها با آن سخن می‌گفتند، بلکه حتی با آن زبان فکر می‌کردند و کلمات را با همان لحن آرام و بزرگ‌منشانۀ مرد مهمی که عمری را در میان درباریان گذرانده و پیر شده است ادا می‌کرد. شاهزاده نزدیک آنا پاولونا رفت، سر طاس براق و عطرزدۀ خود را خم کرد، دست او را بوسید و آسوده و راحت روی نیمکت نشست. بی‌آنکه صدای خود را تغییر دهد با لحنی که بی‌اعتنایی و حتی تمسخر را در خلال ادب و دل‌سوزی آشکار می‌ساخت به میزبان گفت: دوست عزیز، قبل از هرچیز به من بگویید که حال شما چطور است و خاطر دوست خود را آسوده و راحت کنید. آنا پاولونا گفت: با تحمل این‌همه رنج‌های روحی و اخلاقی چگونه ممکن است انسان سالم باشد؟ مگر ممکن است آدمی که احساسات و عاطفه دارد در عصر ما آرام و آسوده‌خاطر باشد؟ امیدوارم که تا آخر شب نزد من بمانید. شاهزاده گفت: جشن سفارت انگلیس را چه کنم؟ امروز چهارشنبه است. باید به آنجا هم سری بزنم. قرار است دخترم به‌دنبال من بیاید و مرا به آنجا ببرد. _ تصور می‌کردم که جشن امروز موقوف شده است. راستی که تمام این جشن‌ها و آتش‌بازی‌ها بی‌مزه و تحمل‌ناپذیر شده است. شاهزاده که مثل ساعت کوک‌شده بی‌اختیار سخنانی را می‌گفت که حتی میل نداشت دیگران آن را باور کنند، طبق عادت خود گفت: اگر می‌دانستند که میل شما این است حتما جشن را موقوف می‌ساختند.