آناتومی و فیزیولوژی انسان (هولز) 2

عملکرد حیاتی تبادل گازها، مواد غذایی و محصولات فرعی متابولیکی بین خون و مایع بافتی مجاور سلول های بدن در مویرگ ها رخ می دهد. مواد بیوشیمیایی مبادله شده توسط انتشار تصفیه و اسمز از میان مویرگ عبور می کنند. انتشار مهم ترین وسیله انتقال است. از آنجا که خون ورودی به مویرگ های معین غلظت بالایی از اکسیژن و مواد غذایی زیادی را همراه دارد، این مواد از طریق دیواره های مویرگی انتشار یافته و وارد مایع بافتی می شوند. معمولا غلظت دی اکسیدکربن و سایر مواد زائد در بافت ها بیش تر است و این نوع مواد زائد گرایش به انتشار به درون خون مویرگی دارند. مسیری که این مواد دنبال می کنند، در درجه اول به قابلیت حل آن ها در لیپیدها بستگی دارد. مواد محلول در لیپید از قبیل اکسیژن، دی اکسیدکربن و اسیدهای چرب می توانند از بیش تر نواحی غشاهای سلول، که دیواره مویرگ ها را می سازند، انتشار یابند. پروتئین های پلاسما معمولا در خون باقی می مانند، زیرا در بخش های لیپید غشاهای سلول اندوتلیال قابل حل نبوده و برای انتشار از طریق منافذ غشا یا دهانه های شکاف مانند بین سلول های اندوتلیال بیش تر مویرگ ها که بسیار بزرگ اند عبور داده می شوند. در تصفیه، فشار هیدرواستاتیک مولکول ها را از میان غشا می راند. در مویرگ ها فشار خون ایجاد شده در زمان انقباض دیواره های بطن منجر به ایجاد نیرویی برای تصفیه می شود. فشار خون، همچنین، خون را از میان سرخرگ ها و سرخرگچه ها حرکت می دهد. هرچه فاصله از قلب افزایش می یابد، این فشار کم تر می شود؛ دلیل آن اصطکاک (مقاومت محیطی) بین خون و دیواره های رگ است. به همین دلیل فشار خون در سرخرگ ها بیش تر از سرخرگچه ها و در سرخرگچه ها بیش از مویرگ هاست. همچنین این فشار در انتهای سرخرگچه ای یک مویرگ بیش تر از انتهای سیاهرگچه ای است.