از کتاب تا زیستن: وقتی اسطورهی چمن سبز کتابخوان شد: پنج کتاب پیشنهادی مارکوس راشفورد برای رشد شخصی و الهام
مارکوس راشفورد فقط بهخاطر گلهایش شناخته نمیشود، بلکه بهعنوان نماد تعهد اجتماعی، تلاش و آگاهی فرهنگی نیز شهرت دارد. او در سال 1997، در شهر منچستر به دنیا آمد و از کودکی در محلهای فقیر بزرگ شد. استعداد فوتبالیاش باعث شد از هفت سالگی به آکادمی منچستر یونایتد بپیوندد و بعدها به یکی از چهرههای کلیدی این باشگاه تبدیل شود؛ اما آنچه راشفورد را از بسیاری از همنسلانش متمایز میکند، نهفقط مهارت در زمین فوتبال، بلکه عمق نگاه انسانیاش است.
او در کنار فوتبال، فعالیتهای گستردهای برای حمایت از کودکان محروم انجام داده و در دوران همهگیری کرونا، با کمپینی ملی توانست دولت بریتانیا را متقاعد کند تا به توزیع وعدههای غذایی رایگان برای دانشآموزان نیازمند ادامه دهد. در سال 2020، درحالیکه فقط 23 سال داشت، عنوان MBE (نشان امپراتوری بریتانیا) را بهخاطر خدمات اجتماعی دریافت کرد. راشفورد بهخوبی درک کرده که شهرت، اگر با آگاهی و دانش همراه نباشد، دوام ندارد. او خود میگوید: «خواندن، دید من را به زندگی تغییر داد. هر صفحهای که ورق میزدم، بخشی از ذهنم بیدار میشد که قبلاً خاموش بود.»
مارکوس راشفورد
از همین علاقه و تجربه بود که او «باشگاه کتاب مارکوس راشفورد» را پایهگذاری کرد؛ حرکتی فرهنگی برای تشویق کودکان کمبرخوردار به مطالعه. راشفورد بر این باور است که کتاب میتواند همانقدر الهامبخش باشد که فوتبال، اگر نه بیشتر.
در اینجا، پنج کتابی را که خود او بهعنوان آثار محبوب و الهامبخش معرفی کرده است معرفی میکنیم؛ کتابهایی که بازتابی از ذهنیت، مسیر و فلسفهی زندگیاش هستند.
کتاب محمدعلی شدن
1. «محمدعلی شدن» نوشتهی جیمز پترسون و کوآم الکساندر
کتابی که در صدر فهرست علاقهمندیهای راشفورد قرار دارد، زندگینامهی دوران نوجوانی محمدعلی است؛ همان پسربچهی سیاهپوستی از لوئیزویل امریکا که بعدها تبدیل به بزرگترین بوکسور تاریخ شد. این اثر به شیوهای ترکیبی از نثر، شعر و روایت داستانی نوشته شده و جوانی محمدعلی را پیش از شهرت به تصویر میکشد.
برای راشفورد، محمدعلی فقط یک قهرمان ورزشی نیست، بلکه نمادی از «جنگیدن با نابرابری» است. او در مصاحبهای گفته بود که مسیر علی به او یاد داده: «میشود از زمین تمرین تا تغییر جهان پیش رفت؛ اگر ایمان داشته باشی و مطالعه کنی.» این کتاب برایش یادآور قدرت ذهن و شجاعت دربرابر تبعیض است.
در سطح تحلیلی، «محمدعلی شدن» اثری است دربارهی شکلگیری شخصیت قهرمانان؛ اینکه چگونه شکستها، ترسها و حتی تمسخر دیگران میتواند نیرویی برای رشد شود. خواننده در خلال صفحات، درمییابد که قهرمانان زاده نمیشوند؛ ساخته میشوند ـ درست همان چیزی که راشفورد با زندگی خود ثابت کرده است.
کتاب بردن: رقابت بیامان برای رسیدن به عظمت
2. «بردن: رقابت بیامان برای رسیدن به عظمت» نوشتهی تیم اس گروور
این کتاب، اثری است دربارهی ذهنیت پیروزی و مرزهای بین موفقیت و وسواس. نویسندهی کتاب، تیم گروور، مربی افسانهای مایکل جردن و کوبی برایانت بوده و از درون ذهن بزرگترین برندگان تاریخ ورزش حرف میزند.
راشفورد که خود تجربهی افت و خیزهای فراوانی در فوتبال داشته، این کتاب را بهعنوان اثری میداند که به او یاد داده چگونه از درون بحرانها عبور کند. «بردن» تأکید میکند که برنده شدن فقط نتیجهی مسابقه نیست، بلکه سبک زندگی است؛ ترکیبی از انضباط، تمرکز و ایمان به هدف.
تحلیل این انتخاب روشن است: در جهانی که شکستها اغلب بر سر زبانها میافتد، این کتاب به راشفورد یادآور میشود که مسیر برندهها پر از ناکامی است. ذهن برنده نه از حذف اشتباه، بلکه از یادگیری مداوم ساخته میشود. به همین دلیل است که او این کتاب را به جوانانی پیشنهاد میکند که میخواهند خود را با معیارهای واقعی موفقیت بسنجند، نه با مقایسههای سطحی شبکههای اجتماعی.
کتاب تو یک قهرمانی: چگونه بهترین نسخهی خودتان باشید
3. «تو یک قهرمانی: چگونه بهترین نسخهی خودتان باشید» نوشتهی مارکوس راشفورد و کارل آنکا
شاید هیچ کتابی بهتر از این نتواند فلسفهی فکری و روحیهی انسانی مارکوس راشفورد را توضیح دهد. او این کتاب را به همراه روزنامهنگار کارل آنکا نوشته و هدفش این بوده که نوجوانان یاد بگیرند «قهرمانی در زندگی» به معنای مشهور بودن نیست، بلکه به معنای بهترینِ خود بودن است.
کتاب با زبانی صمیمی و قابلفهم، تجربههای راشفورد را از کودکی تا شهرت مرور میکند؛ از اضطراب امتحان و ترس از شکست گرفته تا مواجهه با نژادپرستی و فشارهای رسانهای. در هر فصل، او مفاهیمی مانند خودباوری، رؤیابافی، کار تیمی و انعطافپذیری را آموزش میدهد.
اهمیت این کتاب از دو جهت است: نخست اینکه خودش نویسندهی آن است، پس توصیهاش از دل تجربه میآید، نه از زبان تئوری. دوم اینکه تو یک قهرمانی نوعی بیانیهی تربیتی است؛ راشفورد درواقع به نسل جدید میگوید که برای رشد، باید خود را باور کنید، صدایتان را پیدا کنید و از اشتباه نترسید.
از منظر تحلیلی، این اثر را میتوان نقطهی آغاز سفر خواننده دانست ـ کتابی که ذهن را بیدار میکند تا بهدنبال بهتر شدن باشد. هرکس این کتاب را بخواند، درمییابد که قهرمان بودن نه به معنای کامل بودن، بلکه به معنای حرکت پیوسته است.
کتاب میتوانی انجامش دهی: چگونه تیمتان را پیدا کنید و تغییری ایجاد کنید
4. «میتوانی انجامش دهی: چگونه تیمتان را پیدا کنید و تغییری ایجاد کنید» نوشتهی مارکوس راشفورد و کارل آنکا
پس از موفقیت کتاب اول، راشفورد و آنکا تصمیم گرفتند گام دوم را بنویسند؛ کتابی که از فردیت فراتر میرود و به مفهوم تأثیر اجتماعی میپردازد. در «میتوانی انجامش دهی»، راشفورد به نوجوانان یاد میدهد که هیچ موفقیتی در خلأ رخ نمیدهد و هر دستاوردی نتیجهی همکاری، تیمسازی و همدلی است.
او از تجربههای خودش در کمپینهای خیریه و همکاری با مدارس و خیریهها میگوید و نشان میدهد که هرکس، صرفنظر از سن و موقعیتش، میتواند در بهبود جامعه نقشی داشته باشد.
از دید تحلیلی، این کتاب ادامهی طبیعی کتاب قبلی است. اگر تو یک قهرمانی دربارهی شناخت درونی بود، میتوانی انجامش دهی دربارهی اتصال بیرونی است ـ پلی میان من و ما. این دو کتاب با هم تصویری کامل از فلسفهی رشد راشفورد را ارائه میدهند: ابتدا باید خودت را بشناسی، سپس به دیگران کمک کنی تا بدرخشند.
به همین دلیل، راشفورد این کتاب را در صدر پیشنهادهایش برای جوانانی قرار داده که میخواهند از محدودهی رؤیا به مرحلهی عمل برسند. او در بخشی از مقدمه مینویسد: «من یاد گرفتم تغییر واقعی وقتی اتفاق میافتد که بفهمیم با هم قویتریم.»
کتاب قهرمانان:چگونه الهام را به عمل تبدیل کنیم
5. «قهرمانان: چگونه الهام را به عمل تبدیل کنیم» نوشتهی مارکوس راشفورد و کارل آنکا
سومین همکاری راشفورد با کارل آنکا، کتابی است که میتوان آن را بیانیهی الهام و الگوگیری دانست. در این اثر، راشفورد از قهرمانان شخصیاش سخن میگوید: محمدعلی، سر الکس فرگوسن، سرنا ویلیامز، بیانسه، نلسون ماندلا و چند چهرهی الهامبخش دیگر.
اما آنچه کتاب را از سطح زندگینامههای ساده فراتر میبرد، رویکرد تحلیلی آن است. راشفورد در هر فصل توضیح میدهد که از هریک از این شخصیتها چه درسی گرفته و چگونه آن درس را در زندگیاش به کار برده است؛ برای مثال، از محمدعلی «شجاعت در بیان حقیقت» را آموخته، از سرنا ویلیامز «پایداری دربرابر قضاوت» و از نلسون ماندلا «بخشش و بازسازی».
این کتاب، درواقع مسیر کامل رشد ذهنی راشفورد را به تصویر میکشد: از خودشناسی، به کنش اجتماعی و درنهایت، به یادگیری از قهرمانان بزرگ. او با این کتاب نشان میدهد که مطالعه فقط برای سرگرمی نیست، بلکه ابزاری برای تبدیل الهام به اقدام است.
از نظر تحلیلی، «قهرمانان» حلقهی نهایی فلسفهی اوست: اینکه هر انسانی، صرفنظر از جایگاه، میتواند از دیگران بیاموزد و الهام را به تغییر واقعی بدل کند.
