کلیدداران (نمایش نامه)

نمایشنامه‌ی «کلیدداران» نخستین اثر دراماتیک میلان کوندرا، نویسنده‌ی برجسته‌ی اهل چک، است که در سال ۱۹۶۱ به نگارش درآمده و در دل تاریخ پُرتلاطم اروپا، به‌ویژه دوران جنگ جهانی دوم و پس از آن، روایت می‌شود. این اثر، که در قالبی واقع‌گرایانه اما با لایه‌های نمادین و فلسفی سامان یافته، پیرامون مسئله‌ی هویت، حافظه‌ی تاریخی و پیوندهای خانوادگی در شرایط اضطراب‌زای سیاسی می‌گردد. داستان در شهری خیالی به نام فِساتین می‌گذرد؛ جایی که خانواده‌ای به‌ظاهر آرام -شامل مردی میان‌سال، همسر او، دخترخوانده‌شان آلفا، و داماد خانواده، ژرژ- با ورود زنی مرموز به نام وِرا، دستخوش تزلزلی بنیادین می‌شوند. این زن حامل رازهایی است که ریشه در همکاری‌های پنهانی با گِشتاپو دارد و گذشته‌ای خاموش را از پس پرده‌ی سکوت بیرون می‌کشد. نمایشنامه با دیالوگ‌هایی سرشار از تنش‌های روان‌شناختی، تضادهای اخلاقی، و بازنمایی قدرت در روابط خانوادگی، مرز میان مسئولیت فردی و سرنوشت جمعی را می‌کاود. ژرژ، نماد بی‌ریشگی و بی‌اعتقادی، و ورا، نماد حافظه‌ی سرکوب‌شده، در تقابل با سنت و فراموشی‌ای که خانواده بدان پناه برده‌اند، نمایشی از حقیقت و خیانت را رقم می‌زنند. نشر قطره این اثر را با ترجمه‌ی نفیسه موسوی در اختیار مخاطبان فارسی‌زبان نهاده و به‌واسطه‌ی آن، دریچه‌ای گشوده است به یکی از زوایای کمتر دیده‌شده‌ی اندیشه و قلم کوندرا؛ جایی که کلیدداران نه صرفا نگهبانان خانه، که نگهبانان معنای زندگی در جهانی متزلزل‌اند.