هفت آزمایش با دین (تحلیلی بر هفت آزمایش روان شناختی دین)

کتاب آزمایش با دین به بررسی علمی باورهای دینی و روحانی از منظر روان‌شناسی تجربی می‌پردازد. این کتاب با نگاهی میان‌رشته‌ای، تلاش می‌کند به پرسش‌های دیرینه‌ای مانند منشأ باور به خداوند، نقش ترس از مرگ در شکل‌گیری اعتقادات، یا چگونگی درک کودکان از مفاهیم روحانی پاسخ دهد. جانگ با مرور آزمایش‌های روان‌شناختی در کشورهای مختلف (از چین و هند تا برزیل و آمریکا)، هم نقاط قوت و هم محدودیت‌های این مطالعات را تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه ذهن انسان به‌سمت ایده‌های دینی گرایش دارد. یکی از جنبه‌های جذاب کتاب، تمرکز آن بر فرایند علمیِ مطالعه‌ی دین است. جانگ به‌جای ارائه‌ی نتایج قطعی، خواننده را به پشت صحنه‌ی آزمایشگاه‌های روان‌شناسی می‌برد و نشان می‌دهد که چگونه پژوهشگران با تردیدها و چالش‌های روش‌شناختی روبه‌رو می‌شوند. برای مثال، او به نقد مطالعاتی می‌پردازد که ادعا می‌کنند «تفکر تحلیلی» موجب بی‌دینی می‌شود یا اینکه کودکان به‌طور ذاتی خداباور هستند. این رویکرد انتقادی به خواننده کمک می‌کند تا درک بهتری از پیچیدگی‌های علوم تجربی در مطالعه‌ی پدیده‌های معنوی پیدا کند. کتاب با زبانی ساده و مثال‌های ملموس نوشته شده و برای مخاطبان عمومی و دانشگاهی جذاب است. منتقدان آن را ترکیبی از روایت داستان‌گونه و تحلیل علمی دانسته‌اند که هم برای دانشجویان روان‌شناسی مفید است و هم برای علاقه‌مندان به گفت‌وگوی علم و دین. جانگ در نهایت نتیجه می‌گیرد که آزمایش‌های روان‌شناختی درباره‌ی دین، بیش از آنکه حقایق مطلق را آشکار کنند، پنجره‌ای به‌سوی تمایلات ذهنی بشر می‌گشایند.