اگر شبی از شب های زمستان مسافری

این کتابی است که در حقیقت از اشتیاق خواندن زاده شده است. من با اندیشیدن به کتاب‌هایی که دلم می‌خواست بخوانم شروع به نوشتن کردم و با خود گفتم: بهترین وسیله‌ی داشتن چنین کتاب‌هایی این است که خود آدم آن‌ها را بنویسد، نه یکی، بلکه ده‌تا، یکی به‌دنبال دیگری و همه در یک کتاب. چنین است نقشه‌ی جاه‌طلبانه‌ی نگارش که به گفته‌ی خود کالوینو در اگر شبی از شب‌های زمستان مسافری عملی شده است. در واقع این رمانِ رمان‌ها ده سرآغاز پیشنهاد می‌کند که هرکدام ده صفحه‌ای ادامه می‌یابد و قطع می‌شود و با مطالعه‌ی مجموع این داستان‌های ناتمام مطالعه‌ی دیگری (کامل و حتی با پایانی خوش) انجام می‌گیرد که عملا یازدهمین داستان است و این‌ بار داستانی عشقی بین مرد خواننده و لودمیلا زن خواننده، که علاقه‌ی شدیدشان به رمان‌ها، پژوهش مشترک‌شان، برخوردهای تصادفی‌شان و ناکامی‌هایشان در موضوع همه‌ی این داستان‌های ناتمام آن دو را به‌هم نزدیک کرده است. ده فصل اول ده نوعِ رایجِ رمان معاصر دنیا را نشان می‌دهند: از رمان «ذهنی» گرفته تا رمان «عاشقانه‌ی مبتذل»، همچنین رمان‌های «تاریخی» و «سیاسی» و غیره. این رمان همچنین تفکری است درباره‌ی مطالعه و سازوکارهایی که مطالعه برپایه‌ی آن‌ها صورت می‌گیرد.