نبوت و ولایت از دیدگاه ابن عربی

کتاب نبوت و ولایت از دیدگاه ابن‌عربی یکی از آثار برجسته‌ی محقق فرانسوی میشل (علی) شوتکیویچ (۲۰۲۰ - ۱۹۲۹) است که نخستین‌بار در سال ۱۹۸۶ منتشر شد. این کتاب اثر محققانه‌ی دست اولی است در بررسی تاریخی و تشریح یکی از مهم‌ترین مفاهیم در قلمرو عرفان و تصوف، یعنی مفهوم «ولایت» و ابعاد مختلف آن به‌ویژه موضوع «ختم ولایت» و ارتباط آن با «نبوت» از دیدگاه ابن‌عربی. مزیت چشمگیر و منحصربه‌فرد کتاب همانا ارائه‌ی تصویری کاملا انسانی از ولی است، انسانی که دارای احساس و عواطف است، عشق می‌ورزد و در بالاترین مراتب قُرب قلبش برای کودک تبدارش پاره‌پاره می‌شود. شوتکیویچ برای نخستین‌بار جانب انسانی شخصیت ولی را برجسته می‌کند و در روشنایی قرار می‌دهد، حال آنکه همه‌ی کسانی که پیش از او درباره‌ی ولی و جایگاه والای او بحث و تحقیق کرده‌اند عمدتا بر جانب الوهی شخصیت ولی و آنچه او را از عالم بشری جدا می‌کند تمرکز کرده‌اند و داشتن هرگونه احساسات و عواطف بشری را برای او مایه‌ی نقص و تعلق و لاجرم سقوط از مرتبه‌ی ولایت شمرده‌اند. اما چنان‌که نویسنده در جای‌جای کتاب تأکید می‌کند ولایت همان مقام قربت است و ولی هم قرب به حق دارد و هم قرب به خلق، قُرب به انسان، زیراکه ولی تابع و وارث انبیاست و انبیا هم قرب به حق داشتند و هم قُرب به خلق.