جامعه شناسی میشل فوکو

قدرت ،دانش ایجاد میکند . قدرت و دانش مستقیماً بر یکدیگر دلالت دارند . به نظر فوکو دانایی از یک نقطه شروع نمی شود تا در آن قدرت خاتمه یابد ،بلکه دانش و قدرت ذاتاً با هم آمیخته اند . اعمال قدرت از دانش استفاده می کند و آن را تعمیم می دهد و در مقابل ،دانش مقارن است با تأثیرات معین قدرت . خلاصه اینکه هیچ قدرتی بدون دانش و هیچ دانشی بدون قدرت وجود ندارد .
فوکو تحت تأثیر نیچه می خواهد بداند که چگونه آدمها از طریق تولید دانش برخود ودیگران تسلط می یابند . او دانش را ایجادکننده قدرت می داند ،بدین ترتیب که نخست از انسانها موجودات شناسایی می سازد و سپس برهمین شناساها تسلط پیدا می کند .وی از خصلت سلسله مراتبی دانش ،انتقاد می کند .
از آنجا که بلندپایه ترین صورت های دانش ( علوم ) بیشترین قدرت را دارند آماج شدیدترین انتقادهای فوکو قرار می گیرند . فوکو به بررسی فنون و تکنولوژی هایی که از دانش ( به ویژه دانش علمی ) برمی خیزند علاقه مند است و می خواهد بداند که نهادهای گوناگون چگونه از این تکنولوژیها برای اعمال قدرت بر مردم استفاده می کنند .
گرچه فوکو دانش را بی ارتباط با قدرت نمی داند اما در این میان هیچ توطئه ای را از سوی اعضای نخبه جامعه تشخیص نمی دهد . یک چنین توطئه ای دلالت بر وجود کنشگران آگاه می کند ،حال آنکه فوکو بیشتر در صدد آن است که روابط ساختاری به ویژه میان قدرت و دانش را باز شناسد . فوکو در سراسر تاریخ از توحش ابتدایی گرفته تا انسانیت جدیدتری که مبتنی بر نظامهای معرفتی پیچیده تری است هیچ پیشرفتی را نمی بیند .
او تاریخ را چرخش متوالی از یک نظام سلطه ( مبتنی بر دانش ) به نظام سلطه دیگر می انگارد . وی معتقد است که قدرت مبتنی بر دانش همیشه با معارضه رو به رو است و پیوسته در برابر آن مقاومت دیده می شود