پترزبورگ

رمان پترزبورگ اوج موفقیت آندری بیه لی است. او که از پیشگامان نسل دوم سمبولیسم روسیه به شمار می‌رود، در به‌کارگیری استعاره‌ها و نثر چنان نوآورانه ظاهر می‌شود که در رده‌ی بزرگان جنبش فوتوریسم جای می‌گیرد. بیه لی در پترزبورگ کلافگی بیمارگونه‌اش از دنیایی چنان ساختارگرایانه را که دیگر به یک هزارتو شباهت دارد به تصویر می‌کشد. ناباکوف با قراردادن رمان پترزبورگ در کنار اولیس جویس، مسخ کافکا و در جستجوی زمان ازدست‌رفته‌ی پروست، آن را «یکی از چهار شاهکار بزرگ نثر قرن بیستم» می‌داند. «پترزبورگ» آینه‌ای است از سن پترزبورگ اواخر قرن نوزدهم در هجمه‌ی اختناق و بوروکراسی کشنده‌ی تزاری، سنت‌های ارتجاعی و ضدعقلانی و دست‌وپازدن بیهوده برای گذر به سوی توسعه. بیه لی این‌همه را چنان کلاف سردرگمی می‌یابد که دچار جنونش می‌کند و در رمان خود آن را با تمام وجوهش باز می‌نماید، آن‌طور که به قول مارشال برمن، این رمان را می‌توان به‌مثابه‌ی نوعی نقشه‌ی چهاربعدی سن پترزبورگ دانست؛ با حضور همه‌ی اشباحی که بر فراز آن پرسه می‌زنند؛ از پطر کبیر و جانشینانش تا پوشکین، گوگول، آناکارنینا و راسکولنیکف، همه و همه نه‌تنها ذهن شخصیت‌های بیه لی را تسخیر می‌کنند، بلکه عملا در خیابان‌های شهر او به‌صورت مادی تجسم می‌یابند. پترزبورگ اثر آندره بیه لی، به ترجمه‌ی افتخار نبوی نژاد، همراه با پژوهشی ارزنده در یکصدوپنجاه صفحه به قلم ژ. نیوا - مورخ و متخصص ادبیات روس - منتشر شد.