اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان (از فارابی تا ابن خلدون)

تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام و اندیشه‌ی اجتماعی متفکران مسلمان، دو مقوله‌ای است که با تحقیق در آن‌ها می‌توان نظام فکری امت اسلامی را در دو سطح «جامعه» و «نخبگان» تصویر کرد. باآنکه زمینه‌ی پیدایش تفکر جامعه‌شناختی در سرزمین‌های اسلامی پیش از سرزمین غرب فراهم بوده است، اما اندیشه‌ی اجتماعی در اسلام کمتر به‌صورت نظام‌مند مطرح شده است.
کتاب حاضر با هدف رفع این نقص تألیف شده و مؤلف در آن کوشیده است تا مبانی و اصول اندیشه‌ی متفکران مسلمان را از چند طریق و از دل آثار به‌جامانده از آن متفکران نظام دهد.
تاریخ‌نگاری در نزد مسلمانان، روش‌های تحقیق متفکران مسلمان و بررسی فرهنگی آنان (سفرنامه‌ها و مطالعات فرهنگی) ازجمله آن طرق هستند. اندیشه‌های اجتماعی ابونصر فارابی و ابوریحان بیرونی و امام محمد غزالی و ابن‌خلدون نیز، که نماینده متفکران مسلمان در حوزه‌ی اندیشه‌ی اجتماعی‌اند، در این کتاب نقد و تفسیر شده است.
دو عنوان «تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام» و «اندیشه‌ی اجتماعی متفکران مسلمان» در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی جزو واحدهای درسی دوره‌های لیسانس و فوق‌لیسانس رشته‌ی علوم‌اجتماعی قرار گرفته است. در نخستین گام این سوال مطرح می‌شود که آیا این عناوین درسی به اعتبار خاص اجتماعی و در چهارچوب یافتن مناسب‌ترین راه‌حل‌ها برای مسائل اجتماعی کشورمان موضوعیت دارند؟ و اینکه بدون ملاحظه‌ی شرایط خاص پس از انقلاب اسلامی در ایران، همچنان به لحاظ نظری و علمی جایگاهی برای این مباحث وجود داشته است؟
کتاب حاضر در جهت پاسخگویی به دو سوال فوق تنظیم شده است. ابتدا در این کتاب سعی شده است، ضرورت‌های پرداختن به این موضوع و دیدگاه‌های مطرح در این زمینه بیان شوند. و سپس ضعف و قوت‌ها و تنگناهای موجود در اندیشه‌ی متفکران مسلمان مورد بررسی قرار گیرند. در ادامه اصول، ویژگی‌ها و مشخصات اندیشه‌ی اجتماعی مسلمانان ارائه شده و در پایان آراء و نظریات بعضی از متفکران مسلمان در دوره‌ی گذشته از قبیل فارابی، بیرونی، مسعودی، ابن‌بطوطه، غزالی طوسی و ابن‌خلدون بیان شده است.