فرهنگ نامه اندیشه اجتماعی مدرن

فرهنگ‌نامه‌ى اندیشه‌ى اجتماعى سده‌ى بیستم به حکم ضرورت باید گستره‌اى بسیار فراخ را دربرگیرد: از علوم اجتماعى تا فلسفه، نظریه‌ها و آموزه‌هاى سیاسى، اندیشه‌ها و جنبش‌هاى فرهنگى، و تأثیر و نفوذ علوم طبیعى را نیز. در فراهم آوردن کتاب حاضر کوشیده‌ایم با ترتیب دادن مدخل‌هایى در سه مضمون این زمینه‌ى گسترده را دربرگیریم: نخست، مفهوم‌هاى اصلى که در اندیشه‌ى اجتماعى جلوه‌گر مى‌شوند؛ دوم، مکتب‌ها و جنبش‌هاى اصلى اندیشه؛ و سوم، آن دسته از نهادها و سازمان‌هایى که یا موضوع‌هاى مهم تحلیل اجتماعى بوده‌اند یا خود آموزه‌ها و اندیشه‌هاى مهمى پدید آورده‌اند.
بخش اعظم این فرهنگ‌نامه وقف مجموعه‌ى ویژه‌اى از اندیشه‌ها شده است که در این سده تأثیرگذار بوده‌اند : علوم اجتماعى، مکتب‌هاى فلسفى، آموزه‌هاى سیاسى و سبک‌هاى متمایز هنر و ادبیات. در هریک از این موردها، هر مدخل کلى مفصل را مدخل‌هاى دیگرى تکمیل مى‌کنند که جنبه‌هاى خاص اندیشه‌ها و نظریه‌هاى مورد بحث را بسط و گسترش مى‌دهند. بدین‌گونه، براى نمونه، مدخل مربوط به اقتصاد در مدخل‌هایى درباره‌ى مکتب‌ها و مفهوم‌هاى گوناگونى که در اندیشه‌ى اقتصادى سر برآورده‌اند بسط و پرورش بیشترى مى‌یابند، و به همین سیاق مدخل مربوط به مارکسیسم را مدخل‌هایى درباره‌ى شکل‌هاى گوناگونى که این مجموعه‌ى نظریه و آموزه به خود گرفته است تکمیل مى‌کنند. در واقع، همه‌ى قلمروهاى اصلى اندیشه‌ى اجتماعى از لحاظ تاریخى بسط یافته و فزونى گرفته است، و نیّت ما چنان بوده است که این جنبه‌ى تاریخى را، که دامنه‌ى آن در بسیارى از موردها به اندیشه‌هاى سده‌هاى پیشین کشیده مى‌شود، در کار خود بگنجانیم.