کیمیاگران صحنه (آزمایشگاه های تئاتر در اروپا)

پیش‌گامان در هر حوزه‌و رشته‌ای راه می‌گشایند و رهروان را طریق می‌نمایند. استادان بزرگ تئاتر نیز درختِ تناور این هنر را مراقبان‌اند تا دیگران به میوه‌ها برسند. این کیمیاگران زحمتِ خود می‌دارند و راحت ما هدف آن‌هاست. کتاب کیمیاگرانِ صحنه یک‌بار دیگر نشان می‌دهد که تئاتر صرفا جمع شدنِ چند نفر و آماده کردن کاری برای اجرا نیست و وجوه دیگری نیز دارد که بسا از رویدادِ شگفت‌انگیز و سرگرمی‌ساز، کارسازترند. هرچند این رویداد به‌تنهایی نیز انسان‌ساز است. کتاب می‌گوید تاریخ تئاترِ قرن بیستم فقط تاریخ اجرا‌ها نیست، کافی است که عنوان هر کتاب تاریخی را با گزارش‌های آن دوره مقایسه کنیم تا ببینیم تاریخ‌نگاران چه بخش بزرگی از این کوهِ یخ را نادیده گرفته‌اند. آپیا، فوکس، استانیسلاوسکی، راینهارت، میرهولد، کوپو، این‌ها هنرمندانی هستند که با کارها و بوطیقا‌های خود، که صرفا نمی‌توان آن‌ها را به یک یا چند اجرا محدود کرد، تبدیل به تاریخ تئاتر قرن بیستم شده‌اند. چه چیزی در این آزمایشگاه‌ها آماجِ جستجوست؟ به‌یک کلام: پرورشِ انسان. اینکه بداند کیست، کجاست، و آمدن و رفتن او را چه غایت و منظوری است. اینکه بداند تواناست و بتواند توانایی‌های خود را گسترش دهد. که بداند بی‌عشق و خرد، علف‌هرزی است در دست‌های بادِ بنیان‌کن. شینو درنهایت با تأکید بر بعدِ پژوهشی و آزمایشگاهی کار می‌نویسد این بُعد به تئاتر کاربرد و هدفی نو بخشیده و آن را قادر ساخته که به‌مثابه جایی برای رشد درونی یا سیاسی، محلی برای تعالی، و یا صرفا محلی برای بیان شرافتِ اخلاقی و جنسیتی و ارزشی برای فردِ کننده‌ی‌کار دیده شود.