درس زندگی (گزیده قابوس نامه)،(از میراث ادب فارسی 7)

کتاب «درس زندگی» گزیده‌ای از قابوس‌نامه، تالیف امیر عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر است که توسط دکتر غلامحسین یوسفی، نویسنده و استاد برجسته‌ی ادبیات فارسی تدوین شده است. قابوس‌نامه کتابی است پندگونه در آیین زندگی که در سال 475 قمری توسط امیر عنصرالمعالی نگاشته شده، ولی دکتر عبدالمجید بدوی به‌دلایلی سال تالیف آن را میان 457 - 462 هجری قمری می‌داند. این کتاب مکرر به‌چاپ رسیده، ازجمله در ایران چندین بار منتشر شده که چاپ پنجم توسط استاد سعید نفیسی به‌سال 1312 و چاپ ششم به‌اهتمام دکتر عبدالمجید بدوی در تهران به سال 1335 است و همچنین در انگلستان جزو انتشارات اوقاف گیب به ‌اهتمام «روبن لوی» به سال 1951 منتشر شده و نیز چند بار در هند انتشار یافته‌ است. اما بهترین تصحیح قابوس‌نامه به کوشش غلامحسین یوسفی در سال 1345 منتشر شده‌است. نام قابوس‌نامه از نام مولف که در تواریخ به‌نام قابوس دوم معروف است، گرفته‌شده است. وی این کتاب را به‌نام فرزندش گیلان‌شاه در 44 فصل نوشته، به‌این قصد که اگر وی پس از او حکومت را حفظ کند یا به‌رتق‌وفتق کارهای دیگر بپردازد، بداند چگونه وظایف خود را انجام دهد و همچنین به‌منظور تربیت فرزند، رسوم لشکرکشی، مملکت‌داری، آداب اجتماعی و دانش و فنون متداول را مورد بحث قرار داده‌است. سبک نگارش کتاب، نثر مرسل یا همان نثر ساده و بی‌پیرایه‌ی معمول قرن‌های چهارم و پنجم هجری قمری به سبک بلعمی و بیهقی است.