تفکر نامتناهی (حقیقت و بازگشت به فلسفه)

«عدالت» کمه ای فلسفی است؛ دست کم به شرطی که، چنانکه باید، دلالت های حقوقی آن را کنار بگذاریم و نگذاریم عدالت ملک مطلق مقامات قضایی و نیروهای انتظامی و پلیس بماند. با این حال، این کلمه فلسفی ماهیتی مشروط دارد. مشروط است به اتفاق های سیاسی. آخر، فلسفه می داند که قادر نیست به حقیقت هایی که بر وجودشان شهادت می دهد صورتی واقعی در جهان بخشد. حتی افلاطون این را می داند که گرچه برای تحقق عدالت شاید چاره ای جز حاکم شدن فیلسوف نداشته باشیم، خود امکان وجود چنین حاکم مطلق العنانی در اختیار فلسفه نیست. امکان حاکم شدن فیلسوف مشروط به شروط سیاسی است؛ و این شروط تا همیشه لازم می مانند. در قاموس ما «عدالت» نامی است که فلسفه بر حقیقت ممکن گرایشی سیاسی می گذارد. اکثر گرایش های سیاسی در عالم واقع هیچ نسبتی با حقیقت ندارند. این را می دانیم. جریان های سیاسی غالبا آمیزه نفرت آور تشکل یافته ای از قدرت و عقاید عمومی اند. طرز فکری که مایه جنبش این جریان هاست بر مدار جماعت های قبیله وار و گروه های فشار می گردد، بر مدار نیهیلیسمی که کنشی جز انتخابات نمی شناسد و رقابت کور میان گروه ها و دسته های مختلف جامعه. فلسفه درباره سیاستی از این جنس حرفی برای گفتن ندارد؛ زیرا فلسفه کاری جز فکر کردن به خود تفکر ندارد، در حالی که این جریان ها به وضوح با تفکر بیگانه اند، اصلا فکر نمی کنند. یگانه عنصر ذهنی که برای جریان هایی از این قبیل اهمیت دارد عنصر منفعت است. تاریخ را که در نظر آوریم، بوده اند جریان ها و گرایش هایی سیاسی که پیوندی، بالفعل یا بالقوه، با نوعی حقیقت داشته اند، حقیقتی مربوط به نفس زندگی جمعی آدم ها. این کوشش ها نادر و در اغلب موارد کوتاه بوده اند، ولی فقط همین کوشش های نادر می توانند یکی از شرط های تفکر فلسفی باشند.