میان دو آتش:حقیقت،جاه طلبی و سازش در روسیه دوره پوتین (نگاه تاریخی-سیاسی 3)

بسیاری از شهروندان شوروی از ‏یک سو از روی ترس و از‏ سوی دیگر با درایت و فراستشان توانسته بودند به نحوی خود را به دولتی که بر آنها حکم می‏راند پیوند زنند؛ نهادی که احترام و اعتمادی به آن نداشتند، ولی قدرت غلبه بر آن یا امکان زندگی بدون آن برایشان متصور نبود. چنین روالی همان سازوکار بقا بود که در آن شهروندان و دولت همکاری ناخودآگاهانه‏ای داشتند و افراد آزادی فردی و تحقق نفسشان را به ‏نمایندگی از دولت سرکوب می‏کردند. «انسان شورایی» لوادا، که هم مدبر و منفعل بود و هم بی‏اعتماد و بی‏اعتنا، دریافته بود بازی شخصیِ خودش در زمین بازی نظام سیاسی بی‌دردسرتر است. جسارت شکلی از ایستادگی و مقاومت به‏ خود گرفته بود که در اصل منفعلانه بود. درست همان‏طور که سردبیر مجلۀ پرسش‏های فلسفه در مواجهه با لوادا عمل می‏کرد. او جوان و اندیشمندی نسبتا پیشرو بود که از انتشار آثار لوادا سر باز می‏زد و درعین‏حال اجازه نمی‏داد انتقاد و حمله‏هایی که به لوادا می‏شد نیز در مجله‏اش چاپ شود. به‏هر‏حال، سردبیر مجله به ‏قول خود وفا کرده بود و لوادا قدردانی اکراه‏آمیزی از او در دل داشت.