عقلانیت و آزادی

کتاب حاضر یکی از عمیق‌ترین و برجسته‌ترین کتاب‌ها در حوزه‌ی فلسفه و علوم اجتماعی است که تاکنون به رشته‌ی تحریر درآمده است. آمارتیا سن در این اثر با پیوند نظام‌مند عقلانیت و آزادی، نگاه متعارف به عقلانیت را به چالش کشیده و از آن عبور کرده است. او به آزادی به‌مثابه عقلانیت اجتماعی می‌نگرد. از دیدگاه سن، بین عقلانیت و آزادی ربط وثیقی وجود دارد و بدون فهم و درک عمیق یکی، دیگری را نمی‌توان فهمید. به بیان دیگر، آزادی به عقلانیت و عقلانیت به آزادی وابسته است، چون بدون داشتن آزادی، انتخاب عقلانی ممکن نیست. سن این دیدگاه را که عقلانیت فقط به‌دنبال حداکثرکردن نفع شخصی فرد است، رد می‌کند و می‌گوید این دیدگاهِ جزمی، حق عقل و عقلانیت را ادا نمی‌کند و اگر بر جنبه‌ی فرصتی آزادی تمرکز کنیم، مفهوم آزادی و عقلانیت می‌تواند ما را بسیار فراتر از نفع شخصی فرد رهمنون سازد.