احیای علوم سیاسی (گفتاری در پیشه سیاستگری)

نخستین پرسشی که در دانش سیاست تجویزی پیش می‌آید این است که آیا میان نوع نظام سیاسی یا شیوۀ حکومت در هر کشوری و بهزیستی مردم آن کشور رابطه‌ای هست، یا اینکه نوع نظام سیاسی از این حیث اهمیتی ندارد؟ بهزیستی مفهوم گسترده‌ای است که شامل سطح بالای تندرستی و شادزیستن و توزیع عادلانۀ دارایی و پاسداری از حقوق افراد و گروه‌های بزرگ و کوچک و پاسخگویی حاکمان به شهروندان و بسیاری نمایه‌های دیگر می‌شود. اصولا دولت‌ها چه از طریق انتخابات و چه از طریق انقلاب و براندازی یا کشورگشایی به قدرت برسند، به نام چنان آرمان‌ها و اهدافی حکومت می‌کنند. پاسخ به این پرسش بدیهی و مثبت است و عالم و عامی هر دو در این باره هم‌داستان‌اند. آشکار است که شیوۀ زندگی مردم در سایۀ مرام‌ها و نظام‌های سیاسی گوناگون یکسان نبوده است. ازاین‌رو مقایسه و مطالعۀ تطبیقی نظام‌های سیاسی، به‌ویژه از این حیث، معنا و اهمیت پیدا می‌کند. حتی اندیشمندانی که حکمت سیاسی کهن را وارونه ساختند و نظم و امنیت را غایت اصلی حکومت شمردند نیز بر اهمیت بهزیستی و عدالت و اخلاق، دست‌کم به‌منزلۀ ابزار و دستاویز، تأکید می‌گذاشتند.