گذار از عهد باستان به فئودالیسم

کتاب حاضر تمرینی است منسجم در جامعه‌شناسی تاریخی که قدمت ریشه‌های استبداد اروپایی را در مسیرهای متنوعی کندوکاو می‌کند که از جوامع متکی‌بر کاربرده‌های یونان باستان و روم تا فئودالیسم شکوفا طی شده بود. آندرسون در جریان این بررسی، قدرت تبیینی برداشت مارکسیستی از تاریخ را به اثبات می‌رساند و پالوده می‌سازد و در همان حال نوری روشنگر بر تاریخ یونان، روم، تهاجم اقوام ژرمنی، جامعه‌ی کوچ‌نشین و الگوهای متفاوت فئودالیسم در شمال، شرق و غرب و منطقه‌ی مدیترانه‌ای اروپا می‌افکند. مطالعه‌ی این اثر برجسته می‌تواند الگویی برای پژوهش عینی تاریخ یک کشور یا یک منطقه یا یک قاره باشد که بنیان‌هایش را بر سیر مادی تکوین، رشد و فروپاشی نهادهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن استوار می‌سازد، نه بر الگویی ذهنی و ازپیش‌ساخته مانند تاریخ اندیشه، بی‌ارتباط با سیر تکامل مادی آن. این کتاب پیش‌درآمدی است بر تحقیقی مفصل‌تر با عنوان تبارهای دولت استبدادی که جستارمایه‌اش بی‌درنگ ادامه‌ی اثر حاضر خواهد بود. این دو کتاب مستقیما در یکدیگر تنیده شده‌اند و در نهایت یک بحث را مطرح می‌کنند. رابطه‌ی بین این دو عصر باستان و فئودالیسم از سویی و استبداد از سوی دیگر در چشم‌انداز متعارف بیشتر تحلیل‌هایی که از آن‌ها می‌شود، بی‌درنگ آشکار نیست.