وقتی صحبت از نپال می‌شود، ذهن بسیاری از مردم جهان به‌سرعت به سمت قله‌های برفی هیمالیا، صعودهای جسورانه به اورست و معابد باستانی کاتماندو کشیده می‌شود. اما در میان این کوه‌ها و معابد، گنجینه‌ای فرهنگی و معنوی نهفته است که کمتر کسی در ابتدا تصور می‌کند: یک کتابفروشی.
اینجا یک کتابفروشی معمولی نیست، بلکه مکانی است که در گذر سال‌ها به نمادی از تبادل اندیشه، فرهنگ و معنویت بدل شده است. نام این مکان Pilgrims Book House است؛ کتابفروشی‌ای که از دهه‌ی 1980 تاکنون، پناهگاهی برای جهانگردان، کوهنوردان، پژوهشگران و عاشقان کتاب بوده و هنوز هم با تمام دشواری‌ها، به حیات خود ادامه می‌دهد. 
این کتابفروشی، در سال 1984 میلادی در قلب تپنده گردشگری کاتماندو، یعنی محله تامِل تأسیس شد. در آن دوران، نپال تازه به یکی از مقاصد اصلی گردشگران غربی و ماجراجویان شرقی بدل شده بود. هیپی‌ها، کوهنوردان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به معنویت شرقی، همگی به کاتماندو می‌آمدند.آن‌ها علاوه‌بر تجربه کوه‌ها و معابد، تشنه منابعی بودند که بتوانند فلسفه، دین، تاریخ و فرهنگ منطقه را بهتر درک کنند.

در چنین فضایی، راجان تولادهار و برادرش تصمیم گرفتند کتابفروشی‌ای بنا کنند که نه‌تنها محل خرید کتاب باشد، بلکه به پاتوقی برای تبادل اندیشه‌ها و ملاقات افراد از سراسر دنیا تبدیل شود. ایده‌ی آن‌ها از همان ابتدا روشن بود: «کتاب‌ها می‌توانند همان‌قدر که کوه‌ها الهام‌بخش‌اند، راهی برای جست‌وجوی درون و بیرون باشند.»
Pilgrims Book House از همان ابتدا چیزی فراتر از یک مغازه‌ی ساده بود. ساختمان آن چندطبقه داشت و هر طبقه به موضوعات متفاوتی اختصاص یافته بود. وقتی وارد می‌شدی، به جای نظم خشک فروشگاه‌های مدرن، با هزارتویی از قفسه‌های چوبی و راهروهای باریک روبه‌رو می‌شدی که پر از کتاب بودند. این حس که در میان دیوارهای کتابی گم شوی، بخشی از جذابیت آن بود.
دیوارها اغلب با پرچم‌های رنگارنگ دعا، نقاشی‌های بودایی و اشیای سنتی تزیین شده بودند. نور کم، بوی کاغذ کهنه و چوب قدیمی، محیطی می‌ساخت که بیشتر به معبدی برای کتاب شبیه بود تا یک فروشگاه تجاری. بسیاری از گردشگران خارجی وقتی وارد می‌شدند، احساس می‌کردند که به دنیایی دیگر قدم گذاشته‌اند.

یکی از جنبه‌های عجیب Pilgrims تنوع مشتریانش بود. اینجا همان‌قدر برای یک کوهنورد اروپایی جذاب بود که برای یک راهب بودایی یا دانشجوی نپالی. در قفسه‌های فلسفه، جهانگردانی را می‌شد دید که به دنبال پاسخ‌های معنوی بودند. در بخش کوهنوردی، صخره‌نوردانی که فردا قصد صعود داشتند، نقشه‌ها و کتاب‌های راهنما را ورق می‌زدند؛ حتی نویسندگان و هنرمندان بین‌المللی هم وقتی به نپال می‌آمدند، Pilgrims را از دست نمی‌دادند. این مکان به نوعی نقطه‌ی تلاقی فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف بود.
Pilgrims Book House تنها یک فروشگاه نبود، بلکه به مرکز فرهنگی کاتماندو تبدیل شد. جلسات شعرخوانی، سخنرانی‌های فلسفی، معرفی کتاب و نمایشگاه‌های عکس در آن برگزار می‌شد. برای جوانان نپالی، اینجا اولین جایی بود که می‌توانستند با نویسندگان خارجی دیدار کنند یا به منابعی دست یابند که در کتابخانه‌های عمومی وجود نداشت. 

یکی از نقاط عطف تاریخ این کتابفروشی، آتش‌سوزی مهیب سال 2013 بود. در این حادثه، بخش بزرگی از ساختمان و هزاران جلد کتاب کمیاب از بین رفت. برای بسیاری، این اتفاق به معنای پایان Pilgrims بود؛ اما صاحبان کتابفروشی و جامعه فرهنگی نپال تسلیم نشدند.
با کمک داوطلبان و دوستداران کتاب، Pilgrims دوباره در همان محله تامِل بازسازی شد. اگرچه بخشی از گنجینه کتاب‌هایش برای همیشه از دست رفت، اما روح کتابفروشی همچنان زنده ماند. امروز Pilgrims نماد استقامت و عشق به کتاب دربرابر نابودی است.
مسافرانی که به این کتابفروشی رفته‌اند، اغلب خاطراتی فراموش‌نشدنی روایت می‌کنند:
یک کوهنورد آلمانی نوشته است: «کتابی درباره‌ی نخستین صعود به آناپورنا خریدم. همان شب در چادری در کمپ بیس، آن را خواندم. انگار تاریخ کوهستان زنده شده بود.»

یک گردشگر ژاپنی گفته: «وقتی وارد شدم، بوی چوب کهنه و کاغذ مرطوب مثل معبدی مرا در بر گرفت. کتابی درباره‌ی ذن خریدم و حس کردم Pilgrims خودش یک تجربه مراقبه است.»
کتابفروشیِ Pilgrims Book House به ما یادآوری می‌کند که کتاب هنوز هم می‌تواند الهام‌بخش باشد؛ حتی در ارتفاعات هیمالیا.
اگر روزی به نپال سفر کنید، بازدید از Pilgrims تنها یک تجربه‌ی خرید کتاب نیست، بلکه سفری در دل فرهنگ، تاریخ و معنویت است. مکانی که نشان می‌دهد قدرت کلمات و اندیشه‌ها می‌تواند همان‌قدر شگفت‌انگیز باشد که عظمت کوه‌های هیمالیا.