زیستشناسی/ ژنتیک چگونه صفات ما را تعیین میکند
کتاب «زیستشناسی»، نوشتهی رنه فستر کراتس، از مجموعهی فور دامیز به همت انتشارات آوند دانش به چاپ رسیده است. زندگی در اطراف شماست؛ از میکروبهای نامرئی و گیاهان سبز گرفته تا حیوانات دیگری که زمین را با آنها سهیم هستید. علاوهبراین، این موجودات فقط در اطراف شما نیستند، بلکه با زندگی شما ارتباط تنگاتنگی دارند. گیاهان غذای شما را تولید و اکسیژن مورد نیازتان را فراهم میکنند؛ میکروبها مواد مرده را تجزیه و مواد موردنیاز همهی موجودات زنده را بازیافت میکنند؛ حشرات هم گردهافشانی گیاهانی را انجام میدهند که برای غذا به آنها متکی هستید. درنهایت، همهی موجودات زنده برای بقا به سایر موجودات زنده وابستهاند.
آنچه زیستشناسی را شگفتآور میکند، این است که به شما امکان میدهد پیوندهای موجودات زندهی جهان را کشف کنید و واقعاً بفهمید موجودات زنده آثار هنری هستند و ماشینها به هم پیوستهاند. موجودات میتوانند مانند گل وحشی کوهی، ظریف و مانند ملخ، کنجکاو یا مانند فیلی باشکوه، وحشتانگیز باشند. صرفنظر از گیاه یا حیوان یا میکروب، همهی موجوداتِ زنده قسمتهای کاری متعددی دارند که به عملکرد کل موجودات کمک میکند. آنها حرکت دارند و انرژی دریافت میکنند و از مواد اولیه استفاده میکنند و زباله میسازند؛ چه ارگانیسم تکسلولی سادهای باشند و چه انسانی پیچیده.
زیستشناسی کلیدی است برای کشف اسرار زندگی. با آن درمییابید که حتی موجودات تکسلولی نیز پیچیدگیهای خود را دارند؛ از ساختارهای منحصربهفردشان گرفته تا متابولیسمهای متنوعشان. زیستشناسی همچنین کمک میکند دریابید بدنتان ماشین معجزهآسایی است که در آن دستگاههای مختلف متعددی برای حرکت مواد، پشتیبانی از ساختار شما، فرستادن سیگنالها، دفاع در برابر مهاجمان و بهدستآوردن ماده و انرژی موردنیاز برای رشد شما، با هم کار میکنند.
زیستشناسی فور دامیز نگاهی میاندازد به ویژگیهای مشترک همهی موجودات زنده. همچنین نمای کلی مفاهیم و فرایندهای اساسی موجودات زنده را معرفی میکند. مهمترین نظرات زیستشناسی بررسی شده و درعینحال، به تنوع زندگی در زمین و مکان ما در آن نگاهی انداخته شده است.
قسمتی از کتاب زیستشناسی (فور دامیز):
حدود هزار سال قبل، رشد جمعیت انسانها پایدار و ثابت بود. غذا بهآسانی امروز در دسترس نبود. نه آنتیبیوتیکی برای دفاع از خود در برابر باکتریهای مهاجم وجود داشت، نه واکسنی علیه بیماریهای کشنده و نه آب شرب در دسترس بود. دوش وجود نداشت و مردم اغلب نمیتوانستند دستهایشان را بشویند. به این ترتیب، بیماریها بهآسانی شیوع پیدا میکرد. به همهی این عوامل، افزایش نرخ مرگومیر و کاهش نرخ تولد در جمعیت انسانی را نیز علاوه کنید.
در دویست سال گذشته، عوامل متعددی دستبهدست هم داده است تا رشد جمعیت انسانی دستخوش تغییراتی شود. تغییر در شیوههای کشاورزی، افزایش تولید محصولات غذایی در بسیاری از بخشهای جهان را در پی داشته است. از طرف دیگر، پیشرفت در زمینهی بهداشت و سلامت عمومی موجب کاهش مرگومیر ناشی از بیماریهای عمومی شد. بنابراین، نهتنها کودکان بیشتری به دنیا آمدند، بلکه بیشتر مردم پس از میانسالی توانستند در سلامت زندگی کنند و این دوران را پشت سر بگذرانند.
-جمعیت انسانی در ۴۰ سال گذشته بین سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۹۰، دو برابر شده است.
-در هر ثانیه، تقریباً ۴ نفر به دنیا میآیند.
-در پایان قرن بیستم، جمعیت دنیا از مرز ۶ میلیارد نفر عبور کرده است.
اگر رشد جمعیت انسانی با همین نرخ رشد فعلی ادامه داشته باشد، پیشبینی میشود در پایان قرن بیستویکم جمعیت جهان به ۹ تا ۱۲ میلیارد نفر برسد. یک لحظه تصور کنید که زندگی شما به چه صورت خواهد شد اگر جمعیت فعلی دنیا دو برابر شود؟ جمعیت مردمی که برای غذا خوردن به رستورانها میروند و جمعیت مردمی که رانندگی میکنند و به سینماها میروند، دو برابر میشود و البته جمعیت مردمی که به مسافرت و گردش میروند.
چقدر این سؤال دانشمندان میتواند ترسناک باشد که آیا زمین ظرفیت این همه انسان را دارد یا نه. ظرفیت نهایی زمین برای سکونت انسانها هنوز مشخص نیست. برخلاف دیگر گونهها، انسان با استفاده از فناوری میتواند این ظرفیت را بالا ببرد. در حال حاضر، دانشمندان تخمین میزنند که انسانها حدود ۲۵ درصد بهرهوری اولیهی زمین را مصرف میکنند. بهرهوری اولیه به معنای توانایی موجودات زنده مثل گیاهان برای تولید غذاست. انسانها همچنین حدود نصف آب شرب دنیا را مصرف میکنند. اگر انسانها به همین رویه ادامه دهند و منابع بیشتر و بیشتری را مصرف کنند، افزایش رقابت، بسیاری از گونهها را به مرز انقراض میکشاند.
زیستشناسی را محدثه رهبران، محمد شریفزاده و فرید حیدری ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۴۰۴ صفحهی وزیری با جلد نرم و قیمت ۳۲۰ هزار تومان چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.
