چینِ شی جین پنگ/ یک رهبر قوی پس از یک دههی ازدسترفته
کتابِ «چینِ شی جین پینگ؛ حیات شخصی و سیاسی» نوشتهی استیگ استنسلی و مارتی کیارگالتونگ به همت نشر پیله به چاپ رسیده است. داگنس نارینگسلیو روزنامهنگار نروژی این کتاب را آغازی بسیار خوب برای فهم تاریخ و سیاست چین در دورۀ شی و شناخت مردی میداند که هنوز اسرارآمیز مینماید. به اعتقاد او این کتاب اولین قدم برای ابهامزدایی از اوست. شی جین پینگ با عزم پولادین، راه خود را به سمت قدرت مطلق در داخل کشور باز کرده است، نقش چین را بهعنوان یک ابرقدرت جهانی تثبیت کرده و بهعمد به روایتهایی از زندگی خود دامن زده که به او شمایل اسطورهوار داده است. بسیاری، کیش شخصیتی که حول شی در حال شکلگیری است را با کیش شخصیت مائوم مقایسه میکنند و آن را هدفمند میدانند. بااینحال، از بسیاری جهات او همچون یک راز نگشوده است. شی شخصیت توداری دارد که بهجز حلقهی اطرافش آن هم بهسختی، کسی از افکار و برنامههایش مطلع نیست. استیگ استنسلی و مارته کیار گالتونگ میگویند برای فهم چین امروز، درک شخصیت شی ضروری است.
او کیست؟ چشمانداز او برای چین چیست؟ چگونه میتوان روند به قدرت رسیدنش را توضیح داد؟ تودهها چگونه او را فهم میکنند؟ اینها ازجمله سؤالاتی است که بهزعم نویسندگانش، انگیزهی نوشتن این کتاب شده است. نویسندگان، شی را همچون دریچهای میبینند که از طریق آن میتوانند به بررسی توسعهی سیاسی چین در دههی گذشته بپردازند و نوری بر درونیترین حلقههای سیاست در چین و رهبر اقتدارگرایش بتابانند.
کتاب به شکل خلاصه با پرداختن به زندگی خانوادگی و کودکی شی، تأثیر آن دوران را بر روند شکلگیری شخصیت و روحیات او در دورههای بعدی زندگیاش توضیح میدهد. مسیر به قدرت رسیدن شی را پلهپله روایت میکند و به شکلی موجز و ساده سیاست، اقتصاد و فرهنگ امروز چین را در پیوند با شی و تاریخ باستانی و معاصر این کشور شرح میدهد و تصویر نسبتاً شفاف و کاملی از چین امروز و مسیری که به سمت آینده میپیماید دربرابر دیدگان ما میگستراند.
در 1 ژوئیه 2021، شی جین پینگ یکصدمین سالگرد تأسیس حزب کمونیست چین را جشن گرفت. به مناسبتی بسیار نمادین، 70 هزار چینی با طراحی کامل دستگاه حزبی، پرچم قرمز پنج ستاره را به اهتزاز درآوردند و در میدان تیانآنمن در قلب پکن گرد هم آمدند. شی از پشت تریبون دروازه صلح بهشتی، ورودی اصلی شهر ممنوعه، همانجایی که مائو تسهتونگ آغاز جمهوری خلق چین را در 1 اکتبر 1949 اعلام کرده بود، دست تکان داد. شی کتوشلواری خاکستریرنگ، دقیقاً شبیه مائو، پوشیده بود و پایین پایش هم پرتره بزرگی از مائو با کتوشلواری به همان رنگ قرار داشت. این درحالی بود که دیگر رهبران همیشه کتوشلوار به سبک غربی میپوشیدند. در پایان مراسم، شی دست راست خود را بالا برد، ژستی دقیقاً مشابه میلیونها مجسمهی مائو که در همه جای چین یافت میشود. برای حاضران بیشک واضح بود که مائو و شی از یک جنساند.
قسمتی از کتاب چینِ شی جین پنگ:
شی در سخنرانی افتتاحیه کنگره حزب کمونیست در مقام دبیرکل در 15 نوامبر 2012، هشدار داد که فساد، ایمان چینیها به حزب و توسعه اقتصادی کشور را تضعیف میکند. او بهعنوان رئیس کمیسیون مرکزی بازرسی انضباطی که مسئول بررسی همهی موارد نقض قوانین حزبی، از جمله فساد است، بزرگترین کمپین چینی شی جین پینگ را از زمان انقلاب فرهنگی به راه انداخت. این اقدام برای مهار فساد و سوءاستفاده از قدرت و تقویت مشروعیت حزب ضروری بود. درعینحال شی از آن برای حذف رقبای سیاسی مزاحم استفاده کرده است. دامنهی کمپین گسترده بود. در اکتبر 2017، کمیسیون انضباطی آمار اولین سال کمپین را منتشر کرد. تقریباً 7/2 میلیون کارمند دولتی تحت بازجویی قرار گرفته بودند، 5/1 میلیون نفر تنبیه شده بودند و پرونده 58 هزار نفر هنوز در دادگاه تحت رسیدگی قرار داشت. در میان کسانی که مورد تحقیق قرار گرفتند، 440 مقام ارشد، یعنی رهبران عالیرتبه دولت حزبی و نیروهای مسلح بودند. همانطور که ارقام نشان میدهد، هم افرادی که شی از آنها به عنوان ببر (مقامات ارشد) یاد میکند و هم کسانی که او آنها را مگس مینامد، (مقامات رده پایین) در تیررس کمپین بودند. در 6 دسامبر، کمتر از یک ماه پس از سخنرانی شی جین پینگ در مراسم تحلیف، لی چونچنگ، معاون دبیر حزب در استان سیچوان و شهردار چنگدو، اولین ببری بود که شکار شد. لی بهعلت سوءاستفاده شغلی و مالی، طی 10 سالی که شهر را اداره میکرد، متهم و مجرم شناخته شد. در آن زمان، لیو نیمی از این شهر تاریخی را با بولدوزر تخریب کرده و آسمانخراشهای مدرن را به جایش برپا کرده بود. برای همین به او نام «لی ویرانگر شهر» داده بودند. مردی قدرتمند که کنترل تعدادی از رسانههای محلی و همچنین شرکتهای تجاری و توسعهی املاک را در دست داشت. او بهدلیل کارهای خلاف خود، به 13 سال زندان محکوم شد. سقوط لی نشانه چیزی بود که قرار بود اتفاق بیفتد ـ یعنی پرونده علیه ژو یونگ کانگ. در زمان او، لی از نردبان قدرت حزب بالا رفته بود، درحالیکه ژو دبیر حزب در سیچوان بود. ژو اکنون یکی از قدرتمندترین مردان چین بود. او عضو کمیتهی دائمی دفتر سیاسی و مسئول سیستم قضایی و دستگاه امنیتی بود. به واسطه موقعیتش، یک امپراتوری خصوصی برای خود ساخته بود. او که بهعنوان مشاور امنیتی چین شناخته میشد، یک شبکهی جامع از اطلاعات ارزشمند و حساس در مورد افراد مهم را کنترل میکرد. ژو به کمک دستگاه امنیتی علیه مخالفان سیاسی خود اقدام میکرد و با کنترل روابط رهبران شاخههای حزب، خود را به چهرهای نامحبوب بین الیتها بدل کرده بود. مطابق با مقررات آن زمان، ژو باید در سال 2012 بازنشسته میشد، اما ممکن بود همچنان از طریق مردی که انتظار میرفت جایگزین او شود یعنی بو شیلای، نفوذ خود را حفظ کند.