
معرفی کتاب: الفبای دموکراسی
«الفبای دموکراسی» کتابی است نوشتهی لینه اندرسن، نویسنده، منتقد، نظریهپرداز اجتماعی و اقتصاددان معاصر دانمارکی، که انتشارات کویر آن را به چاپ رسانده است. دموکراسی واژهای یونانی و به معنای حکومت ملی است که با رأی اکثریت مردم بهوجود میآید. یک جامعهی دموکراتیک براساس ارزشها و افکاری پایهریزی شده که اکثریت نتوانند اقلیت آن جامعه را تحت فشار قرار دهند. این ارزشها عبارتاند از: آزادی، برابری و امنیت که اصول اساسی آن انسانگرایی و فردیت است.
دموکراسی فقط ضامن آزادی، تساوی و امنیت نیست، بلکه امکانات کافی برای تأمین زندگی و سلامتِ روحی و جسمی را نیز فراهم میسازد. نیاز به آزادی، تساوی، امنیت و همچنین نیاز به خوشی و تفریح خواستهی همهی انسانهاست و بدون آنها هیچ انسانی قادر به ادامهی زندگی نیست. با اینکه تساوی اجتماعی امری ضروری است، کسانی هستند که خواهان زندگی بهتری از دیگراناند، بنابراین وجود سیستم دموکراتیک ضروری است، و این شایستهی انسان است که در جامعهای آزاد زندگی کند.
لینه اندرسن
تفاوت جالبتوجه این کتاب نسبت به دیگر آثار مشابه خود این است که توسعهی دموکراسی را با پستیبلندیها، دشواریها و مقاومتها در هر دورهای از تاریخ، و از آغاز ظهور انسان تا امروز، با زبانی شیرین و ساده بیان میکند. دموکراسی مبتنی بر این واقعیت است که با وجود تمام اختلافات، بتوان در جامعه هماهنگی بهوجود آورد. بدینترتیب که هر کسی با استقلال فردی خود به امنیت، افکار، آزادی و نفوذ اجتماعی دیگران احترام گذاشته و آن را به رسمیت بشناسد. این به رسمیت شناختن است که دموکراسی را به یک سیستم ایدهآل تبدیل میکند.
آزادی و فردگرایی از آغاز تاریخ در زندگی انسانی نقش اساسی داشته است، چنانکه از دوران آدم و حوا آغاز شد. آنها سیب را خوردند، زیرا خواستار استقلال فردی بودند و تصمیم گرفتند که از دستور خادوند سرپیچی کنند و درنتیجه خود نیز بهای آن را پرداختند. در تمام دوران توسعهی دموکراسی نیز میبینیم که مردم بهای سنگینی را برای بدست آوردن آن پرداخت کردهاند.
دموکراسی سیستمی نیست که بتوان آن را یکشبه، برای همیشه پایهریزی کرد، دموکراسی مستلزم اعتماد به یکدیگر، قبول مسئولیت، همبستگی، انتقادپذیری، پی بردن به اشتباهات خود از دید دیگران ، خواست واقعی، احترام به آزادی و به رسمیت شناختن یکدیگر و از همه مهمتر ایمان به خویشتن است.
کتاب حاضر درصدد پاسخ دادن به چیستیِ الفبای دموکراسی و تشریح کلی این مفهوم است.
قسمتی از کتاب الفبای دموکراسی نوشتهی لینه اندرسن:
انجمنهای محلی و ملی نقش مهمی را برای ایجاد دموکراسی در دانمارک به عهده دارند. انجمنها میتوانند از سیاست گرفته تا سرگرمی، موسیقی، ورزش و سخنرانی، امور خیریه، انجمنهای حمایت از بیماران و سایر سازمانهای بهرهور دیگر، تشکیل شوند. مسئلۀ مشترک میان همهی این انجمنها بدون استثنا، داشتن خصلتی دموکراتیک است. مردم از طریق ارتباطات انجمن خود با دیگران میتوانند فضای دموکراتیک را از نزدیک حس کرده و با یادگیری تدوین و تنظیم قوانین انجمنها، مسئولیت جامعه را نیز به عهده بگیرند. اینکه آیا انجمنی، یک باشگاه ورزشی، کلوب خیاطی یا یک حزب سیاسی است، بهخودیخود شبکههای ارتباطی و دوستی را در تمام عرصههای اجتماعی ایجاد میکند. این نزدیکیها خودبهخود حس مسئولیت اجتماعی را در مردم ایجاد کرده و در اینجاست که دانمارکیها بهعنوان یک ملت، با فرهنگ خود گره خورده و حتی این همبستگی را بیرون از محل کار، دوستان و محیط خانواده نیز نشان میدهند. از طریق دیدار با دیگران و ایجاد جوامع جدید توسط انجمنهاست که شما حس میکنید این کشور شماست و در آن زندگی میکنید و این شما هستید، که برای آن تصمیم میگیرید. این انجمنها هستند که ما را با دیگران آشنا ساخته و بهوسیلهی ایدهها و فعالیتهای مشترک، مردم را با یکدیگر متحد میکنند. انجمنهای بیطرف، بانفوذترین نهادهایی هستند که برای رسیدن به اهداف مذکور، نگهبانی و در توسعهی دموکراسی نقش بزرگی داشتهاند.
مأموریت هر انجمن، رسیدن به یک هدف مشخص است، که آن را بهطور خلاصه میتوان بهصورت زیر تعریف کرد: هر انجمنی براساس یک اساسنامه یا بیانیهی کوتاهی بنیاد شده است که نوع انجمن، ضرورت آن، فعالیت و ارزشهایی را که انجمن بدان پایبند است، بیان میکند. شعار کلیدی هر انجمن بر مبنای اساسنامهی آن بنیاد نهاده میشود. اساسنامه به سادهترین و کوتاهترین وجهی، مقصد نهایی انجمن را توسط همهی اعضای انجمن بطور مداوم به عموم مردم معرفی میکند. اساسنامهی یک انجمن بهتر است در چند جمله خلاصه شود، اما بعضی انجمنها ترجیح میدهند آن را در قالب دو یا چند پاراگراف ذکر کنند، بههرحال اساسنامهی یک انجمن نباید بیشتر از یک صفحه باشد.