تماشاگر رهایی یافته

آن‌چه مشترک است «احساس» است. انسان‌ها با تاروپود حسی خاصی به هم پیوند یافته‌اند، نوعی تقسیم‌بندی خاص از محسوسات که شیوه با هم بودن‌شان را تعریف می‌کند؛ و سیاست مربوط می‌شود به تحول تاروپود حسی «با هم بودن». به نظر می‌رسد که گویی تناقض «جداگانه با هم» رفع شده است. خلوت اثر هنری خلوتی کاذب است: نوعی درهم‌تابیدن یا به‌هم‌پیچیدن احساسات است، مانند فریاد تنی انسانی. و یک جمع انسانی عبارت است از درهم‌تابیدن و به‌هم‌پیچیدن احساسات به همان طریق.

اما دیری نگذشته معلوم می‌شود که تحول حسی با هم بودن مجموعه‌ای پیچیده از پیوندها و گسست‌ها را از سر می‌گذراند. آن‌چه به طور سنتی «شکل دادن» مواد خام توصیف می‌شد بدل به نوعی دیالکتیک «درآغوش‌گرفتن» و «شکافتن» می‌شود. نتیجه این دیالکتیک نوعی «ارتعاش» است که قدرتش به اجتماع بشری انتقال می‌یابد -یعنی به اجتماعی از انسان‌ها که فعالیتش برحسب درآغوش‌گرفتن و شکافتن تعریف می‌شود: رنج، مقاومت، فریادها. اما مجموعه احساس‌ها برای این که ارتعاش خود را انتقال دهد باید به صورت نوعی یادبود استحکام یابد. حال، یادبود هویت یک شخص را می‌یابد که در «گوش آیندگان» سخن می‌گوید. و به نظر می‌رسد این سخن گفتن به دو صورت رخ می‌دهد. یادبود رنج و اعتراض و مبارزه انسان‌ها را انتقال می‌دهد. اما این کار را با انتقال چیزی انجام می‌دهد که ظاهرا با آن در تقابل است: «آواز زمین»، آواز غیرانسان، آواز نیروهای آشوب که در برابر میل انسان به دگرگونی مقاومت می‌کنند. این‌گونه است که مجموعه تک‌افتاده صداها و رنگ‌ها می‌تواند بدل به «سلامت» افراد و اجتماعات شود. اما چنین تقارنی مسئله‌ساز است. رابطه بین «مجموعه»ی صداها و رنگ‌ها و «سلامت» اجتماع صرفا می‌تواند موضوعی قیاسی باشد. کارهای چلاندن، درآغوش‌گرفتن و شکافتن که معرف شیوه‌ای‌اند که هنر براساس آن یک اجتماع را به هم می‌بافد، برای -یعنی با نگاه و امید به- مردمی انجام می‌شوند که هنوز ناموجود است.